226
qrafika həlli artıq neçə illərdir ki, dəyişməz qalır. Bu isə rubrikanın
baxımlılığına xələl yetirir. Ümumiyyətlə, proqramın formasında,
tərtibatında müəyyən dövrdən sonra dəyişiklik edilməsi zəruridir.
Əks halda tamaşaçının göz yorğunluğu proqramın reytinqinə təsir
edə bilər.
AzTVnin “Səhər” musiqiinformasiya proqramının təhlilinə
yekun vuraraq, onun bədii cəhətdən kamilliyini, mövzu seçimi
ba xımından aktuallığını, əhatəliliyini, hərtərəfli informasiyalarla
zənginliyini, mu siqi nömrələrinin rəngarəngliyini, çoxçeşidliliyi
ni, tamaşaçıda maraq və baxmaq həvəsi yaratdığını qeyd etmək
olar. Bununla dövlət kanalının efirində səhər proqramı öz ətrafına
tamaşaçı yığmaqla, televiziyanın ictimai vəzifəsini – inteqrasi
yanı həyata keçirmə işində böyük addım atmış olur və bu işin
öhdəsindən uğurla gəlir. İnteqrativ funksiyanın bütün insanları
əhatə etmək və onların arasında ayrıseçkilik yaratmağa imkan
verməmək xüsusiyyəti “Səhər” proqramında özünə yer almaqla,
kanalın bu işdə siyasətinin həyata keçirilməsində əhəmiyyətli yeri
tuta bilir.
ANSin efirində tamaşaçıları səhər ekran başına toplayacaq
proqramın hazırlanma ənənəsi “Salam” proqramı ilə qoyuldu.
Müxtəlif vaxtlarda özünün forma, məzmun biçimini dəyişən proq
ramın əhatəliliyi maraq yaratsa da, aparıcılar, əvvəl Arzu, sonralar
Doktor Ziya, Nigar Şıxlinskaya və digərlərinin uğursuzluğu verili
şin tezliklə kanal tərəfindən başqa layihə ilə əvəzlənməsinə səbəb
olmuşdur. 2002ci ilin sentyabrından isə ANSin səhəri saat 7.00
dan 10.00a qədər “Şirin çay” əyləncəli informasiya verlişilə açılır.
Həftənin iş günləri efirdə olan proqram şənbə günü “Şirin çay+”
adı ilə tamaşaçılarla görüşə gəlir.
AzTVnin “Səhər” əyləncəli informasiya proqramından fərq li
olaraq, “Şirin çay” səhər işgüzarlığı prinsipi üzərində qurulmaq la
informasiyaya daha geniş yer verir və özünün mürəkkəb struktu ru
ilə seçilir. Proqram təyinatına görə özündə həm əyləncə, həm də in
formasiya funksiyasını birləşdirməklə, buna uyğun olan müxtə lif
buraxılışlar, musiqi nömrələri ilə zənginliyini göstərməyə çalışır.
Miqyasca daha geniş mövzu əhatəliliyini götürən “Şirin çay”ın
müxtəlif sahələri əhatə edən xəbərləri ardıcıl verməsi, gündəmdə
olan məsələlərin, problemlərin, hadisələrin peşəkarların, mə mur
ların iştirakı ilə çözülməsini təqdim etməsi maraqlı, dinamik və
günün tempinə uyğundur. Siyasi, mədəni, iqtisadi, idman xə bər
lərinə yer verən “Şirin çay” əyləncə və musiqi elementləri ilə səhər
saatını maraqlı və baxımlı edir. Mövzu çoxşaxəliliyi, müxtəlif pe şə
227
və nəslin nümayəndəsi olan şəxslərin qısa, ən başlıcası isə lazımi
informasiyaları almağa imkan verməsi televiziyanın inteqrativ
funksiyasının icrasını layiqincə yeinə yetirməsini təmin etmiş olur.
“Şirin çay”ın ANS kanalının xəbər verilişləri üçün nəzərdə tu
tulmuş məkanda seçilməsi, əslində, informasiya abhavası yaradır.
Bu forma “Səhər”in “evin davamı” prinsipinin tam əksi olan iş
güzar əhvalı yaratmağa çalışır. Dünya praktikasında belə tərtibat
mövzunun informasiya üzərində qurulmasından irəli gəldiyindən,
dolğun və əsaslanmış hesab edildiyindən özünü geniş təzahür et
dirir. İnformasiya funksiyasından bəhs edərkən “Xəbərçi” proqra
mının studiya tərtibatının müsbət cəhətlərini qeyd etdiyimizdən,
bu məsələyə təkrar toxunmadan “Şirin çay” üçün müstəqil infor
masiya və əyləncə verilişi olduğundan fərqli, amma eyni estetika
üzərində qurulmuş studiyanın olmasını məqsədəuyğun hesab
edirik. Eyni bir məkan formasından bir neçə verilişin hazırlanma
sında istifadə olunaraq yayımlanması göz yorğunluğu gətirməklə
bərabər, verilişin bədii yükünü, estetik özünəməxsusluğunu azalt
mış olur.
“Şirin çay”ın rejissor işinə toxunan Elşad Quliyev “Axşamın
şərindən “Səhər”in xeyri yaxşıdır” məqaləsində “yetərincə infor
masiya çeşidliliyində, bolluca musiqi sırasında və orijinal aparı
cılıq manerası axarında proqramda bir süjetdən digərinə rəvan
olmayan keçidlər və montaj dayanmaları ilk növbədə görüntü
cərgəsini pozmaqla, rejissor işinin olmamasını əyani sübut edir”
(246) söyləməklə zəif və yaradıcı olmayan, texniki qüsurlarla mü
şayiət olunan işi tənqid etmiş olur. Biz yuxarıda informasiya və
təşkilati funksiyadan danışarkən ANS kanalının proqramlarında
rejissor işinin kamil olmadığını və yetərincə qüsurlarla özünü əks
etdirdiyini göstərmişdik. “Şirin çay”ın bədii və yaradıcı gücünü
zəiflədən tamaşaçını maraqlandıracaq forma, görüntü plastikası
nın, rəvan keçidlərin, yenilikçi axtarışların olmaması, kifayət qədər
kobud texniki və bədii səhvlərin özünü təzahür etdirməsidir. İde
ya kimi kifayət qədər maraqlı, baxımlı və tamaşaçı üçün lazımlı
olan, həmçinin ANS kanalının səhər proqramını zənginləşdirən,
ona tamaşaçı diqqətini yönəldən və inteqrativ funksiyanı icra
edən “Şirin çay” informasiya əyləncə verilişinin bu yaradıcı nöq
sanlarını aradan qaldırmaqla, daha uğurlu efir yayımına nail ol
maq olar. Bu məsələ kanal və eləcə də, səhərini işgüzar əhvalda
kökləyənlər üçün lazımlıdır. Səhər verilişlərinin bolluğunda özü
nün yaradıcı, görüntü üstünlükləri ilə marağı cəlb etməli olan “Şi
rin çay”, həmçinin öz efirində uzunuzadı söhbətlərin miqdarını