Telman orucov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
298 təsvir edir: “Onlar “Allah kömək et!” harayı ilə cəsarətlə şəhərə atıldılar və divarın üstündəki yüksəklikdə bayrağı qaldırdılar. Bütün bütpərəstlər tam dəhşətə gəlmişdilər, onların çoxu tezliklə qaçdı. Səlibçilər gördülər ki, saratsinlər (ərəblər) divarın zirvəsindən tullanırlar. Səlibçilər bunu görüb, sevinclə şəhərə girdilər və digər adamlara kömək etdilər ki, iyrənc düşməni təqib edib öldürsünlər. Sonra sakinlərdən bəziləri, ərəblər və həbəşlər David qülləsinin içərisinə qaçdılar. Digərləri Allah və Solomon məbədlərində gizlənirdilər, orada onların üzərinə şiddətli hücum baş verdi. Elə bir yer yox idi ki, orada saratsinlər qılınclı adamların əlindən qaçıb qurtara bilsinlər. Solomon məbədinin damında onların çoxu nizə zərbəsi ilə öldürüldü və damdan yerə atıldı. Bu məbədin içərisində on minə yaxın adamın başı kəsildi. Əgər siz orada olsaydınız, ayağınız öldürülənlərin qanına bulaşacaqdı. Daha nəyi deməliyəm? Onlardan birinə də yaşamağa icazə verilmədi. Səlibçilər qadınlara və uşaqlara da aman vermədilər”. Səlib yürüşləri vaxtı xristianlar daha çox fanatizm və qəddarlıq nümayiş etdirirdilər. 1097-ci ildə səlibçilər Maarat şəhərini tutduqda orada bütün əhalini qırmaqla əsil qəssabxana düzəltmişdilər. Şəhər əhalisinin həyatını hifz edəcəkləri barədə vədlərinə baxmayaraq, səlibçilər yaşlı adamları odda qızardırdılar və bundan qida kimi istifadə edirdilər. Uşaqları isə payaya keçirib, zəif odda onlardan özlərinə xörək hazırlayırdılar. 1099-cu ildə səlibçilər Yerusəlimi tutduqda isə, burada onlar kütləvi quldurluq və dəhşətli qırğın təşkil etdilər. Bütün sakinlərin başını kəsdilər. Sağ qalmış iudeyləri sinaqoqaya doldurub diri-diri yandırdılar. Salnaməçi Raymundo de Aqilere baş verənləri bir şahid kimi belə təsvir edir: “Küçələrdə və meydanlarda kəsilmiş insan başlarının, qollarının, qılçalarının topaları görünürdü. Məbəddə və Solomon portikində bizimkilər at üstündə saratsinlərin qanında gəzirdilər. Qan gölünün səviyyəsi atların dizinə çatırdı”. Müsəlmanlar səlibçilərin belə qəddarlığından dəhşətə gəlirdilər. Yerusəlimin xristian işğalının vəhşiliyi, bu şəhəri 1187-ci ildə səlibçilərin əlindən almış Səlahəddinin alicənablığı və təmkini ilə tam bir kontrast təşkil edirdi. Bu isə Üçüncü Səlib yürüşünə səbəb oldu. Sonralar da səlib yürüşləri davam etdirildi. Üçüncü Səlib yürüşü vaxtı bütün xristian dünyası Yaxın Şərqə yeni yürüş etmək barədəki çağırışla hərəkətə gəlmişdi. Üç əsas monarx şəxsən səlibçi qüvvələrə başçılıq etməyə razılıq verdi. Onlar Almaniyadan olan imperator Fridrix Barbarossa, İngiltərə kralı Şirürəkli I Riçard və Fransa kralı II Filip Avqust idi. Səlibçilərin bir hissəsi 1189-cu ildə Yaxın Şərqə gəlib çıxdı və burada xeyli problemlərlə üzləşdi. Fridrix Barbarossa kiçik bir çayda üzəndə batdı və onun ordusu tezliklə parçalandı. İngilislər və fransızlar dəniz yolu ilə gəldilər və sahilyanı şəhərlərə qarşı mübarizədə uğur qazandılar. Sonra onlar içərilərə doğru hərəkət etdikdə bədbəxtcəsinə məğlub oldular. Nəticədə Filip vətənə yollandı, Riçard isə Səlahəddinlə danışıqlar aparıb müəyyən razılığa gəldi. Bu razılığa görə Səlahəddin xristian zəvvarlarına sərbəst qaydada Yerusəlimə ziyarət etməyə icazə verdi. Bütövlükdə səkkiz səlib yürüşü həyata keçirildi. Lakin səlibçilər öz baş məqsədlərinə nail ola bilmədilər, Müqəddəs Torpağı xristian Qərbi üçün almaqda 299 uğursuzluğa düçar oldular. Səlib yürüşləri bütün eybəcərliklərinə baxmayaraq iki mədəniyyət arasında mübadilələrdən irəli gələn perspektivi bir qədər genişləndirdi. Lakin xristian Avropası ilə müsəlman dünyasının qarşılıqlı təsiri Müqəddəs Torpağa nisbətən İspaniyada və Siciliyada daha intensiv və daha əhəmiyyətli idi. Digər tərəfdən, bir- birilə vuruşan gənc döyüşçüləri doğma səhnədən uzaqlaşdırmaqla səlib yürüşləri Avropada stabilliyin yaranmasına köməklik göstərdi. Bu tədbirlərdən həmçinin italyan liman şəhərləri iqtisadi inkişafa nail oldu. Səlib yürüşlərinin bir əlavə effekti də ondan ibarət idi ki, Avropa cəmiyyəti bir çox nəsillər üçün saxlandı. Səlib yürüşləri ilə yəhudilərə qarşı ilk geniş hücumlar başlandı. Bəzi xristianlar təkid edirdilər ki, dinsiz müsəlmanlara qarşı müqəddəs müharibələr apardığımız bir vaxtda “Xristin qatillərinin” vətənimizdə azad dolaşması ağıla sığmayan bir məsələdir. Yəhudilərin qırğını orta əsrlər Avropa həyatının həqiqi sifətinə çevrildi. İspan böyük inkvizitoru Tomas de Torkvemadanın dövründə (XV əsrin sonu) Pireney yarımadasında yəhudilərin dəhşətli təqib edilməsi başlandı. Məcburi xaç suyuna çəkilmə, autodafe (tonqalda yandırılma) adi hadisəyə çevrildi. 1492-ci ildə elan olunmuş dekretdə ispan taxt-tacı belə qayda qoymuşdu ki, ölüm cəzası qorxusu altında bütün yəhudilər dörd ay ərzində İspaniyanı tərk etsinlər. Səbəb isə belə izah olunurdu ki, yəhudilərin adicə mövcudluğu və onların xristianlığa düşmən olan dini guya katolik dininə təhlükə törədir və İspaniyanın katolik missiyasına ziddir. İspaniyadakı bu qan axıdılması vaxtı yəhudilər həmin dəhşətlərdən yalnız müsəlmanların işğal etdikləri ərazilərdə xilas ola bilərdilər. Ona görə də oradan qaçan sefard yəhudiləri əsasən Türkiyədə sığınacaq tapdılar. Orta əsr iudeyləri xristianların fanatizminə dözməkdənsə, müsəlmanların ağalığı altında yaşamağa daim üstünlük verirdilər. Səlib yürüşləri digər məsələlərdə də öz mənəvi, ruhi irsini uzun illər, əsrlər boyu qoruyub saxladı. İslam dünyasına qarşı nifrət dalğası uzun müddət nəinki yatmadı, hətta tsunami kimi uzun tarixi məsafələrə çatdı. Xristian dünyasının bəzi dühaları belə, islama qarşı hissləri qızışdırmaq cəhdlərindən kənarda dayana bilmədi. Əsasən XIV əsrin başlanğıcında yazıb yaratmış böyük italyan şairi Dante Aligyeri özünün “İlahi komediya”sında (əsərin adına şair öləndən sonra “ilahi” sözü əlavə olunmuşdu) Məhəmməd peyğəmbəri və onun ən yaxın silahdaşı Əlini axirət dünyasında onların qətiyyən layiq olmadıqları yerdə məskunlaşdığını iddia etməklə, həmçinin onları ağır işgəncələrin qalıqları ilə birlikdə təsvir edir. Dante xristian dini görüşlərinin diqtəsi altında təkcə islamın banisinə və onun əziz adamına hörmətsizlik etməklə kifayətlənmir, antik dünyanın böyük dahilərini də cəhənnəmdə yerləşdirmişdi. Onun düşüncəsinə görə yalnız xristianlar cənnətdə sığınacaq tapa bilərlər. Xristianların yeretik hesab etdiyi böyük fransız filosofu və yazıçısı Volter özünün “Məhəmməd” pyesində əslində Qərbdəki dinin islama qarşı mövqeyindən çıxış edərək, islam peyğəmbərini Məkkədə sabitliyi pozan qiyamçı kimi göstərir, onun qəti düşməninin isə şəhərin böyük nüfuza malik olan meri rolunda, stabilliyin mühafizəçisi kimi təsvir edir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|