Telman orucov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “525-ci qəzet”.19-20.01.2007 İngiltərə: təəssüratlar və düşüncələr
70 funksiyalasını həyata keçirdilər. Hansı pərdə altında gizlənməsindən asılı olmayaraq işğalçıya təcavüzkara umduğu fayda əvəzinə, haqq kimi nifrət və kin payı düşür. Ölkəyə demokratiya bəxş etmək vəzifəsi elan edilsə də, İraq xalqı çoxlu itkilər vermək, bədbəxtliklərə sahib olmaqdan başqa bir şey əldə etmədi. Himayəyə aldığı ərazilərə dinclik bəxş etdiyi düşünülən Pax Americana-nın əbədi yaşayacağı düşünüldüyü halda, bu hərbi yürüş «soyuq müharibədən» sonra yaranan zəfərdarlıq əhval-ruhiyyəsinə son qoydu, təsirin gücünün gücün təsiri ilə əvəz edilməsi isə dövlətə baş ucalığı gətirmədi. Bu addımın taktiki qiyməti olduqca şübhəli idisə, strateji qiyməti isə əvvəlcədən yox idisə, olduqca baha başa gəlməsi (həm çox sayda insan həyatının itirilməsi, həm də xərclərin astronomik səviyyəsi etibarı ilə), onun başlanğıcdan səhv olduğunu göstərir. Bu səhvi ört-basdır etmək cəhdləri də uğursuzluqla nəticələnir, iri məğlubiyyəti, qoy bu döyüş səhnəsində deyil, siyasət aləmində olsun, gizlətmək mümkün deyildir. Dövrün reallıqlarını anlamamaq və ya onlara məhəl qoymamaq heç də siyasət məharəti hesab olunmur. ABŞ-ın beynəlxalq siyasətdəki səhvləri həm də qloballaşmanın nüfuzuna və genişlənməsinə «ayı xidməti» göstərmiş olur. Bibliyanın «Zərb məsələlər» kitabında deyildiyi kimi «Sahib haram tərəzi işlədən adama nifrət edir. O, halal ölçü ilə xoşbəxt olur. » Axı birləşən, vahidləşən dünya da özünə dəyən hansısa bir xətəri haqsızlığın və ədalətsizliyin nişanəsi kimi qəbul edir və onlarla barışmaq istəmir. Təəssüf ki, müasir Amerika siyasətinin sükançıları bəzən öz böyük tarixi şəxsiyyətlərinin vaxtilə etdikləri xəbərdarlıqları, onların müdrik vəsiyyətlərini qulaq ardına vurur, bu isə ölkəni mürəkkəb problemlərlə üzləşdirməyə gətirib çıxarır. 1821-ci ildə Dövlət katibi, gələcək prezident Con Kvinsi Adams bu günki siyasətçilərə də yol göstərən qiymətli sözlər söyləmişdir: «Azadlıq və müstəqillik normaları harada olmağından asılı olmayaraq pozulsa, Amerikanın ürəyi öz xeyir- duası və duaları ilə birlikdə orada olacaqdır. Lakin o heç vaxt yad ölkəyə yollanmayacaqdır ki, orada əjdahanı məhv etmək üçün onu axtarsın. Hamı üçün azadlığın və müstəqilliyin xeyirxahı. Ancaq yalnız özünün müdafiəçisi və qoruqçusu .» Yaxşı olardı ki, İraqa ən muasir silahlarla silahlanmış ordu göndərənlər bu məşum qərarı verməmişdən əvvəl öz mənəvi əcdadlarının müraciətini bir daha dinləyəydilər. Deyəsən, təbiətin daim açıq saxlanmağa məhkum etdiyi qulaqlar bu dəfə hansısa saxta şöhrət axtarışı ehtirasının təsiri ilə bağlı qalmışdı. Qloballaşma zamanın uca dalğalarını ram edərək, can atdığı sahilə yaxınlaşacaqdır. Lakin bu gəmini idarə edənlər səhvə yol versələr, özləri tufanlar axtarsalar, vaxt itiriləcək, qəzalar isə onun hərəkətini zəiflədəcəkdir. Ancaq onu dayandırmaq mümkün olmayacaqdır. Bu gün ona müqavimət göstərənlər, mane olanlar bəlkə də hələ qüvvətlidirlər, lakin onlar məntiqin qanunlarını dəyişdirə bilməzlər, bir müdrikin dediyi kimi, heç Allah da bunu etmək qüdrətində deyildir. “525-ci qəzet”.19-20.01.2007 İngiltərə: təəssüratlar və düşüncələr 71 Ada dövləti olan Böyük Britaniya təkcə öz tarixi keçmişi ilə deyil, həyat tərzi, özünəməxsus qaydaları ilə sehrli, bir qədər də müəmmalı bir ölkə təsiri bağışlayır. İki min il əvvəl (b.e.ə.55-ci ildə) Roma sərkərdəsi Yuli Sezar buraya hücum edərək, ölkənin cənubunu işğal etmişdi. O vaxta qədər isə ada işğallardan yayına bilmişdi. XVII əsrdə dəniz dövlətinə çevrilmiş İngiltərə ayrı-ayrı qitələrə ayaq açmağa başladı, müxtəlif yollarla əsasən koloniyalar yaratmaq və iqtisadi asılılığa salmaq vasitəsi ilə müstəmləkələrə malik olub, böyük imperiya yaratdı. Artıq XIX əsrdə Böyük Britaniya imperiyası insan yaşayan bütün qitələrdə öz müstəmləkələrinə sahib idi, bu kraliça Viktoriyaya, vaxtilə İspaniya imperiyası barədə deyilən “Mənim imperiyam üzərində günəş batmır” sözlərini təkrar etmək hüququnu verirdi. İndi də ingilis dilli xalqlar Şimali Amerikanın nəhayətsiz sərvtələrinə nəzarət edirlər. Bunlarla yanaşı İngiltərə dünyanın sürətli tərəqqisinə yol açan Sənaye inqilabının beşiyi olmaqla bəşəriyyət üçün əvəzolunmaz xidmət göstərmişdir. Bu ölkə ilə qiyabi tanışlıq nə qədər uzun çəksə də, hətta dərin xarakter daşısa da, əyani ünsiyyət daha çox şey vəd edirdi. Maraqlandığın bir diyarı və xalqı yaxından müşahidə etmək, onların müxtəlif cəhətləri ilə təmasda olmaq heç də adicə həvəs adlandırıla bilməzdi. Təyyarə Londonun Qatvik hava limanına yaxınlaşdıqda aşağıda yamyaşıl çəmənliklər, əkin tarlaları gözə dəyir. Şair Cerard Hopkinskin vaxtilə yazdığı “Şirin, xüsusi nəzərə çarpan kənd mənzərəsi”in həqiqət olduğuna yəqinlik tapırsan. Sonralar addımbaşı müşahidə etdiyimiz və xoşladığımız bu mənzərə ingilis ədəbiyyatında və peyzaj rəssamlığında layiqli yerini tutmuşdur. Təyyarə meydanında qarşılamağa çıxmış iyirmi beş il əvvəl ailələrimizin qonşuluq etdiyi, hazırda Londonda yaşayan İlqarla və bir qədər əvvəl tələbə uşaqları ilə görüşə gəlmiş Milli Məclisin bir neçə çağırış deputatı olan yerlimlə mehriban görüşürük. Gənc və köhnə dostumun idman maşınına bənzər “Mersedes”ində paytaxta yola düşürük. Yolların hamarlığı, güzgü səthi kimi düzlüyü o qədər də təəccübləndirmir, mən hətta ekvatorial Afrikada belə rahat və səliqəli magistralları görmüşəm. London ətrafında isə yol şəbəkəsi olduqca mürəkkəbdir. Çünki ölkənin paytaxtı milli nəqliyyat sisteminin bəbəyidir. Elə bil ki, İngiltərədə bütün yollar Londona aparır, başlıca dəmiryol şəbəkəsi də burada birləşir, həm də bu şəhər iri və kommesiya nöqteyi-nəzərindən ən mühüm su nəqliyyatının mərkəzidir. Ona görə paytaxt ətrafında yolların bir-birini kəsib keçməsinə, müasir viadukların çoxluğuna heyrətlənmək lazım gəlmir. Lakin bu mürəkkəbliyə çox sayda nişanlar asanlıqla baş çıxarmaq xüsusiyyəti ilə yanaşı başgicəlləndirici çətinliyə bir sadəlilik verir. Sonrakı müşahidələrim də bir daha təsdiq etdi ki, deyəsən aramlı həyat tərzinə alışmış İngiltərədə və Şotlandiyada heç kəs sürətlə hərəkət etmək barədə düşünmür, cıdırdakı at qaçışına göstərdikləri həvəsdən fərqli olaraq avtomobil derbisini o qədər də sevmirlər, idarə etdikləri nəqliyyatı sakit, mən deyərdim ki, ifrat ehtiyatlılıqla sürürlər. Elə bil ki, maşın sürətlə getmir, yavaş-yavaş üzür, Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|