Telman Orucov
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
ki, özlərinin gələcəyini müzakirə etsinlər. Qərara alındı ki, nə vaxtsa romalıların yəhudiləri qovduqları torpaqda yəhudi xalqı üçün dövlət yaratsınlar. Yeni hərəkat özünə Sion adından düzəldilmiş bir ad aldı. Bu, həmin vaxt bütün Palestinanı nəzərdə tuturdu. Sionizm yəhudilərin milli zülmə qarşı müqavimətini yatırtmağa cavab kimi meydana gəlmişdi. Bu məsələdə Rusiyadakı yəhudi qırğınları xüsusi rol oynadı. Sionizm o dövrdəki digər milli hərəkatlardan fərqlənmirdi. Yəhudilərin bir hissəsi mədəniyyət məsələsində özünü yaşadıqları ölkələrin doğma xalqlarından ayırmırdı, lakin çoxları milli adətləri və ənənəvi həyat tərzini qoruyub saxlamaqda davam edirdi. Sionist hərəkatının ilhamçısı 1904-cü ildəki ölümünə qədər , Budapeştdə anadan olmuş hüquqşünas və junalist Teodor Hertsl idi. Milli zülmü yəhudilərin öz üzərindən atmasına yönəldilmiş bütün cəhdlərin bir-birinin ardınca uğursuzluğa uğradığını görərək, o, sionist ideyalarla ilhamlanmış və onlara siyasi forma vermişdi. Məhz o, özünəməxsus yəhudi parlamentinə çevrilən sionist konqresslərinin işinə rəhbərlik edirdi. Türk sültanı və Avropa dövlətləri ilə danışıqlarda o, çalışırdı ki, Palestinada yəhudi dövlətinin yaradılması üçün beynəlxalq qarantiyalar əldə etsin. Bankir Rotşildin maliyyə yardımı ilə yəhudi köçkünləri artıq səhra rayonlarından istifadə edirdilər. Bu planlara Türkiyəni, onu borc vədlərindən bir qədər azad etməklə cəlb etmək mümkün olmuşdu. Lakin bu ilkin addımlar üçün beynəlxalq şərait əlverişli deyildi. «Siyasi» sionizm 1914-cü ildə özündə 200.000-ə yaxın tərəfdara malik olsa da, yəhudilər arasında aparıcı cərəyan deyildi. Həmin vaxt yəhudilərin sayı 11 milyona yaxın idi və onlar dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayırdılar. 1917-ci ilin noyabrında Britaniyanın xarici işlər naziri lord Balfur yəhudilərə Fələstində məskunlaşmaq imkanına qarantiya verən bəyannamə ilə çıxış etdi. Bu bəyanatda həmçinin oradakı yəhudi olmayan əhalinin vətəndaş və dini hüquqlarının saxlanması zərurəti qeyd edilirdi. Birinci Dünya müharibəsi gedişində səslənən bəyannamə həm də İngiltərədə və Amerikada yaşayan yəhudilərin hüsn-rəğbətini qazanmağa hesablanmışdı. Lakin əvvəllər London Məkkə hökmdarına vəd vermişdi ki, ərəb krallığı yaratsın və onun tərkibinə həm də Yerusəlimi daxil etmək nəzərdə tutulurdu. 1922-1923-cü illərdə britaniyalılar Millətlər Liqasından Palestinanı idarə etməyə mandat alanda, bunu həll etməyə çalışdılar. Ərəblər və Palestina əhalisinin 1929-cu ildə cəmi 15 %- ni təşkil edən yəhudilər arasındakı münaqişədən qaçmaq mümkün olmadı. Münbit torpaqların satın alınması, yəhudi işçi qüvvəsinin cəlb edilməsi, yəhudi dövlətinin yaradılması məsələsinin gündəlikdən çıxmaması – bütün bunlar ərəbləri narahat edirdi, həm də ki, 30-cu illərdə bir sıra Avropa ölkələrində faşizmin təşəkkül tapması yəhudi köçkünlərinin axınını gücləndirdi. Nəticədə yəhudilərin sayı Palestina əhalisinin, demək olar ki, 30 %-ə çatmasına səbəb oldu. Britaniyalılar bu miqrasiyanı sərt qaydada məhdudlaşdırdılar. Hətta 1945-ci ildə – natsist rejimi illərində sağ qalmış yəhudilərə də Palestina bağlı idi. Etiraz əlaməti olaraq, yəhudilər Britaniya hakimiyyət orqanlarına qarşı terror aktlarına və qeyri-leqal immiqrasiyaya başladılar. Bu Londonu məcbur etdi ki, 1947- ci ildə öz mandatını BMT-yə qaytarsın. Noyabr ayında Baş Məclis Palestinanın yəhudi və ərəb hissələrinə (Yerusəlimdə beynəlxalq administrasiya olmaqla) bölünməsi barədə qətnamə qəbul etdi. Yəhudilər bu qərarla razılaşdılar, ərəblər isə onu rədd etdilər. İkinci Dünya müharibəsi illərində alman natsistləri tərəfindən ölüm düşərgələrində yəhudilərin kütləvi genosidi onların öz dövlətlərini yaratmaq barədəki təkliflərinə haqq qazandırmışdı. Almaniyadakı və natsistlərin işğal etdikləri ərazilərdəki bu dəhşətlər kabusu müharibədən sağ çıxmış yəhudiləri bir acı xatirə kimi izləməkdə davam edirdi. Yəhudilərin sonrakı mümkün olan bəlalardan xilas olması və növbəti fəlakətdən qorunması üçün onlara öz dövlətlərini yaratmağın vacib olduğunu anladırdı. Ona görə də artıq müstəqil yəhudi dövlətinin yaradılması insanları sakitləşdirən arzu və ümiddən daha çox real cizgilər almağa başladı, ABŞ və SSRİ kimi müharibədən qalib çıxmış dövlətlərin BMT-də yəhudilərin tərəfində çıxış etməsi, onların təşəbbüsünün həyata keçirilməsinə əslində yol açdı. Alman faşizmi tərəfindən həyata keçirilən ən böyük cinayət – yəhudilərin kökünü kəsmək cəhdi, əslində insanlığa qarşı törədilən bir cinayət idi. 1942-ci ilin yanvarında Almaniyanın imperiya təhlükəsizliyinin Baş idarəsinin şefi Reynhard Heydrixin sədrliyi altında keçirilən konfransda yəhudi məsələsinin «qəti» həlli müzakirə edildi. Müzakirə yalnız təşkilat problemlərinə aid idi. Çünki məsələnin həlli bundan xeyli əvvəl qərara alınmışdı. İştirakçılar bütün yəhudilərin Avropadan şərqə köçürülməsi barədə razılığa gəldilər. Yalnız 65 yaşından yuxarı olan yəhudilər, ağır xəstələr, müharibə əlilləri və döyüş təltifləri olan yəhudilər istisna təşkil edirdilər. Qarışıq ər-arvad cütlüyünün və onların uşaqlarının problemi müzakirə olundu. Qərara alındı ki, «1-ci dərəcəli yarımcinslər» yəhudi hesab olunsun və mümkün qədər sterlizasiyaya məruz qalsın. «2-ci dərəcəli yarımcinslər» «təmiz qanlı» almanlara bərabər tutulmalıdır, lakin bir şərtlə ki, əgər onların qohumları özlərini hədyan apardığı təqdirdə, onlarla yəhudi kimi davranılacaqdır. Konfransın protokolunda bir dəfə də olsun «məhv edilmə» sözünə rast gəlinməsə də, iştirakçıların hamısına bu qərarların mənası tamamilə aydın idi. Heydrixin konsepsiyası heç bir şübhə yeri qoymurdu ki, «qəti» həll Avropadakı bütün yəhudilərin məhv edilməsi mənasını verir. Qərar da yəhudilərlə necə davranmaq lazım olduğunu vurğulayırdı. «Qəti» həllə uyğun olaraq yəhudilər şərqə yollar tikməyə göndərilməli idi. Nəzərdə tutulurdu ki, yolda yəhudilərin əksəriyyəti məhv olacaqdır. Sağ qalanlara qarşı elə tədbirlər görmək lazımdır ki, onlar azad olunduqları bir vaxtda, «yəhudiliyi yayan həşərata» çevrilə bilməsinlər. «Şimal» ordusunda olan «A» adlanan əməliyyat dəstəsi 1941-ci ilin noyabrına qədər 16.421 yəhudini, «Mərkəz» ordusundakı «B» qrupu 45.467 nəfəri, digərləri isə 95.000 və 92.000 yəhudini məhv etmişdi. Hitler özünün 30 yanvar 1942-ci ildəki çıxışında bu məhvetmə proqramının mövcudluğunu açıqca elan etmiş və bəyan etmişdi ki, müharibənin gələcək nəticələrindən biri Avropada yəhudilərin bütünlüklə məhv edilməsidir. Əvvəlcə söhbət ölüm düşərgələrində xəstə dustaqların eksperimental qaydada Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|