Tema: Ekonomikalıq geografiyanıñ tiykarǵı teoriyaları hàm koncepsiyaları Reje

Tyunen halqaları tómendegilerdi óz ishine aladı :

• 
  baǵshılıq, palız eginleri hám sút shárwashılıǵı
  
• 
  toǵay xojalıǵı
  
• 
  kartoshka, arpa jetistiriw hám dánshilik
  
• 
  joqarı ónimli ǵálleshilik hám sút-gósh shárwashılıǵı
  
• 
  Ǵálleshilik
  
• 
  jaylaw shárwashılıǵı
  

Ekonomikalıq koncepsiyalardıń tiykarǵı mazmunı hám olardın áhmiyeti

Koloniyalar metropoliyalar ushın sanaat ónimleri satatuǵın bazarǵa aylanǵannan soń dáslepki islep shıǵarıwdı aqılǵa muwapıq jaylastırıw konsepsiyaları payda bola basladı. Mısalı, nemis ekonomistsi hám ekonomikalıq geografı I. Tyunenniń (1783-1850) ― Awıl xojalıǵın jaylastırıw koncepsiyası tikkeley Germaniya sharayatında bazar munasábetlerine tán joqarı payda alıw menen baylanıslı dáslepki ilimiy kóz-qaraslardan esaplanadı.

A. Lyosh koncepsiyası-awıl xojalıǵınıń areal, maydan retinde, sanaattıń bolsa noqat sıyaqlı aymaqlıq shólkemlestiriw qásiyetlerin tiykarlap berdi. Ol birinshi bolıp bazar ortalıǵı yamasa mákani ekonomikalıq landshaft (házirgi kúnde - ekonomikalıq rayon ) túsiniklerin jarattı hám pánge kirgizdi. I. Tyunen hám A. Veber bólek kárxananı, tarmaqtı úyrengen bolsa, A. Lyosh jumısları barlıq xojalıq tarawların qamtıp aldı hám ǵz mánisine qaray mikroekonomikalıq bazar múnasábetleri, onıń tásir sheńberi haqıyqıy rayon quraytuǵın faktor ekenligin aytıp ótdi, matematikalıq usıllardı keń qolladı.
Ekonomikalıq rayonlastırıw koncepsiyası -burınǵı awqam dáwirinde mámleketti ekonomikalıq rayonlastırıw máselelerine úlken itibar berildi. Sol maqsette, 1921-jılda ekonomikalıq rayonlastırıw komissiyası dúzildi. Bul komissiyaǵa G. M. Krjinovskiy basshılıq qıldı. Komissiya jumısında I. G. Aleksandrov aktiv jumıs alıp bardı. XX ásir 20 -jıllardaǵı ekonomikalıq rayonlastırıwdıń eń áhmiyetli principleri tómendegiler edi:

• 
  Hár bir ekonomikalıq rayon iri aymaqlıq islep shıǵarıw kompleksin payda etiwi hám ol áhmiyetke iye bolǵan xojalıq tarmaqlarına qániygelesiwi kerek;
  
• 
  rayonlastırıw tiykarın energetikalıq hám ekonomikalıq princip quraydı;
  
• 
  hár bir ekonomikalıq rayon óziniń tábiyiy hám sotsial ekonomikalıq sharayatları hám de basqa múmkinshiliklerin esapqa alǵan halda, xojalıqtıń belgili bir tarmaǵına qániygelesedi;