Teqvim-2015. pdf

330
Akademik
Tarix
75
 illiyi
Nailə Vəlixanlı 
1940
DEKABR
Nailə  Məmmədəli qızı  Vəlixanlı  
1940-cı il dekabr ayının 25-də Bakı 
şəhərində anadan olmuşdur. 1963-cü 
ildə ADU-nun şərqşünaslıq fakültəsinin  
ərəb  şöbəsini, 1967-ci ildə EA-nın 
Şərqşünaslıq  İnstitutunun aspirantu-
rasını bitirmişdir. 1968-ci ildə akade-
mik Z.Bünyadovun elmi rəhbərliyi ilə 
namizədlik, 1994-cü ildə doktorluq dis-
sertasiyalarını müdafiə etmişdir.  
1963-1992-ci illərdə AMEA-nın 
Şərqşünaslıq İnstitutunda, 1992-1998-ci 
illərdə Tarix İnstitutunda baş laborant, 
kiçik elmi işçi, böyük elmi işçi və apa-
rıcı  elmi işçi vəzifələrində çalışmışdır. 
1998-ci ildən Milli Azərbaycan Tarixi  
Muzeyinin direktorudur.   
2001-ci ildə AMEA-nın müxbir üzvü, 
2007-ci ildə həqiqi üzvü seçilmişdir. 
N.Vəlixanlının vətən tarixşünaslığı-
nın tədqiqi sahəsində xüsusi xidmətləri 
vardır. Elmi əsərlərində Azərbaycanın 
orta  əsrlər tarixinin mənbəşünaslıq 
problemləri, regionun Ərəb Xilafəti 
tərkibində mövqeyi, sosial-iqtisadi 
münasibətlər, siyasi-mədəni tarix  və 
tarixi coğrafiya məsələlərinə  aydınlıq 
gətirilmiş, elmdə son vaxtlaradək hakim-
lik edən erməni-gürcü ənənəsini sındır-
maqla tarixşünaslığımızda yeni mərhələ 
açılmışdır. Alim Azərbaycan tarixinə 
dair bir neçə sanballı monoqrafiyanın, 
200-dən çox elmi məqalə və resenziya-
nın müəllifidir. N.Vəlixanlı yeddicild-
lik “Azərbaycan tarixi”nin II cildinin 
məsul redaktoru və əsas müəlliflərindən 
biridir. Alimin “IX-XII əsrlər  ərəb 
coğrafiyaşünas-səyyahları Azərbaycan 
haqqında”, “İbn Xordadbeh”, “Yol-
lar və  məmləkətlər haqqında kitab” 
(tədqiqat, ərəb dilindən tərcümə, şərhlər, 
göstəricilər və xəritələr),  (rus dilində), 
“Naxçıvan  ərəblərdən monqollaradək 
(VII-XII  əsrlərədək) monoqrafiyala-
rı, “ Azərbaycanda dövlətçilik və onun 
rəmzləri” kitab-albomu  nəşr edilmişdir. 
Onun “Azərbaycan Sovet Ensiklopedi-
yası” və “ Naxçıvan Ensiklopediyası”nda 
çoxsaylı elmi məqalələri dərc edilmiş-
dir. 
N.Vəlixanlı Azərbaycan Respub-
likasının Prezidenti yanında Heral-
dika  Şurasının, AR Milli Məclisi 
Toponomiya Komissiyasının, Res-
publika Elmi Tədqiqatların Təşkili və 
Əlaqələndirilməsi  Şurasının, AMEA 
Terminologiya  Komissiyasının nəzdində 
Adlar və Soyadlar üzrə Xüsusi Komis-
siyanın, Azərbaycan Ensiklopediyasının 
redaksiya heyətinin və s. üzvü, “AMEA-
nın Xəbərləri (ictimai elmlər seriyası)” 
jurnalının, “Azərbaycan Tarixi Muzeyi” 
toplusunun baş redaktorudur. 1991-ci 
ildən Azərbaycan Universitetinin pro-
fessorudur. 
N.Vəlixanlı Moskva, Ankara, Ber-
lin, Budapeşt,  Stavanger və digər xarici 
ölkələrdə keçirilən beynəlxalq konfrans 
və simpoziumlarda Azərbaycan tarixşü-
naslığını  yüksək səviyyədə  təmsil et-
mişdir. 
N.Vəlixanlı “Şöhrət” ordeni, “Əmək 
rəşadətinə görə” medalı və bir sıra Fəxri 
fərmanlarla təltif edilmişdir. 
Ə d ə b i y y a t
Ərəb xilafəti və 
Azərbaycan /N.Vəlixanlı; 
elmi red. Z.Bünyadov; 
red. M.Əsədova.- Bakı: 
Azərnəşr, 1993.- 157 s. 
IX-XI əsrlər ərəb 
coğrafiyaşünas-səyyahları 
Azərbaycan haqqında 
/N.Vəlixanlı.- Bakı: Elm, 
1974.- 222 s. 
Azərbaycan tarixi-
nin öyrənilməsində 
muzeylərin rolu: [ II Res-
publika elmi konfransının 
materialları] /AMEA; 
Milli Azərb Tarixi Muze-
yi; red. hey.: N.Vəlixanlı 
(məsul red.).- Bakı: Ziya, 
2012.-163 s.   
Nailə Məmmədəli qızı 
Vəlixanlı: biblioqrafiya 
AMEA, Mərkəzi Elmi 
Kitabxana; tərt.-müəl. 
A.Əliyeva-Kəngərli; red.: 
N.Seyidəliyev, İ.Səfərov.- 
Bakı: Elm, 2012.- 237 s. 
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.adam.az
www.az.wikipedia.org
25

---

331
Fəlsəfə.İqtisadiyyat
95
 illiyi
Firudin Köçərli 
1920-2005
DEKABR
Firudin Qasım oğlu Köçərli 1920-ci 
il  dekabr ayının 28-də  Gədəbəy rayo-
nunun İsalı kəndində anadan olmuşdur. 
1926-1935-ci illərdə  İsalı  kənd orta 
məktəbində təhsil almışdır. 1936-cı ildə 
Gəncə Pedaqoji Texnikumuna daxil ol-
muş, 1940-cı ildə oranı bitirərək doğma 
kəndində müəllimlik fəaliyyətinə başla-
mışdır.
F.Köçərli 1945-ci ildə Azərbaycan 
Dövlət Universitetinin tarix fakültəsinin 
nəzdində olan fəlsəfə şöbəsinə daxil ol-
muşdur.  Bu ali təhsil ocağını fərqlənmə  
diplomu ilə bitirərək 1950-ci ildən 
1953-cü ilə qədər M.V.Lomonosov adı-
na Moskva Dövlət Universitetinin as-
pirantı olmuş  və dissertasiya müdafiə 
edərək fəlsəfə elmləri namizədi alimlik 
dərəcəsi almışdır.
F.Köçərli 1953-1958-ci illərdə 
Azərbaycan Dövlət Universitetinin 
Fəlsəfə kafedrasının dosenti vəzifəsində 
çalışmışdır. O, 1958-1967-ci illərdə 
Azərbaycan Elmlər Akademiyasının 
fəlsəfə sektorunun rəhbəri, 1967-1985-
ci illərdə Fəlsəfə və Hüquq İnstitutunun 
direktoru vəzifəsində işləmişdir. 
Akademik F.Köçərlinin elmi- 
tədqiqat fəaliyyəti, əsasən Azərbaycanda 
fəlsəfə  və ictimai fikir tarixinin, dia-
lektik və tarixi materializmin, etika 
və estetika problemlərinin tədqiqinə 
yönəldilmişdir. Azərbaycanın bir çox 
elm və mədəniyyət xadimlərinin fəlsəfi 
baxışlarına dair tədqiqatlar aparmış, 
həmin tədqiqatların nəticələri onun nəşr 
etdirdiyi kitab və monoqrafiyalarda öz 
əksini tapmışdır.   
F.Köçərli 1966-cı ildə doktorluq 
dissertasiyası müdafiə edərək fəlsəfə 
elmləri doktoru elmi dərəcəsini almış-
dır. 
Firudin Köçərli 1966-cı ildə 
Azərbaycan Elmlər Akademiyasının 
müxbir üzvü, 1976-cı ildə həqiqi üzvü 
seçilmişdir.
SSRİ Fəlsəfə Cəmiyyəti Azər-baycan 
bölməsinin sədri olmuşdur.  
O, bir sıra dövlət mükafatlarına la-
yiq görülmüşdür. Azərbaycan SSR 
Həmkarlar  İttifaqı RH-nin, Ümumitti-
faq “Bilik” cəmiyyətinin, Azərbaycan 
SSR Ali Sovetinin RH-nin, Azərbaycan 
SSR EA RH-nin Fəxri fərmanları ilə, 
“Fədakar əməyə görə”, “Əmək vetera-
nı” medalları ilə təltif edilmişdir.  
1989-cu ildə “Azərbaycan SSR 
Əməkdar elm xadimi” fəxri adına layiq 
görülmüşdür. 1991-ci ildə Azərbaycan 
“Bilik” cəmiyyəti RH-nin qərarı ilə 
akademik Y.Məmmədəliyev adına me-
dal və mükafat təltif edilmişdir.  
Firudin Köçərli 2004-cü il iyun ayı-
nın 3-də Bakıda vəfat etmişdir. 
Ə d ə b i y y a t
Abbasqulu Ağa Barıxanov 
Qüdsi /F.Köçərli.-Bakı: 
Şəhriyar, 1995.-75 s.
M.F. Axundovun dün-
yagörüşü /F.Köçərli; 
red. F.Süleymanoğlu; 
Azərbaycan EA 
H.Hüseynov ad. Fəlsəfə 
və Hüquq İnstitutu.- Bakı: 
Elm, 1999.- 124 s. 
Firudin Qasım oğlu 
Köçərli: biblioqrafiya /
Azərbaycan EA, Mərkəzi 
Elmi Kitabxana; tərt. 
ed. Ç.Əhmədova; red. 
F.Hüseynova.- Bakı: Elm, 
1997.- 65 s.
 
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.adam.az
www.az.wikipedia.org
28
Akademik

---