Teqvim-2015. pdf

332
Mədəniyyət.Maarif.Elm
65
 illiyi
Kamal Abdulla
1950 
DEKABR
Kamal Mehdi oğlu Abdullayev 1950-
ci il dekabr ayının 4-də Bakıda ziyalı 
ailəsində doğulub. 1968-ci ildə Bakıdakı 
190 saylı orta məktəbi bitirib.
1968-1973-cü illərdə Azərbaycan 
Dövlət Universitetinin filologiya 
fakültəsində  təhsil alıb. 1973-1976-cı 
illərdə SSRİ EA Dilçilik İnstitutunun Türk 
dilləri şöbəsinin əyani aspirantı olub.
1977-ci ildə namizədlik, 1984-cü ildə 
doktorluq dissertasiyası müdafiə edib. 
Azərbaycan Televiziyasında 1983-
cü ildən başlayaraq “Azərbaycan dili”, 
“Qoşma”, “Dəfinə” kimi aylıq  ədəbi-
bədii, elmi-publisistik verilişlər hazırla-
yaraq təqdim edib. 
 1993-cü ildən 2000-ci ilədək Xarici 
Dillər İnstitutunun Ümumi və Azərbaycan 
dilçiliyi kafedrasının müdiri vəzifəsini 
yerinə yetirib. 1994-1995-ci illərdə 
Türkiyə Uludağ Universitetinin “Türk 
dili və ədəbiyyatı” bölümünün professoru 
kimi çalışıb.
Türk Dil Qurumunun, Ukrayna 
Beynəlxalq Kadr Akademiyasının həqiqi 
üzvü və Rusiya PEN-klubun üzvüdür. 
 
200-dən artıq məqalə və 30-dan çox kita-
bın müəllifidir. 2007-ci ildə Azərbaycan 
Milli Elmlər Akademiyasının müxbir 
üzvü, 2014-cü ildə həqiqi üzvü seçilib. 
Türk xalqlarının qədim epik 
ədəbiyyatları sahəsində araşdırma-
lar müəllifidir. Müxtəlif ölkələrin 
universitetlərində (Rusiya, Türkiyə, Pol-
şa, Fransa, Almaniya, ABŞ...) “Ümumi 
dilçilik”, “Mətn sintaksisi”, “Kitabi-
Dədə Qorqud” dastanlarının kulturoloji 
aspektlərinə həsr olunmuş mühazirələr və 
xüsusi kurslar aparıb. 
Elmi və publisistik məqalələri 
Azərbaycanda və ondan kənarda mütəmadi 
olaraq çap olunur. Bədii yaradıcılıqla 
məşğul olur – pyesləri, hekayələri, ro-
manları, esseləri və şeirləri Azərbaycanda 
və xarici ölkələrdə çap olunur. 
2009-cu ildə  həyata keçirilməyə baş-
lamış “Kitabi-Dədə Qorqud” və “Ni-
belunqlar haqqında nəğmə” 10 illik 
beynəlxalq layihənin ideya müəllifi  və 
təşkilatçılarından biridir.
Əsərləri rus, gürcü, ingilis, fran-
sız, alman, ispan, polyak, portuqal və 
başqa dillərə  tərcümə olunub, pyesləri 
Azərbaycan, Gürcüstan, Estoniya Türkiyə 
teatrlarında səhnəyə qoyulub. “Gizli Dede 
Korkut” kitabı Bursada (1995) və İstan-
bulda, (1995) ayrı-ayrılıqda türk dilinə 
tərcümə edilib çap olunmuşdur.  “Gəlin 
azərbaycanca danışaq” kitabı  və “Sehir-
bazlar dərəsi” romanı  bir çox ölkələrdə 
həmin xalqların dillərində nəşr edilib.  
2000- 2014-ci illərdə  Bakı Slavyan 
Universitetinin rektoru  vəzifəsində çalı-
şıb.           
Azərbaycan Respublikası Prezidenti-
nin 2014-cü il 28 fevral tarixli Sərəncamı 
ilə Kamal Abdulla Azərbaycan Respub-
likasının millətlərarası, multikulturalizm 
və dini məsələlər üzrə Dövlət müşaviri 
təyin edilib. Azərbaycan Respublikası-
nın Prezidenti yanında Bilik Fondunun 
Himayəçilik Şurasının üzvüdür.
K.Abdulla “Əməkdar elm xadimi” 
fəxri adına layiq görülüb. 2007-ci ildə 
Rusiya prezidenti tərəfindən Puşkin me-
dalı ilə, 2009-cu ildə Polşa prezidentinin 
sərəncamı ilə iki ölkənin münasibətlərinin 
inkişafına göstərdiyi xidmətlərə görə 
“Kavaler” ordeni ilə təltif olunub.
Ə d ə b i y y a t
Dilçiliyə səyahət: [dil-
çi olmayanlar üçün 
dilçilik] /K.Abdulla; 
red. M.Mirzəliyeva, 
Ç.Hüseynzadə.- Bakı: 
Mütərcim, 2010.-196 s. 
Labirint [hekayələr] 
/K.Abdulla; red. 
Ş.Ağakişiyeva; ön sözün 
müəl. S.Sarvan.- Bakı: 
Qanun, 2012.- 279 s.
Mifdən yazıya və yaxud giz-
li Dədə Qorqud /K.Abdulla; 
elmi red. və ön söz müəl. 
R.Bədəlov; red. Ə.Mirzallı.- 
Bakı: Mütərcim, 2009.-   
375 s.
Unutmağa kimsə yox... 
roman /K. Abdulla.- Bakı: 
Qanun, 2011.- 527s. 
300 azərbaycanlı: ədəbi-
bədii-esselər /K.Abdulla; 
red.: E.Başkeçid, 
Ə.Mirzallı, Ş.Ağakişiyeva; 
ön sözün müəl. R.Rövşən.- 
Bakı: Mütərcim, 2007.-  
340 s.
Bayatlı, V.Ö. Kamal 
Abdulla artıq birincidir 
/V.Ö.Bayatlı //525-ci qəzet.- 
2012.- 5 may.- S.19.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.muallim.edu.az
4
Akademik

---

333
Mədəniyyət.Maarif.Elm
85
 illiyi
Teymur Əhmədov 
1930 
DEKABR
Teymur  Əkbər oğlu  Əhmədov 
1930-cu il dekabr ayının 25-də Şəmkir 
şəhərində anadan olmuşdur. 1936-cı 
ildə ailəlikcə valideynlərinin vaxtilə 
deportasiya olunduğu İrəvana köçmüş-
dür. 1949-cu ildə  Qərbi Azərbaycanın 
Zəngibasar (indiki Masis) rayonunda 
orta məktəbi qızıl medalla bitirmiş, 
1949-1954-cü ildə təhsilini Bakı Dövlət 
Universitetinin  filologiya fakültəsində 
davam etdirmişdir. 1959-1961-ci 
illərdə isə Moskvada “Pravda” qəzeti 
nəzdində olan Ümumittifaq  jurnalisti-
ka və fotoreportaj üzrə qiyabi lektori-
yanın jurnalistika şöbəsini bitirmişdir.
1961-1964-cü illərdə Azərbaycan 
SSR EA-nın Nizami adına Dil 
və  Ədəbiyyat  İnstitutunda aspi-
rantura təhsili almış, “Nəriman 
Nərimanovun dramaturgiyası” möv-
zusunda namizədlik (1966), “Nəriman 
Nərimanovun yaradıcılıq yolu” mövzu-
sunda doktorluq işi müdafiə etmişdir.  
1965-1968-ci illərdə “Azərbaycan” 
jurnalı redaksiyasında  şöbə müdiri, 
1968-ci ildə Azərbaycan SSR EA Ni-
zami adına Dil və  Ədəbiyyat  İnsti-
tutunda baş elmi işçi, 1968-1990-cı 
illərdə  Cənubi Azərbaycan  ədəbiyyatı 
şöbəsində müdir müavini, 1988-ci 
ildən aparıcı elmi işçi, 1996-cı ildən 
bu günədək AMEA Nizami adına 
Ədəbiyyat İnstitutu Cənubi Azərbaycan 
ədəbiyyatı şöbəsinin müdiridir.
1990-1991-ci illərdə “Vətən həsrəti”, 
1992-1993-cü illərdə “Hikmət”, 
“Yeni fikir” qəzetlərinin baş redaktoru 
işləmişdir. 1995-ci ildən “Respublika” 
qəzetinin, 2005-ci ildən “Füyuzat” jur-
nalının baş redaktorudur.  
T.Əhmədov 2004-cü ildə AMEA 
Humanitar və ictimai elmlər bölməsinin 
ədəbiyyatşünaslıq üzrə problem şurası-
nın elmi katibi, Milli-mədəni İrsi Araş-
dırmalar Fondunun təsisçilərindən biri, 
2005-ci ildə Rusiya Təbiət Elmləri Aka-
demiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir.
Professorun 20 kitab və kitabça-
sı, 500-dən artıq elmi və publisistik 
məqaləsi dərc edilmişdir.  
T.Əhmədovun rəhbərliyi və oppo-
nentliyi ilə 20 nəfər namizədlik və dok-
torluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.    
Professor T.Əhmədov ilk gənclik 
illərindən bədii yaradıcılıqla da məşğul 
olmuş, “Ülkər” adlı hekayələr və 
oçerklər kitabı 1961-ci ildə  İrəvanda 
çap olunmuşdur. “Dostluq nəğməkarı”, 
“Nəriman Nərimanovun dramaturgi-
yası”, “Nəriman Nərimanov”, “Vedi-
basarın qanlı-qadalı günləri”, “Erməni 
xəyanəti və ya Andranik Ozanyanın 
qanlı  əməlləri (1918-1920-ci illər)”, 
“Mirzə  İbrahimov”, “Nizami adına 
Ədəbiyyat İnstitutu”, “Ədəbi qeydlər”, 
“Nəriman Nərimanovun yaradıcılıq 
yolu” və s. kitabları nəşr edilmişdir. 
Filologiya elmləri doktoru, profes-
sor Teymur Əhmədovun səmərəli elmi 
fəaliyyəti yüksək qiymətləndirilmiş, 
1982-ci ildə Azərbaycan Ali Sove-
ti Rəyasət heyətinin Fəxri fərmanına, 
1996-cı ildə “İlin nüfuzlu ziyalısı” adı-
na, 2001-ci ildə “Veteran” və iki dəfə 
“Tərəqqi” medallarına, Akademik Yu-
sif Məmmədəliyev adına mükafata və 
medala, “Qızıl Qələm”, “Ustad” ali jur-
nalistika mükafatlarına və bir sıra fəxri 
fərmanlara layiq görülmüşdür.  
Ə d ə b i y y a t
Azərbaycan yazıçıla-
rı (XX-XXI yüzillikdə): 
ensiklopedik məlumat 
kitabı /T.Əhmədov; red. 
N.Qurbanova; rəy. Anar.- 
Bakı: Nurlar, 2011.- 1056 s. 
Nəriman Nərimanovun dra-
maturgiyası /T.Əhmədov; 
red. M. İbrahimov.- Bakı: 
Nurlar, 2005.- 384 s. 
Nəriman Nərimanovun 
yaradıcılıq yolu /Teymur 
Əhmədov; red.akad. Mirzə 
İbrahimov. rəyçilər.: 
akad. M.C.Cəfərov, 
akad.M.Q.Köçərli.- Bakı: 
Nurlar, 2005.- 366s.
Kərimova, H. İki əsrin 
salnaməçisi /H.Kərimova; 
rəyçi. O.Salamzadə red. 
Ş.Əliyeva .- Bakı: Nurlar, 
2001.- 207 s. 
Qadir, Q. Teymur Əhmədov: 
[Ədəbi portret - 75]             
/Qalib Qadir.-  Bakı:  Nur-
lar, 2005.-109 s. 
Teymur Əkbər oğlu 
Əhmədov: biblioqrafik 
məlumat toplusu AMEA, 
Nizami ad. Ədəbiyyat İn-tu, 
Mərkəzi Elmi Kitabxana; 
tərt.-müəl. İ.Səfərov; red. 
N.Rüstəmli.- Bakı: Nurlar, 
2007.- 222 s. 
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.muallim.edu.az
25
Ədəbiyyatşünas

---