Təsdiq edirəm k e. d., prof. S. R. Hacıyeva

9 

 

 

Mövzu  № 5  Neft emalı  sənayesində katalitik krekinq 

istehsalatının ekoloji problemləri 

Qısa icmalı: Katalitik krekinq qurğusu yanacaq alınması 

istiqamətində bir başa qovulmuş vakkum distillatının 

emalı və dizel distillatının hidrotəmizlənməsi texnologi-

ya sxemləri üzrə istismar olunur. Qurğunun texnoloji 

prosesləri haqqında qısa məlumatın verilməsi. Dizel dis-

tillatının hidrotəmizlənməsi üzrə texnoloji prosesi kata-

litik krekinq və rektifikasiya; absorbsiya və qaz fraksi-

yalaşdırma; istiliyin utiləşməsi və istilik təchizatı; tüstü 

qazlarının katalizatorlardan təmizlənməsi. 

Qurğunun vakkum distilatına görə  məhsuldarlığı 2 

mln ton/il-dir. 

Qubul olunmuş texnologiya üzrə vakuum distilatının 

emalı  aşağıda göstərilən məhsulların alınmasına imkan 

verir: 

-

 

Avtomobil benzinləri üçün yüksək oktanlı 

komponentlər; 

-

 

Alkilləşmə və neft kimyas üçün xammal olan propan 

– propilen və butan – butilen fraksiyaları; 

-

 

Hidrogenlə  təmizlənməyə göndərilən 195-350 

o

C 

katalitik krekinq fraksiyası; 

-

 

Qazan yanacağı komponenti kimi və  tədrici 

kokslaşma qurğusunun xammalı kimi katalitik krekinqin 

300-420 

o

C və 420 

o

C-dən yuxarı temperatur hədlərində 

qaynama fraksiyaları; 

-

 

Quru karbohidrogen qazı; 

-

 

Monoetanolamin məhlulunun həll olmuş hidrogen 

sulfid qazı. 

Yuxarıda göstərilən texnoloji proseslərinin 

aparılması zamanı  əsas reaksiyalar və reaksiyaların 

gedişatından asılı olaraq ekoloji problemlərin yaranması 

səbəblərinin izah olunması. 

Katalizator, işlənilmiş katalizator, katalizatorun 

regenerasiyası, alınan tullantılar, istifadə olunan 

reagentlər, sular haqqında və ekoloji problemlərin 

yaranması səbəblərinə aid izahların verilməsi.  

 

Oxu materialları (kitabın adı, müəlliflər və lazımi 

səhifələr göstərilməklə): 

1.

 

А.П.  Шицкова,  Ю.В.  Новиков  и  др.,  Охрана  окру-

жающей  среды  в  нефтеперерабатываю-щей  про-

мышленности. Мосk. Изд-во «Химия», 1980, 176 с. 

2.

 

Давыдова  С.Л.,  Тепляков  В.В.  Д13  Экологические 

проблемы  нефтепереработке:  Учеб.  пособие. – М.: 

РУДН, 2010 г. – 175 с. 

3.

 

И.П. Кирпатовский Охрана природы. Справочник для 

работников  нефтеперерабатывающей  и  нефтехимичес-

кой промышленности. Мос., Изд. «Химия», 1980, 376 с. 

4.

 

Экология  производства,  научно-практический  жур. 

2005-2015гг.

 

mühazirə   

2

16.10.

2015 

 

Mövzu  № 6  Benzin fraksiyasının katalitik riforminq  mühazirə   

2

23.10.

---

10 

 

prosesi zamanı yaranan ekoloji problemlər 

Qısa icmalı: Benzin fraksiyasının katalitik riforminq 

qurğusunun texnoloji prosesi haqqında izahın verilməsi. 

Qurğu A-80, A-92, A-95 avtomobil benzinlərinin 

hazırlanması üçün baza komponenti kimi işlədilən stabil 

platformat (yüksək oktanlı komponent) almaq üçündü. 

Qurğu əsasən 9 bölmədən ibarətdir: 

-

 

Birbaşa qovulmuş benzinin hidro təmizlənməsi; 

-

 

Platforminq; 

-

 

Platforminq katalizatorunun regenerasiyası; 

-

 

Soyudu suyun hazırlanması; 

-

 

Suyun təmizlənməsi, buxar istehsalı; 

-

 

Azot istehsalı; 

-

 

Sıxılmış havanın alınması; 

-

 

Maye və qaz yanacağın təchizatı; 

-

 

Məşəl və kanalizasiya. 

Yuxarıda göstərilən proseslərin aparılması zamanı yara-

nan ekoloji problemlərin səbəblərinin aydınlaşdırılması. 

İstifadə olunan kat., reagentlər, yanacaq, sular haqqında 

və  həmçinin alınan məhsullar, tullantılar haqqında 

izahların verilməsi. 

Qurğuda hidrotəmizləmə prosesinin izahı  və  əsas 

reaksiyalar və yaranan ekoloji problemlər haqqında 

izahlı məlumatlar. Reaksiyalar: 

-

 

olefinlərin doydurulması; 

-

 

desulfurasiya (kükürdən təmizləmə); 

-

 

oksigenin ayrılması; 

-

 

denitrasiya (azotdan təmizləmə); 

-

 

halogen birləşmələrinin ayrılması; 

-

 

metaldan təmizləmə; 

-

 

reaksiya istiliyi, reaksiyanın sürəti. 

Qurğuda platformin prosesinin mahiyyəti və  əsas 

reaksiyalar. 

Platforminq katalizatorunun fasiləsiz regenerasiyası. 

Regenerasiyanın kimyası. Yaranan ekoloji 

problemlərinin səbəblərinin aydınlaşdırılması. Qurğuda 

yaranan tullantıların zərərsizləşdirilməsi üsulları. 

 

Oxu materialları (kitabın adı, müəlliflər və lazımi 

səhifələr göstərilməklə): 

1.

 

А.П.  Шицкова,  Ю.В.  Новиков  и  др.,  Охрана  окру-

жающей  среды  в  нефтеперерабатываю-щей  про-

мышленности. Мосk. Изд-во «Химия», 1980, 176 с. 

2.

 

Давыдова  С.Л.,  Тепляков  В.В.  Д13  Экологические 

проблемы  нефтепереработке:  Учеб.  пособие. – М.: 

РУДН, 2010 г. – 175 с. 

3.

 

И.П. Кирпатовский Охрана природы. Справочник для 

работников  нефтеперерабатывающей  и  нефтехимичес-

кой промышленности. Мос., Изд. «Химия», 1980, 376 с. 

4.

 

Экология  производства,  научно-практический  жур. 

2005-2015гг.

 

 

2015

 

Mövzu  № 7.  Benzin, kerosin və dizel məhsullarının mühazirə   

2

30.10.

---