Əlavə 2
95
235. Təklif olunan investisiya imkanlarının reallaşdırılması aşağıdakı faydalara gətirib
çıxaracaqdır:
(i) Hava çirklənməsinin azalması nəticəsində sağlamlıq vəziyyətinin yaxşılaşması
(ii) Enerji təhlükəsizliyinin artırılması
(iii) Gəlir və iş yerlərinin yaradılması
(iv) Yanacaq xərclərinin azalmasına görə gəlirlərin artması
(v) Yanacaq dəyişikliyi və nəqliyyat vasitələrində dəyişikliklə bağlı sahələrdə özəl sektorun
cəlbi və inkişafı
(vi) Köhnəlmiş nəqliyyat parkının sürətli yenilənməsi və original avadanlıq istehsalçısından
təbii qaz nəqliyyat vasitələrinin idxal olunması.
(vii) Nəhayət, yerli təbii qaz nəqliyyat vasitələrinin istehsalı potensialının, o cümlədən ixrac
məqsədləri üçün, inkişaf etdirilməsi.
96
Əlavə 2
RETA 8119 Mərkəzi və Qərbi Asiyada İqlim Dəyişmələrinin
İqtisadi Aspektləri: Təsirlərin Azaldılması Komponenti
İnvestisiyaya dair Konsepsiya Qeydi
Tuyabuguzskaya SHP-nin (kiçik hidroenerji qurğusu) tikintisi
NAMA çərçivəsində:
“ÖZBƏKİSTANDA KİÇİK HİDROENERJİ QURĞULARININ
QURAŞDIRILMASININ SÜRƏTLƏNDİRİLMƏSİ”
ABREVİATURA VƏ AKRONİMLƏR
AİB
Asiya İnkişaf Bankı
HPP
Hidro Enerji Qurğusu
IRR
Daxili Gəlir Dərəcəsi
İEYQ
İstilik Effekti Yaradan Qaz
İN
İqtisadiyyat Nazirliyi
KTSRN
Kənd təsərrüfatı və Su Resursları Nazirliyi
MN
Maliyyə Nazirliyi
MHY
Monitorinq, Hesabatvermə, və Yoxlama
NAMA
Ölkə üzrə Müvafiq AzaldılmaTədbirləri
NPV
Xalis Cari Dəyər
ÖH
Özbəkistan Hökuməti
RETA
Regional Texniki Yardım
SHP
Kiçik Hidroenerji Qurğusu
tCO
2
e
Karbon Dioksid Ekvivalentinin tonu
ÜƏET
Ümumi Əsas Enerji Təchizatı
VALYUTA EKVİVALENTİ
(15/6/2015 tarixinə məlumat)
1 ABŞ$ = 2536.82 SUM
Əlavə 2
97
ÖZBƏKİSTANDA İNVESTİSİYA İMKANLARI
A.
İnvestisiya imkanları
236. Bu konsepsiya qeydində təsvir olunan investisiya imkanları NAMA çərçivəsində təklif
olunan investisiya proqramının bir hissəsini təşkil edir. NAMA çərçivəsində təklif olunan
investisiya proqramının məqsədi Özbəkistanda kiçik miqyaslı hidro-enerjinin tətbiini
sürətləndirməkdir. Bu hesabatda, kiçik hidroenerji qurğuları dedikdə ümumi quraşdırılmış gücü
30MV-dan az olan hidro qurğular nəzərdə tutulur. İnvestisiya Tuyabuguzskaya Kiçik Hidroenrji
Qurğusunun (SHP) tikintisi üçün texniki və maliyyə yardımını təmin edəcəkdir. Bu qurğu Kənd
təsərrüfatı və Su Resursları Nazirliyinin (KTSRN) yurisdiksiyasında olacaq və “Uzbekenergo”
tərəfindən idarə olunacaqdır. 12.5 MV-lıq yeni SHP hər biri 6.25 MV generasiya tutumuna malik
iki eyni vahiddən ibarət olacaqdır.
B.
Qısa Məlumat
237. Özbəkistanın əhəmiyyətli dərəcədə yanacaq ehtiyyatları vardır. Lakin, təbii qaz və neftin
ixrac resursları kimi potensial dəyərini nəzərə alaraq, ölkə enerji generasiyasında bərpaolunan
enerjiyə keçid üçün səylər göstərir. Cədvəl 1-də göstərildiyi kimi, Özbəkistanın əhəmiyyətli
bərpaolunan enerji ehtiyyatı, xüsusilə günəş və hidro enerji ehtiyyatları vardır. Bu qurğuların az
xərclə, ətraf mühitə az təsir göstərməklə, xüsusilə yüksək keyfiyyətli enerji təchizatının problemli
olduğu ucqar rayonlarda elektrik enerjisi istehsal etmək potensialı vardır.
Table 1: Özbəkistanda Potensial Bərpaolunan Enerji Resursları İstehsalı
Resurs
Annual Yield (billion kWh)
Biokütl
ə
a
3.5
Hidroenerji
a
20.9
Gün
əş ene
rjisi
a
2,055
Külək enerjisi
a
4.6
2010-cu ildə Ümumi Əsas Enerji Təchizatı
(Ü
ƏET
)
b
492
Mənbələr:
a Hidrometeoroloji Xidmət Mərkəzi. 2008. BMT-nin İqlim Dəyişmələrinə dair Çərçivə Konvesiyası çərçivəsində
Özbəkistan Respublikasının İkinci Milli Kommunikasiyası.
http://unfccc.int/resource/docs/natc/uzbnc2e.pdf
b
Mənbə: Abt Associates, Stokholm Ətraf Mühit İnstitutu, Nazar Biznes və Texnologiya MMC (2015b).
238. Hazırda, hidroenerji ümumi elektrik enerjisi generasiyasının 15%-dən azını təşkil edir. Kiçik
hidro enerji qurğuları ümumi hidro elektrik enerjisi istehsalının 15%-dən az hissəsini, ümumi
enerji istehsalının isə 1.5%-dən az hissəsini təşkil edir. Özbəkistanda hidroenerji istehsalı üçün
texniki potensial illik təxminən 20.9 milyard kvs müəyyən edilmişdir. Hazırda, bu rəqəmin yalnız
dörddə birində istifadə olunur. İstifadə olunmayan potensialın təxminən üçdə biri kiçik hidroenerji
qurğularının uyğun həll variant hesab olunduğu kənd təsərrüfatı infrastrukturu ilə bağlıdır (yəni,
suvarma kanalları və su saxlama qurğuları). Ən azı 1,100 kiçik çay üzərində, 42 su anbarında
və 98 əsas suvarma kanallarında iqtisadi baxımdan səmərəli kiçik hidro enerji qurğuları qurmaq
üçün potensial vardır.
1
C.
Kiçik hidroenerji qurğuları üçün siyasət, institusional və tənzimləyici baza
239. Hidrpenerji generasiyası ilə iki dövlət qurumu məşğul olur: Özbəkistan Hökumətinin birbaşa
nəzarətində olan “Uzbekenergo” Dövlət Açıq Səhmdar Cəmiyyəti və Kənd təsərrüfatı və Su
1
UNESCO, 2010. Mərkəzi Asiyada Bərpaolunan Enerji Mənbələrindən İstifadə
.
http://www.un.org.kg/index2.php?option=com_resource&task=show_file&id=14722
Dostları ilə paylaş: |