Texnologiya 8 Derslik 2017+ Layout 1

82

başqa, iki növ ədviyyat – darçın və hil də  qovrulub üyüdüldükdən  sonra

içliyə qatılır. Darçın və hilin nisbəti paxlavanın müxtəlif növləri üçün dəyişir.

Bəs şərbətin hazırlanma texnologiyası necədir?

Hazır paxlavanın üzərinə ya şəkər, ya bal, ya da şəkər və bal qarışığından

ibarət şərbət gəzdirilir. Şərbətə ədviyyat əlavə edilir.

Bal şərbəti 500 qram balı 100 qram suda həll etməklə alınır. Hazır bal

şərbəti qaşıqdan süzülərkən sap kimi uzanmalıdır.

Bal­şəkər  qarışıqlı şərbət aşağıdakı kimi hazırlanır: 1,5 stəkan şəkər

tozuna 2 stəkan su əlavə edilir və bişirilir, üzərində əmələ gəlmiş köpük

götürülür. Şəffaf şərbətə 200 qram bal qatılır və nazik sap kimi süzülənədək

qaynadılır.

Şəkər şərbəti isə şəkər tozuna su və ədviyyat əlavə etməklə hazırlanır.

1 stəkan şəkər tozu 0,5 stəkan suya qatılır, ona 0,5 çay qaşığı zəncəfil,

portağal  qabığı və ya limon əlavə edilməklə 5 dəqiqə ərzində qaynadılır.

Belə şərbət ətirli və dadlı olur.

Təhlükəsizlik qaydaları

Paxlava bişirdikdə istənilən soba üçün yüksək temperaturla bağlı təhlükə

vardır.

1. Yanğının olmaması üçün asan alışan əşyaları sobaya yaxın yerləşdirmək olmaz.

2. Uşaqları isti sobaya yaxın buraxmaq olmaz.

3. Paxlava olan qabı isti sobadan tutqac və ya əlliklə götürmək lazımdır.

4. Metal gövdəli sobanı yerlə birləşdirmək lazımdır.

1. Un məmulatları hazırlayarkən unu ələmək nə üçün vacibdir?

2. Xəmir necə hazırlanır?

3. Nə etmək lazımdır ki, xəmir işləmə lövhəsinə və oxlova yapışmasın?

4. Azərbaycan mətbəxində hansı növ şirniyyatlar var?

5. Azərbaycan mətbəxində paxlavanın hansı növlərinə rast gəlinir?

6. Paxlavalar bir­birindən hansı keyfiyyətləri ilə seçilir?

7. Paxlava hazırlama texnologiyası nədən ibarətdir?

8. İçlik hazırlanması texnologiyası necədir?

9. Şərbət necə hazırlanır?

Özünüyoxlama sualları

Un məmulatları, xəmir (mayalı, mayasız, qatqat), içlik, döyülmüş

qoz, fındıq, badam, şəkər tozu, darçın, hil, şərbət.

!

?

 Çap üçün deyil

---

ӘRZAQLARIN QIŞA SAXLANMASI.

EV ŞӘRAİTİNDӘ KONSERVLӘŞDİRMӘ

Meyvə və tərəvəzlər vitamin, mineral və

karbo hidratlarla zəngin olduqca mühüm qida

məh suludur. Amma bu qida məhsulları mikroor ­

qanizmlərin təsiri nəticəsində tez xarab olur və

keyfiyyətini itirir.

Meyvə və tərəvəz əsasən cənub ərazilərdə ye ­

tişdirilir. Ona görə də konservləşdirmə (şəkil 1)

ilboyu və ölkənin bütün ərazisində istifadə im ­

kanı yaradır. Bununla yanaşı, ölkənin qida

ehtiyatının zənginləşməsində də konserv ləş dir­

mə nin rolu böyükdür.

Konservləşdirmə nədir?

Konservləşdirmə qida məhsullarını zərərli mikroorqanizmlərin həyat

fəaliyyətini dayandırmaqla qoruyub saxlamaqdır. Yeyinti məhsullarının

saxlama müddətinin uzadılmasının bəzi digər üsulları da konservləşdirməyə

aiddir.

Konservləşdirmənin əsas üsulları bunlardır: sterilləşdirmə, qurudulma,

hisəvermə, qaxacedilmə, duza qoyulma. Dondurulma (qida dəyərliliyinin

qorunması üçün ən yaxşı üsul) və mürəbbə, cem, jele və şirələrin hazır lan ­

ması da konservləşdirmədir. 

Sterilləşdirmə qida məhsulunun tərkibində və istənilən digər mühit də

mikrobların məhv edilməsidir. Mühit deyəndə, konserv bankasındakı şirələr

(sous, yağ, su, bulyon) və həmçinin hava başa düşülür. Sterilləşdirmədə əsas

istilik vasi tələri buxar, su və havadır.

Qurudulma konservləşdirmənin ilkin üsullarındandır. Qurudulmada qida

məhsulunun tərkibindəki rütubət kənarlaşdırılır, mikroorqanizmlərin inkişafı

üçün əlverişli mühit olmur. Qurudulma açıq havada, küləkdə və vakuumda

(havasızlıq) həyata keçirilir.

Hisəvermə kimyəvi konservləşdirmə və bir qədər də susuzlaşdırılmadır.

Hisəvermə prosesində ərzaq məhsulu quruyur və tüstünü canına çəkir. 

83

23­cü MÖVZU

Şəkil 1. Konservləşdirilmiş

tərəvəzlər

 Çap üçün deyil

---

84

Qaxac edilmə qida məhsulunun susuzlaşdırılması və xörək duzu ilə

kimyəvi konservləşdirilməsidir.

Qıcqırtma  qida məhsulunun turşularla bioloji saxlanması və duzlan ­

masının vəhdətidir. 

Ev şəraitində konservləşdirmə üçün hansı avadanlıq tələb olunur?

Ev şəraitində kon serv ­

ləşdirmə üçün uyğun ava ­

danlıq və qablama ma  te­

rialı seçilməlidir (şəkil 2). 

Konservləşdirmə üçün

ən etibarlı qablama ma te ­

rialı bankadır. Banka tək rar

istifadəyə yararlı, da vamlı,

istənilən ərzaq üçün əl ve ­

rişli və kip qablaş dırma

vasitəsidir. Bundan başqa,

konservləşdirmədə mət 

­

bəx avadanlığı – aşsüzən,

emallı ləyən və qazanlar,

bıçaq, sürtkəc, tərəvəz doğ ­

 rayan,  xüsusi tutma alət­

ləri, qapaqbağlayan ma şın

lazımdır.

Kip bağlama nədir?

Kip bağlama emal edilən məh 

 

sula mikroorqanizmlərin və ha va nın

düşməsinin qarşısını alır. Qab laşdırmanın kip bağlanması konservlərin ərzaq

və əmtəə məh sulu kimi mövcudluğunun əsas şərtidir. Məhsulu konservləş ­

dir mək təkcə mikrobların məhv edil məsi deyil, həm də onların yenidən

yaranmaması mühitinin yara dıl masıdır.

Bəs  kon servləş dir mə  tex no lo giyası  nədən  ibarətdir?

Meyvə, tərəvəz və giləmeyvələrin konservləşdirilməsi bir neçə mərhələdə

aparılır: mexaniki emal (növlərə ayırma, yuma, təmizləmə, doğrama), isti

emal, qablama materialının hazırlanması, çəkilib qablara doldurulması,

ağzının bağlanması, sterilləşdirilməsi, pasterizə edilməsi və hazır məhsulun

saxlanması.

Şəkil 2. Konservləşdirmək üçün inventar və qablama

materialları

 Çap üçün deyil

---