Thank you for your contribution
Yüklə 10,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
122
Resim 2. Manuel Ocampo, “Libidinal Ekonomide Telafi Edici Motif” Çini tutkalı ile renkli Litografi, 50x76 cm, 2001 Postmodern eğitmenin içinde barındırdığı karakter özellikleri onun akademik eğitim anlayışını da şekil- lendirmektedir. Otorite konumunda olan usta öğretici figürü, güncel sanat eğitiminde sorumluluğu tek başına ve tek bir açıdan yüklenmekten kurtulmuştur. Hocanın her şeyi bilen pozisyonu, öğrencilere rehberlik etmeye, beraber birlikte oluşturmaya, eleştirel düşünmeye, ilişkisel düşünmeye ve akıl yürütmeyle kazandırıla- cak becerilerin paylaşılmasına dönüşmüştür. İçinde bulunulan bu rol, rehber öğreticinin esnekliği, donanımı ve deneyimiyle doğrudan bağlantılı olması açısından bir takım endişeleri de doğurmaktadır. Geleneksel eğitimin inceliklerini bilen ve içselleştiren öğretmen bu yöntemde nasıl bir sanat pedagojisi hedeflediği ile ilgili çelişkiler yaşamaktan veya kendi merkezinde sahip olduğu bilgi alanından uzaklaşmaktan çekinir. Öğrenci- lerin potansiyellerini geliştirmeyi sağlayan sistem kendi potansiyelini fark etmesine ve öğreticinin kaosa sürük- lenmesine neden olabilir. Bunun nedeninin kurumsal sanat eğitimi stratejilerinin tek tip bakış açısı kazandır- ması olarak izah etmek mümkündür. Güncel resim pratikleri, sanatı yüksek kültürün teke- linden alarak yerelleştirmeye çalışır. Böylelikle sanatın kitleselleşeceğini, kitleselleşirken gündelik yaşam içi tüketimine olanak tanınması sağlanır. Sanattan beklenen bu dönüşüm geniş kitleleri etkileyen rek- lamcılıkla iç içe geçmesine, sanatın kişisel benliklerin tanıtımını, reklamını ve hatta sanatın haber/havadis değeri taşıyan eğlence üretimine evirilmesine ön ayak olur. Batı kaynaklı, küresel bütün eğlence biçimleri eş zamanlı olarak dünyanın her yerinde yerel kültürlere ve dillere uygun bir dönüşüme uğratılarak kullanıma sokulmaktadır. Postmodern kültür dünyanın her yerinde aynı araçları (İroni, oyun, pastiş ve parodi) kullanarak kitleleri şekillendirmektedir. Üretimin yersizleşmesi ve anonimleşmesi herkesin her şeyi kendi malı gibi görmesi serbest piyasanın kişiler üzerindeki etkisinden beslenmektedir. Bu yüzden postmodern düzenekte de bir avangarttan söz etmek mümkün değildir. Bugün de şu ya da bu sanatçı, yüksek modernliğin Sturm und Drang10 dönemlerini hatırlatan bir tutum takınabilir; fakat mevcut koşullar altında bu, bir tavırdan çok bir poz olacaktır. Bu, geçmişe ait anlamlardan sıyrılmış, hiçbir kehanette bulunmayan ve hiçbir yükümlülük taşımayan bir poz; ayaklanmadan ve hele hele ruhsal direnişten ziyade bir gösteriş işaretidir. Gelenekçiler aklı ön planda tutmalarına karşın aklın yönlendirmesinden çok duygu- nun gücüne güveniyorlardı, bir başka deyişle sezgiyle keşfetmek istiyorlardı. Güncel üretimde ise bu ancak bir jest olabilecek düzeydedir. Her ne kadar güncel eğilime yakın olanlar Kartezyen11 düşünüşe karşı çıksalar da- modern anlayış bilginin hiyerarşik tarifler içinde algılandığı mimari bir terminoloji kullanır, (temel birim- ler, temel yapı gibi) doğrusal bina inşa etme fikri vardır. Postmodern anlayış doğrusal olmayan her şeyi içine alacak bir ağın olması gerektiği ve bu ağın her şeyin iç içe geçtiği bir ilişkiler yumağı olarak kullanılmasını önerir. (Güngörmez, 2006, s. 56). Postmodern durum aklın egemen olduğu dilin ve bağlamın kontrol altında tutulduğu bir çizgide ilerlemektedir. 2002 de Turner Modern Sanat ödülü alan Keith Tyson’ın akıl ve akılcılığın sanatla ilişkisi hakkındaki görüşleri, postmodern eğitmen, ressam ve sanatçı bakışına ışık tutacak niteliktedir. Tyson şöyle demektedir: Ben bir bilim aşığıyım. Bilim benim için bir iletişim aracı; başka bir deyişle sıklıkla kullandığım bir dil. Bilim, mate- matiksel sistemlere dayalı yapıtlarımda bana esin kaynağı oluşturuyor. Sanatın metodolojisi çelişkili ve tutarsızdır. Oysa katı matematiksel dil, varsayımlar, çıkarımlar, kuram- lar üzerine inşa edilir ve tutarlı olmak zorundadır. Fakat sanat ile inanç kaynaklı yapıtlar üretip, açıklamasını daha sonraya erteleyebilirsiniz. Eğer aklı tek başına kullanıyor- sanız, fenomene ve paradigmanıza bakıyorsunuz demektir. Nihai olarak, meydana gelen paradokslardan anlam çıkart- mak için paradigmanızı değiştirebilirsiniz. Dolayısıyla akıl çok yavaş bir süreç olarak kalır. Daha sezgisel bir yaklaşımı benimsemek bu süreci hızlandırır, ancak sonucu akıl yolu ile ispat etmek veya yalanlamak çok uzun bir süreçtir ve bir sanatçı olarak o kadar sabırlı olmayabilirisiniz. İnsanlar bir şey dediği zaman, akılcı olmayan sonuçlar çıkartabilirisiniz, fakat o insanlar duygusal veya sezgisel olabilirler; bunlar çoğunlukla da yaratıcılık açısından başarılı da olabilirler. 10
1770-1790 arasında Alman edebiyatını önemli ölçüde etkileyen akla karşı duygunun, yerleşmiş beğeniye karşı özgünlüğün savunuculuğunu yapan edebiyat akımına verilen ad.
11 Kartezyen: Her şeyin matematiksel kesinlikte olması gerek- tiğine inanılan Dekartyan görüş.
123 Sicim kuramı gibi aklın yan ürünlerine bir göz attığımız zaman, aklın orijinal olarak çok zarif fikirlerle oraya çıktığı ancak bu fikirlerin zamanla sapkınlaştığı düşünülür. Çözüm için sorunu yaratan düşünceyi kullanırsanız çok karmaşık ve tuhaf fikirlerle karşılaşırsınız. Eğer gerçeğin büyük ve birleştirilmiş fikrine sahip olmak isterseniz, bunu adım adım, aşamalı biçimde yapmak zordur, çünkü her şeyi silip süpüren bir yargıya varamazsınız: Sanatsal olarak sürece takılıp kalırsınız (Tyson, 2008, s. 14). Tyson matematiksel sistemlere dayalı yapıtlarında bili- min ona esin kaynağı olduğunu söylemektedir. Tyson’ın doğa resimlerine bakıldığı zaman karşımıza bilimsel deneylerin (Kimyasal reaksiyonların görünümleri, yük- sek sıcaklıkta maddelerin form ve renk değişiklikleri, gibi) mikro ve makro düzeyde görselleştirmelerinin ya- pıldığı izlenimi oluşur. Tyson’ın kimyasal reaksiyonlarla oluşturduğu doğa resimlerinin tam olarak neyi ispat etmek istediği net değildir. Kendisinin bu doğa resimle- rinde üstüne basarak vurgulamak istediği bunların doğa resimleri olmadığı doğanın yaptığı resimler olduğudur. (Resim 3) Resim 3. Keith Tyson, “Doğa Resmi”, Aliminyum Üzerine Karışık Teknik, 61X61 Cm, 2008. Sonuç Sanatlar daima kendi yaratıcı geleneklerini izler. Gele- nekler çok defa eski biçimsel olguların tekrarı sanıldığı için, yenilenen biçimlerde yaşayıp giden gerçek yaratış hatıralarıdır. Gelenek eski biçimlerin tutucu bir şekilde sürdürülmesi değil, bir ruh ve duyarlık sorunudur. İnsanlar geleneğin kutsallığı düşüncesinden kendile- rini kurtardıkları ölçüde, ellerindeki bütün malzemeyi gelecekleri için kullanabileceklerdir. Eski biçimlerin tekrarı, geleneği yaşatmayacak, aksine geleceğin yara- tıcı mekanizmasını kavramayı önleyecektir. Kalıplaşmış metodlar ve öğretiler ile kendini ve dünyayı yorumla- yacak yeni yollar bulunması bir hayalden öte değildir. Kendini inşa etme süreci olarak tanımlayabileceğimiz sanat eğitimini sadece biçimsel yöntemlerle oluşturma- mız bu dönemde mümkün görünmemektedir. Biçimsel alıntılmanın gelenekçi sanatta kullanımının sanat eğitiminde belli bir pedagojiye hizmet etmesi an- layışı sanat eğitimi külliyatındaki alışkanlıkların kaynağı olabilir. Düşünce merkezli, bilginin yapısal malzemeye dönüştüğü işlerde bile görsel alıntılama kendini hisset- tirmektedir. Espirinin, tekniğin, malzemenin ve hatta kurgunun tıpkısının kullanıldığı sığ içerikli öğrenci ça- lışmaları her eğitmenin aşina olduğu bir durumdur. Bu olgu ile yüzleşmek çoğu zaman eğitim ve öğretimin bir parçası, olmazsa olmazıdır. (Ustaların bir resmini kopya etmemiş resim bölümü mezunu bir öğrenci bulmak oldukça güçtür.) Asıl soru eğitimcinin teknik becerinin geliştirilmesine yönelik bu didaktik tavrı öğrencinin dünyasında neye işaret etmektedir? Bienaller, trianeller, mezuniyet sergileri ve öğrenci sergileri bilginin, dene- yimin ve örnek modellerin taklit edilmesi kişiyi belli bir tarzın ürünüyle özdeşleştiğinin zannedilmesine neden olmaktadır. Kurumsal bu ve benzeri alışkanlıklar kişinin kendisini değer üreten özgür bir varlık olarak görme- ye başlamasının önünde bir engeldir. Kendi zihniyle düşünemeyen, angaje duyguların, moda jestlerine bel bağlayan, uyanık, kolaycı, kuramsal altyapıdan yoksun, dünyayı analiz edemeyen kendisine yabancılaşmış, teknoloji bağımlısı, kaygısız özneleri derin uykusundan uyandıracak sistematik yolların keşfedilmesi ve özen- dirilmesi sanat eğitiminin öncelikli hedefleri arasında olmalıdır. Öğrencilerden çok azı görsel sanatlar eğitimi derslerine, sanatı neden yaptıklarına ilişkin değer yargılarına sahiptirler. Bunun nedeni sanat ve estetik hakkında alan bilgisine sahip olmayışlarıdır. Öğrencile- re yardım edebilecek şey “sanat kuramları” dır. Böylece sanat eserlerini hangi değerlere göre yargılayabile-cek- lerini öğrenebilirler(Rosalinda, 1995). Türk sanat eğitiminde kendi öz değerlerimizin ve evrensel değerlerin ekolojik, sosyo- politik, feminist, felsefi ve pekçok sosyo-kültürel konunun çağdaş sanat kapsamında incelenmesi, görsel- kültür ve görsel ile- tişimin araştırılması, irdelenmesi ve aktarılması, hem sanat eğitimi açısından hem de insani gelişim açısından zaruridir. Yüklə 10,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|