Thank you for your contribution

140

Resim 3:  Saatçi Köşkü, Kameriye, İç Kısımda Üst Örtüdeki  Yağlıboya 

Süslemeler (Resim, Tarafımızdan Çekilmiştir)

Resim 4: Saatçi  Köşkü, Üst Kat Oda Tavanlarından Biri,  

(Resim, Tarafımızdan Çekilmiştir.)

Resim 5: Saatçi Köşkü, Üst Kat Oda Tavanlarından Biri.  

(Resim , Tarafımızdan Çekilmiştir.)

Dedeler Köyü Camisinin iç duvarlarında kalem işi ile 

bitkisel motifler yapılmıştır. Duvarlar alçı ile macunlan-

dıktan sonra kuruyunca kalem işi süslemeler yapılmış-

tır. Bu süslemeler, duvarların üst kısmında friz halinde, 

pencere pervazlarında  “S” kıvrımlar yapan bordür 

kuşağı; duvarlarda yazılar arasında yarı natüralist çiçek 

motifleri; Mihrap nişinin içinde perde motifi yer alır 

.(Gülgen, 2012, ss. 75-76)

 İç duvarlarda görülen bu süslemeler XIX. yüzyıl süsle-

melerinin tam anlamıyla devamı olmasa da etkilenme 

olduğunun göstergesi olarak değerlendirilebilir. Özel-

likle mihrapta görülen perde motifi, XIX. yüzyılda inşa 

edilmiş camilerin çoğunda temel mihrap süsleme motifi 

olarak karşımıza çıkmaktadır.

 

RESİMLER 

Resim 1: Tahtalı Köyü Camisi, Mihrap.  

(Resim, Tarafımızdan Çekilmiştir.)

Resim 2: Saatçi Köşkü, Kameriyesi Dıştan Görünüm,  

(Resim, Tarafımızdan Çekilmiştir.)

---

141

Resim. 10: Şeyh Müfti Camisi, İş Kısımda Kubbe Pandantifteki Kalem 

İşi Süsleme  (Resim Tarafımızdan Çekilmiştir).

Resim 11: Şeyh Müfti Camii, Mahfi Tavanındaki Ahşap Tavan Göbeği  

(Resim, Tarafımızdan Çekilmiştir.)

KAYNAKÇA

Dara, R.(2001), Bursa ve Marmara Bölgesi, Kare Yayın-

ları, İstanbul.

Ergüvenç, Y. (tarih yok), “Batı Etkili Osmanlı Mimarlığı 

Dönemi,(1720-1890), Erişim tarihi: 09-02 2015), http://

www.e-tarih.org/

Gülgen, H.( 2012), Bursa Keles İlçesi Dedeler Köyü 

Camii ve Süslemeleri” Uludağ Üniversitesi İlahiyat 

Fakültesi Dergisi, C.21, S. 1. ss. 63-86. 

Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eserler,(1986) C.IV, V.G.M 

Yayınları, Ankara,

Yıldırım,(2001), Yıldırım Belediyesi Yayınları , Bursa .

Resim 6: Atatürk Müzesi, Dış Cephedeki Ahşap Üstü Ahşap Süsleme 

(Resim, Tarafımızdan Çekilmiştir.)

Resim 7:  Atatürk Müzesi, Kameriyesi (Resim, Tarafımızdan Çekilmiştir.)

Resim  8:  Atatürk Köşkü Kameriyesi, İçten Üst Örtüdeki  

Yağlıboya Süslemeler

 

Resim 9: Yenimahalle Camisi, mihrap. (Resim, tarafımızdan çekilmiştir

---

142

---

143

MODERN YAŞAMIN TASARIM EĞİTİMİNDE 

YENİ BİR ALAN;  MEKAN GRAFİĞİ

ENVIRONMENTAL GRAPHIC DESIGN AS A NEW 

AREA FOR DESIGN EDUCATION OF MODERN LIFE

Son yarım yüzyılda, ekonomik, kültürel ve teknolojik 

değişimlerin de etkisiyle küreselleşme; toplumları, 

yaşam biçimlerini ve gündelik hayatı büyük ölçüde 

etkilemektedir. Gelişen ve gelişmekte olan ülkelerde 

“tüketim” olgusu üretimin yerini almış, modern kent 

gelişimi ve yönetiminde temel belirleyici olmuştur. 

Yüksek seviyedeki telekominikasyon; bilgiye kolay 

erişimi ve bankacılık, alışveriş, eğitim, eğlence, tu-

rizm gibi çeşitli aktivitelere uzaktan katılımı olanaklı 

kılmıştır. Insanlar yarı gerçek veya elektronik imaj ve 

işaretlerden oluşmuş simulasyonlarla çevrelenmiş bir 

yaşama itilmektedirler. Geçmişdeki eğlence ve sosyal-

leşme alışkanlıkları değiştikçe yalnızlık ve kaybolma 

hissi artmaktadır. Pazarlama stratejilerinin yeni yapı 

kompleksleri ile inşa ettikleri kent yaşamı, bireyselliği 

ve ayrışmayı belirginleştirmektedir. 

Günümüzde, gittikçe büyüyen, kalabalıklaşan ve 

çok-kültürlülüğü beraberinde taşıyan kentleri orga-

nize edebilmek ve anlaşılır kılmak için anahtar sözcük 

“tasarım”dır. Gündelik hayatın araçlarından gazetele-

re, otobüs duraklarından dev binalara kadar, her detay 

ve noktada, profesyonel tasarımcılara ihtiyaç duyarız. 

Özellikle de yön-bulma, bilgi alma ve mekanların an-

laşılırlığı için görsel çözümlemelere artan bir  ihtiyaç 

vardır. Stellin ve Mason’un sözleri ile (2000); “son otuz 

yılda, mekan grafiği tasarım alanı, iletişim ve mimari 

uzmanlığın bütünleşmesi olarak ortaya çıkmıştır. 

Uygulayıcılar sadece görsel bir dil yaratmıyorlar, 

kullanıcıları mekana yönlendirirken tüm duyulara açık 

Anahtar Sözcükler:  Grafik, Tasarım, Eğitim, Küreselleşme, 

Çevre // Keywords: Graphic, Design, Education, Globalization,  

Environment

Yakın Doğu Üniversitesi, Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi,  Grafik 

Tasarımı Bölümü // 

 Near East University, Faculty of Fine Arts, Department of 

Graphic Design

[e-mail]

ÖZET ABSTRACT

Öğr.Gör. Elif ATAMAZ

08-11 Nisan April 2015

---

144

bir deneyim yaşatmakta ve mekana farklı bir imaj veya 

tema verebilmektedir.” Mekan grafiği tasarımı, grafik 

tasarım, mimarlık, endüstriyel tasarım, peyzaj ve kent 

tasarımı gibi pek çok tasarım disiplinini kapsayan yeni 

bir uzmanlıktır.

Mega kentlerde mekan ve zaman hissini güçlendirir-

ken, ilişkileri iyileştirmek ve hayatı basitleştirmek 

için gelecekte mekan grafiklerine daha fazla ihtiyaç 

duyulacaktır. Bu alanda eğitimli uzmanlara gereksinim 

artacaktır. Bu bildirinin amacı; mekan grafiği üzerine 

eğitim almış uzmanların yetişebilmesi için tasarım 

fakültelerinde eğitim programlarının açılabileceğini 

irdelemektir. 

In the last half-century, globalization greatly influenc-

es society, life styles and practices by the cultural, 

economic and technological currents that it creates.  In 

both developed and developing countries, consumption 

has replaced production and has become the main 

driver for modern urban development and urban policy. 

The high level of telecommunications has resulted in 

excessive information and growing distance participa-

tion (electronic access) of individuals in various social 

activities such as work, banking, shopping, education, 

recreation, leisure, tourism, etc. People are literally 

mobile or only experience simulated mobility through 

the incredible fluidity of multiple signs and electronic 

images. People do not socialize and entertain them-

selves as they do in the past and they feel alone and 

lost. Marketing strategies also aggrandize individualism 

and resolution of communities by constructing new type 

buildings and places that have no relation with public. 

Today, to organize and simplify the cities those are 

getting bigger, crowded and multi-cultural, the key word 

is “design”. From daily life equipment to newspapers, from 

bus-stops to huge buildings, on every detail and points, 

we need professional designers. Especially there is rising 

need for visual solutions about way-finding, informa-

tion and place-making design.  The new terminology is 

environmental graphic design. By the words of Stelling 

and Mason (2000); “In the last three decades the field of 

environmental graphic design has emerged as the integra-

tion of the communications and architecture professions. 

Practitioners are creating not only a visual language but a 

full sensory experience that orients users to a space and 

may reflect a distinct image or theme”.  Environmental 

graphic design is new profession embracing many de-

sign disciplines including graphic design, architecture, 

industrial design, landscape design and urban design. 

In the future, it can be predicted that, we will require much 

more environmental graphics for healing relations, and 

making life easier in the mega-cities fostering a sense 

of place and time. There will be more need for educated 

professions on this area. In this paper, it will be examined 

that, education programs can be opened for environmen-

tal graphic design in the design faculties to train experts in 

this field.

Mekan Grafiğinin Gelişmesine Neden Olan 

Sebepler

Son yarım yüzyılda gelişen teknoloji ve küreselleşme 

tüm dünyayı büyük ölçüde etkisi altına almıştır. Gelişen 

ve gelişmekte olan ülkelere baktığımızda “tüketim” 

olgusunun “üretim”in yerine geçtiği ve bunun yeni 

kentlerin biçimlenmesinde temel faktör haline geldiği 

görülmektedir (Lloyd ve Clark, 2001). Kentler, uluslara-

rası pazarın önemli aktörleridir ve kent imajlarını be-

lirleyen de pazara dönük yapı komplekslerinin ve onları 

çevreleyen kentsel mekanların tasarımlarıdır. Günümüz 

kentlerinde, Baudrillard’ın sözleri ile (2002),  “ürünün 

imaj değeri işlevsel değerlerin üstündedir”. 

Küreselleşme ve teknoloji ile birlikte hız kazanan bilgi, 

medya ve para akışı toplumları da etkilemiştir. Bilgi-

ye kolay ulaşım ve interaktif katılım olanağı, gündelik 

hayatları kolaylaştırmış ancak insanların sosyalleşme 

alışkanlıklarını alt-üst etmiş, bu da kente dahil olmak-

tan ürken, fiziksel temas kurmayan yalnız bireylerin 

artmasına neden olmuştur. Günümüzün yükselen bir 

diğer problemi “bireysellik”tir. Küresel pazarlama stra-

tejileri de bu olguyu yeni tip yapı ve mekan kompleksleri 

ile güdümlemektedirler. Tek amaçları toplumu tüketime 

zorlamak olan ve geçici süre ile kullanılan bu yapıları  

-alışveriş merkezleri, oteller, havaalanları ve süpermar-

ket zincirleri-  Augé (Ayna 2011) “non-places” - mekan 

dışı- diye tanımlamıştır. Kamuya açık gibi görünmeleri-

ne karşın tamamen kendi içlerine çevrilmiş, güvenlikli 

kapılardan giriş yapılan bu büyük yapıların konumlarına 

göre kent trafiği düzenlenmekte ve kamu gereksinimleri 

yok sayılmaktadır. Yüksek cam duvarları görsel bir ge-

çiş sağlıyor gibi görünse de, geçmişin küçük pencereli 

yapıları ile karşılaştırıldığında çok daha fazla sokaktaki 

hayattan yalıtılmıştır. Sennett (1999:s.131) “işitemeyece-

ğiniz, dokunamayacağınız ya da hissedemeyeceğiniz bir 

şeyi görmek, içeridekinin erişilmez olduğu duygusunu 

arttırır” sözleri ile bu ayrışımı özetlemiştir. Kırsaldan 

kentlere doğru yaşanan göç dalgaları, son zamanlarda 

artan sığınmacıların nüfusu, kentlerin turizme açılma 

politikaları ile birlikte gelen ziyaretçilerin yoğunluğu,  

kentleri kalabalık ve karmaşık hale getirmiş; bu da 

mevcut bireylerdeki kente dahil olma korkusunu günden 

güne arttırmıştır.

Son zamanlarda yapılan araştırmalar göstermektedir 

ki; fiziksel çevre insan davranışını etkilemekte ve insan 

faaliyetlerini, düşüncelerini ve duygularını şekillendire-

bilmektedir. Buradan yola çıkarak, yaşadığımız yerlerin, 

dokunduğumuz, gördüğümüz, temas halinde olduğumuz 

her öğenin incelikle tasarlanması gerektiği yüzyılı-

mızın temel düşüncelerinden biridir. Anahtar kelime 

“Tasarım”dır. Tibor Kalmann için (Price 2000) “tasarım 

sadece bir dil’dir, asıl mesele anlamı vurgulamak için o 

dilin nasıl kullanıldığı” dır. Farklı alanlarda çok çeşitli 

tasarım disiplinlerinin ortak bir amacı vardır; insanları 

etkilemek, yardımcı olmak, memnuniyetlerini sağlamak 

ve daha yaşanılası güzel bir dünya yaratmak. Günümüz-

---