The Archeology of Azerbaijan a brief Discourse
Yüklə 4,97 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 101 Hüseyn neçə il idi çöldən “qız” gələn İlhamla, - Cəbrayıl onu İlhamə çağırırdı, - cüt aylanırdı. Yeri gələndə münasibətlərini gizlət-mirdilər, Topuş da bilirdi. Kim nə istəyirdi desin. Onlara olan onsuz da olmuşdu, bundan artıq daha nə ola bilərdi? Əziz eşitmişdi ki, çöldə də eyni cinsli cütlərin sayı durmadan çoxalır. Bu gedişlə çox keçmədən dünya üzdəniraqlarla dolacaqdı. Üzdəniraq olmayan, zorlanmamalarına baxmayaraq, onlara oxşar sayılan çortlar bir neçə dəstədə yığcam halda yaşayırdılar. Ara-larında şusturyak olanı da vardı. Şusturyaklar ev qulluqçusu və yaxud buyruq yerinə yetirən vəzifəsini icra edirdilər. Kupeni silib süpürmək, xörək bişirmək, çay qoymaq, qab-qacaq, paltar yumaq, ütüləmək və bəzi ədəbazlar üçün ayaqyoluna aftafa da aparmaq, onların adi gündəlik iş rejiminə daxil idi. Yaş fərqi yox idi, aralarında yaşlı da var idi. Belə adamlar əsasən döyülməkdən və aclıqdan qorxanlar olurdu. Mujiklər - maddi imkanı olmasa da bir qarın çörəkdən ötrü özünü sındırmayan, ləyaqətini gözləyən, adına ləkə gətirən işlərə baş qoşmayan məhkumlar hesab edilirdi. Yerin qiymətini ödəyib, ondan əlavə hər ay rəisə haqq verən dərzi, çəkməçi, dəllək, hamamçı və başqa xırda çax-çuxu olan toçka-lar, katyolun büdcəsindən faydalanan bratvalar, burjuy kimi yaşama-salar da, onları lütlərə aid etmək də düzgün olmazdı. Lütlüyün bir addımlığında olan bu adamlar daim “katastrofa” düşüb yerlərini itir-mək qorxusu altında yaşayırdılar. Adamı katastrofa - tələyə salan, ən çoxu əməliyyat-rejimin gözəgörünməz hörümçək toru kimi zonu bürüyən xəbər daşıyıcıları - üzbəüz, gözbəgöz oturub çay içən, çörək yeyən məhkum yoldaşları olardı. Dişini qurtdaladığın çöpün ölçüsünəcən çatdırılırdı. Şübhəsiz, paqonla gizli əməkdaşlıq edənlər katyolda da yox deyildi. Doğru söz imiş, mərdimazarı axtarmaqla tapmazlar, özü səni haqlayar. Bir axşam adboya xeyli qalmış Əziz çarpayısında oturub qar-şı çarpayıdakı Kərimlə söhbət edərək çay içirdilər. Barakda adam seyrək idi. Çoxu klubda televizora baxırdı, ya da həyətdə gəzinib vaxtını öldürürdü. Heç bir yerdə vaxt burdakı kimi ucuz və dəyərsiz ola bil-məzdi. Nə bağışlanması mümkündü, nə satılması. Vaxt ölçüsü ilə cə-zalanmış, vaxtının hər hansı yolla tez ötüb keçməsini istəyən bu insanlar, ömürlərinin azalmasına çalışdıqlarını anlamırdılar. Kərim gödək boylu, enlikürək, orta yaşlı, həmişə fikirli gəzən qarayanız adam idi. Uzun illər “Kamaz” markalı yük maşınında sürücü işləmiş Kərim, yükünü boşaldıb, haqqını alıb, yola düzəlmək istəyərkən, maşını irəli-geri verən zaman yaxınlıqda oynayan beş yaşlı uşağı əzib öldürmüşdü. O gündən fikirsiz günü yox idi. Başını ağartmışdı. Cəzasının yarısını çəksə də həmin müdhiş anı elə xatırlayırdı, elə bil dünən olub. Başını qatmaq üçün məmnuniyyətlə nərd oynayar, çay içər, başı çıxan hər mövzuda söhbətləşərdi. Söhbətin maraqlı yerində digər korpusda yaşayan Adilin baraka girib onlara tərəf gəldiyini gördülər. Çöldə etdiyi dələduz-luqlar üstündə cəzalanmasına baxmayaraq, burada da adətindən qalmırdı. Göy bozumtul gözlərində nə qədər istəsən hiylə vardı. O, kupeyə yaxınlaşıb salamlaşmadan qınayıcı baxışlarla Kərimi süzüb bozardı: - Ayə, Kərim, niyə borcumu vermirsən? www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 102 Kərim təəccübləndi: - Nə borc, sənə borcum var? - Yadından çıxıb? Bir onluq borclusan. Ötən həftə aşağı barakda nərddə mənə uduzdun, yadındamı? - Ə, yeri get işinin dalınca, hərif axtarırsan, deyəsən. Birin-cisi, mən heç vaxt mərclə oynamıram, ikincisi oyun bitmədi, yerlin gəlib səni harasa apardı. - Sən nə danışırsan? - Adil səsini ucaltdı, - Həzrət Abbas haqqı düz demirsən. Mən ömrümdə dədəmlə də elə-belə oyun oyna-maram, sonrası da üstünlük mənim tərəfimdə idi. Özün uduzacağını bilib mənim getməyimə razı oldun. Onu da bil ki, hələ mənə atan anasından olmayıb. Mənə atış gəlirsən? - Adil, - Əziz söhbətə qarışdı, - hay-küy nəyə lazım. Başımı-zın üstünü kəsmə, gəl otur aşağı, sakitcə söhbətini eylə. - Yox, oturmuram, - Adil əli ilə etirazını bildirdi, - oturmağa həvəs qoydu ki, oturum... - Adil, - Kərimin də səsi dəyişildi, ötkəmləşdi, - atışın yekəsi özünsən, çaşma, mən sən fikirləşəndən deyiləm. Mənə belə şeylər keçməz. Sənin kimiləri çox görmüşəm. Yox, əgər onluğa umacağın varsa, gəl açıq de, verim. Elə bilərəm kiməsə sədəqə vermişəm. - Dilənçi özünsən, - Adil qızışdı, - sənin peşəndi, “çuma”, “bedalaqa”nın biri. Kərim dözməyib ayağa qalxdı. Qalxmağı ilə Adilin sifətinə şillə açıldı. Özündən bir az hündür olsa da onun yaxasından bərk-bərk yapışdı: - Cıraram ağzını, danışığını bil. Gözləmədiyi qeyri-adi vəziyyətdən Adil özünü itirmişdi. Yaxasını Kərimin əlindən qurtarıb cavab zərbəsi vurmaq üçün çaba-layırdı. Bayaqdan kənardan seyr edən beş-altı məhkum bir anda dalaşanların yan- yörəsinə yığışdı. Vəziyyətin gərginləşməsini görən Əziz münaqişəni sakitləşdirmək naminə, özünü dalaşanların arasına saldı: - Qurtarın, bəsdi. Ayıbdı, uşaq deyilsüz… Əzizin araya girməsiylə ətrafda dayananlar dalaşanları ayır-maq üçün hərəkətə gəldilər. Kərim yaxasını buraxmışdı, Adil nəsə edə biləcək kimi onu tutanların əlindən çıxıb irəli atılmaq istədi. Bu an dönüb Kərimin qarşısını tutmaq istəyən Əzizin dirsəyi necə oldusa zərblə Adilin uzun burnuna toxundu. O, ufuldayıb əli ilə burnunu tut-du. Ovcuna tökülən isti qan damlaları onu sakitləşdirsə də, Kərimlə Əzizi nifrətlə süzüb əli burnunda dodaqaltı mızıldana barakdan çıxdı. Adil barakdan çıxan kimi ağzına su alıb baxanlar dilə gəlmişdilər: - Əcəb oldu. Ona nə olsa azdı. Yarım saat keçmişdi. Adillə Kərimi vaxtaya - növbətçi otağı-na çağırdılar. Artıq hadisənin sorağı zabitlərə çatmışdı. Rəisin növ-bətçi köməkçisi onları diqqətlə süzüb, aramla danışmağa başladı: - Bu nə söhbətdir, nə baş verib? Yüklə 4,97 Kb. Dostları ilə paylaş:
|