Falling on deaf ears . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
222
Airbrushed out of history . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
223
Decades of denial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
225
The Rudenko rumours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
226
References . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
227
9
First woman of space . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
229
Seeking out suitable candidates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
229
A dream for Valentina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
229
Final ®ve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
231
A hard-won acceptance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
232
The next intake. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
234
``Gagarin in a skirt'' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
236
Cosmonaut No. 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
239
Stellar duo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
240
Homeward bound . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
241
A wedding and a shooting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
243
Three men and a Voskhod spacecraft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
244
A dangerous gamble . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
245
To walk in space . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
248
Training for EVA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
249
Exiting a spacecraft in orbit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
251
Hazards to overcome . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
253
A death too soon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
255
References . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
257
10 A tragedy, and Gagarin's ®nal ¯ight . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
259
The Soyuz spacecraft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
259
Komarov's second assignment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
260
The new Chief Designer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
262
Troubled mission. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
263
Loss of a cosmonaut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
263
A nation mourns. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
265
Marina Popovich tries again . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
267
A further application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
267
Gagarin to ¯y again . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
269
Restless hero . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
271
The fatal day . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
274
Requiem for a cosmonaut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
275
Another investigation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
278
Conclusions drawn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
280
A wall of secrecy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
281
References . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
282
Contents ix
11 Pushing the limits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
285
A terrifying ordeal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
285
Return journey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
287
Disaster looms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
288
Out of the frying pan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
289
Khrunov . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
291
The ``Troika'' ¯ight . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
291
A long way to space . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
292
Three craft in orbit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
294
A bold journey ends . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
297
More than a little misbehaviour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
298
A stellar career comes to an end . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
299
Unlucky Zaikin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
300
Nikolayev ¯ies again . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
301
An interested bystander to history . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
302
The ¯ight continues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
304
``Completely emaciated, sick people'' . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
305
Prisoners of the Earth?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
306
Death in space . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
306
Popovich rides again . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
308
Taking no chances. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
309
Handshake in space. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
310
Training for togetherness . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
310
DeÂtente in orbit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
313
Coming home . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
315
Volynov and a whole new danger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
318
Soyuz 21 in space . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
319
A home in orbit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
320
Hurried return . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
321
Thirteen years between ¯ights . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
323
First in a series . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
323
A second mission for Gorbatko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
325
A repeat mission . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
325
Journey's end . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
327
References . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
328
12 Orbits of co-operation and the end of an era . . . . . . . . . . . . . . . . . .
331
The Intercosmos Programme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
331
The ``red-handed'' cosmonaut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
331
Bykovsky calls it a day. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
333
Failure of a mission. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
334
Final ¯ight of a ``Little Eagle''. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
335
The ®rst ``black'' cosmonaut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
339
Mongolia and Romania join the space club . . . . . . . . . . . . . .
339
The last of the ®rst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
340
x Contents