The gabala archaeological expedition
Yüklə 14,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- the 3rd oval buildinG
118 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon zıntı sahəsinin şərqində e.ə. IV-III əsrlərə aid alt təbəqədə son illərdə aparılan qazıntılar zamanı 3-cü oval planlı tikintinin şərq hissəsi aşkar olun- muşdur (şək.2) . Bu oval tikinti 2-ci oval tikintinin cənub tərəfində, onunla paralel olaraq şərq-qərb istiqamətində uzanır. Ölçüləri də təxminən 2-ci oval planlı tikinti ilə, demək olar ki, bərabərdir (şək.11; 2-ci və 3-cü oval planlı tikintilərin pla- nı). Lakin 3-cü oval planlı tikinti stratiqrafik cəhətdən ikincidən daha qədim dövrə aiddir. Həm mədəni təbəqənin stratiqrafiyasına, həm də onun döşəməsinin üstündəki tapıntılara görə bu oval ti- kintini e.ə. III əsrə aid etmək olar.
Bu oval tikintinin altında başqa tikintilərin çaydaş- ları ilə hörülən 1 m enində divar bünövrələri, ondan da əvvələ aid mədəni təbəqə izlənir. 3-cü oval tikintinin altında izlənən divar bünövrələri şimal istiqamətində oval tikintilərin divarının altına keçir. 3-cü oval tikin- ti və ondan əvvəlki dövrə aid çaydaşları ilə hörülən divar bünövrələri onlardan sonrakı dövrə aid quyular qazılarkən böyük dağıntılara məruz qalmışdır. Bu qu- yular oval planlıdır (şək.3a, 3b). Ancaq oval tikintinin ümumi planını izləmək olur. 2012-ci ildə e.ə. IV-III əsrlərə aid alt təbəqədə son illərdə aparılan qazıntılar zamanı aşkar edilən ərzaq anbarının tədqiqi davam etdirilmişdir. Əvvəlki illərdə bu anbar qalaqlarının yalnız bir hissəsi aşkar edilmişdir. Bu anbarda sıralarla çiyinlərinə qədər torpağa basdırılan böyük təsərrüfat küplərinin qalıq- ları izlənir (şək.4a, 4b, 6) . Bu ilə qədər 200-ə yaxın In 2013, the proceedings of the search work for the cemetery of ancient Gabala were conserved. The excavations of the ground cultural stratum were continued in excavation area III. Just as every other year, during the previous year grass also grew in the excavation area and the excavation work start- ed after the grass was burned. (Fig.1) The main ex- cavation works were continued in excavation area III in the ancient city area. The eastern area of oval- planned building III was detected here, in the lower stratum belonging to the 4th-3rd centuries BC, in the east of the excavation area during the excavation works in previous years (Fig.2). This oval-planned building extends to the south side of oval building II, in an east-west direction and is parallel with it. The dimensions are approximately equal to those of oval-planned building II (Fig.11, the plan of the 2nd and 3rd oval-planned buildings). But stratigraphically, oval-planned building III be- longs to a more ancient period than oval-planned building II. Due to the stratigraphy of the cultural layer and to the finds over its floor, this oval building can be attributed to the 3rd century BC.
River-stone built one-meter-wide wall foundations of other buildings under this building and an earlier cul- tural stratum are being pursued. The wall foundations pursued under oval building III pass under the walls of oval buildings in a northern direction and this indicates these walls predate both sets of oval buildings. Oval building III and the river-stone built walls pre- dating oval building III suffered great destruction during the digging of wells belonging to a subsequent period. These wells are oval-planned (Fig.3a, 3b). However, it is possible to follow the general plan of the oval build- ing. In the report year, research continued of the ware- house belonging to the 4th-3rd centuries BC which was detected in the lower layer during the archaeological excavations carried out in previous years. Only part of this warehouse’s remains was detected in previous 2012-ci ildə Qəbələnin Antik ərazisində aparılmış arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the archaeological investigations on the Ancient site, Gabala in 2012 SEBA
119 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon belə küplərin qalıqları aşkar edilmişdir. Qazıntının stratiqrafiyası tapıntıların müqayisəli analizi və ra- dio-karbon (C 14 ) üsulu ilə müəyyən olunmuşdur ki, bu anbar e.ə. IV-III əsrlərə aiddir. Uzun müddət istifadə nəticəsində küplərin böyük əksəriyyəti sın- mış və onlar artıq e.ə. III əsrin ortalarında istifadə üçün yararsız hala düşmüşdür. Sonralar, onlar- da uzun müddət istifadə nəticəsində çatlar əmələ gəldiyindən bəzilərində çaxır saxlamaq mümkün olmamış və belə küplərdə qoz, fındıq və digər ərzaq məhsulları saxlanmışdır. E.ə. III əsrin ortalarında anbar əhəmiyyətini tamamilə itirmiş, o zaman hələ bəzi məhsullar saxlamaq üçün yararlı olan küplər götürülmüş, tamam yararsız olan küplərin qalıqları yerində saxlanaraq sahə hamarlanmış və orada yeni binalar tikilmişdir. Hələ e.ə. IV əsrdə Qəbələdə bu böyüklükdə çaxır anbarının olması çox böyük maraq doğururdu. İndiyə kimi bütün Qafqazda Antik dövrə aid bu böyüklükdə çaxır anbarı aşkar edilməmişdir. Ona görə də anbarın bütün sahəsini təmizləmək və onun ümumi ölçülərini müəyyən etmək zəruri idi. Lakin bu zaman anbardan sonra həmin sahədə tikilən 2-ci oval tikintinin də bəzi qalıqlarını saxlamaq lazımdır. Anbar qalıqları 2-ci oval planlı binanın şimal divarının altına doğru davam etdiyindən qazıntı sahəsi bu istiqamətdə daha 100 kv. m genişləndirildi. Nəticədə, məlum oldu ki, bu anbarda 11 sırada hər sırada 20-dən az olmaya- raq təsərrüfat küpü qoyulmuşdur. Anbarda çaxır küplərinin ümumi sayı 220-dən az olmamışdır. Bu küplərdə minlərlə litr çaxır və digər ərzaq məhsulları saxlanılmışdır. Lakin bu il anbarın tutduğu sahə demək olar ki, bütünlüklə qazılmasına baxmaya- raq, onun divarlarının qalıqları aşkar edilməmişdir. Qazıntılar zamanı anbarın döşəməsində küplərin ağızlarını bağlamaq üçün istifadə olunan yastı daş qapaqların parçalarına, küplərdən çaxır götürmək üçün istifadə olunan gil qabların qırıqlarına təsadüf olunur. Belə laylara ayrılan daşlara şəhər yerinin yaxınlığında yerləşən çaylarda rast gəlinmir. Onlar qədim şəhər yerindən 25-30 km şimalda, indiki ra- yon mərkəzinin yaxınlığında (şimali-qərbində) çay- ların sahilindəki qayalardan gətirilmişdir. years. The remains of great household pitchers which were dug into the ground up to their shoulders in rows are under investigation in this warehouse (Fig.4a, 4b, 6). The remains of approximately 200 such pitchers have been found up to this year. Through the stratigraphy of the excavations, a comparative analysis of the finds and radio-carbon dating, it was ascertained that this ware- house belongs to the 4th-3rd centuries. The great major- ity of the pitchers got broken through prolonged usage and they became unfit for use in the middle of the 3rd century BC. It became impossible to keep wine in some of the pitchers due to cracks appearing in them, but then walnuts, hazelnuts and other food products were stored in these pitchers instead. The warehouse lost its importance completely in the middle of the 3rd century BC, the pitchers which could still be used to store some products were removed, the remains of the absolutely useless pitchers were kept in situ, the area was smoothed over and new buildings were erected there. The existence of a wine cellar of this magnitude in Gabala in the 4th century BC aroused great interest. A wine cellar of this magnitude belonging to the Ancient Period had not been detected in the whole Caucasus be- fore now. Therefore, it was necessary to clean the whole area of the warehouse and to determine its general di- mensions. But after the warehouse was dealt with, it was necessary to preserve some remains of oval building II in the same area at this time. The excavation area were extended more than 100 square meters in this direction because the remains of the building continued towards the north wall of oval-planned building II. As a result, it was known that in this warehouse household pitch- ers were put in 11 rows with no less than 20 pitchers in every row. There were no less than 220 wine pitchers in the warehouse in total. Thousands of litres of wine and other food products were stored in these pitchers. Although the warehouse’s capture area was excavat- ed almost completely, the remains of its walls were not detected. During the excavations, parts of the flat stone lids which were used for closing the lips of the pitch- ers and fragments of clay jugs which were used to pour the wine from the pitchers were found on the floor of the warehouse. The stones belonging to such strata are 2012-ci ildə Qəbələnin Antik ərazisində aparılmış arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the archaeological investigations on the Ancient site, Gabala in 2012 SEBA
Yüklə 14,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|