The gabala archaeological expedition

153

2011-2012

Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları  

reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon

divarda və həmin çarpaz bloklu divarın şərq tərəfində

yerləşən  mənzilin  döşəməsində  aydın  şəkildə  öz

təsdiqini tapmışdır. Üç müxtəlif ölçülü palçıq kərpic

istifadə olunmuşdur (böyük, orta və kiçik ölçülü çiy

kərpiclər)  və  həmin  müxtəlif  ölçülü  çiy  kərpiclər

öz  növbəsində  divarı  dağıtmaq  məqsədilə  qalaq

şəklində toplanmışdır.

2) antik və orta əsrlər dövrünə məxsus 

qəbirlərin aşkar edilməsi (şək.4-6)

Şimal divarının tədqiqatı prosesində ümumən 9

qəbir aşkar edilmişdir. Onların arasında, 6 qəbir (2,

3,  4,  7,  8  və  10-cu  qəbirlər)  uzanan  gövdəli  quyu

qəbirlər aşkar edilmiş, lakin heç bir əşya tapılmamış-

dır. Müqayisə üçün qeyd edək ki, əşyalar 5, 6 və 9-cu

qəbirlərdən  tapılmışdır.  6-cı  qəbirdən  skelet  əldə

edilmişdir və 5-ci qəbirdə isə içərisində sümüklər

saxlanılan dam kirəmiti var idi.

5-ci  qəbir:  bu  qəbir  içərisindən  sümüklərin  ta-

pıldığı  dam  kirəmitidir.  Qəbir  iki  ədəd  çökük  dam

kirəmitindən hazırlanmış və kirəmitin içərisindən iki

ədəd şüşə muncuq da aşkar edilmişdir. 3 ədəd dulus-

çuluq  məmulatı  dam  kirəmitinin  kənarına  basdırıl-

mışdır.

6-cı  qəbir:  taxta  tabutlu  qəbir,  183  sm  uzunlu-

ğunda  şərq  quyusuna  doğru  uzanmışdır.  Çıxarılan

bədənin  üzü  şimala  tərəf  olduğu  aşkar  edilmişdir.

Müxtəlif  arxeoloji  əşyalar  tapılmışdır.  Bu  sıraya

ornamentlər  daxildir  (bürünc  saç  sancağı,  10-dan

çox  muncuq,  bürünc  qolbaq  cütü,  2  bürünc  üzük,

sarı mis toqqa, bürünc bəzək sancağı), 9 dulusçuluq

məmulatı (saxsı) və dəmir alətlər (1 kiçik əl bıçağı,

1 ədəd dəmir ox ucu) (güman edilir).

9-cu  qəbir:  bu  qəbir  şimal  divarının  qərb

hissəsinin  dağıdılması  nəticəsində  tikilmişdir.  Bu

qəbirdə iki ədəd dulusçuluq məmulatı basdırılmışdır.

6-cı və 9-cu qəbirlər Antik dövrə aid edilmişdir.

ond  walls,  which  means  that  there  was  a  signifi-

cant  change  in  construction  technology.  This  is

clearly  confirmed  at  the  cross-sectional  wall  and

flat ground on the east of that cross-sectional wall.

Three  different-sized  mud  bricks  were  used  (big,

medium and small mud bricks) and those different-

sized mud bricks were stacked in turn in order to

spread the weight of the wall.

2) discovery of the burials of the antique and 

Medieval Periods (Fig.4-6)  

During investigations along the northern wall,

a total of nine burials were found. Among them,

six  burials  (Nos.  2,  3,  4,  7,  8,  and  10)  were  pit

graves  where  the  corpse  had  been  laid  out,  and

no objects were found. In contrast, archaeological

objects were found in burials No. 5, 6, and 9.

Burial No. 5 was a roof-tile grave from which

the bones were excavated. It was formed by two

pieces of concave roof tile. Two glass beads were

found from inside the roof tiling. Three pieces of

pottery  were  also  buried  at  the  edge  of  the  roof

tiling.

Burial No. 6 was a burial with a wooden coffin,

laid  in  an  earthen  grave,  183  cm  in  length.  The

exhumed body was found facing the north. Vari-

ous archaeological objects were found, including:

ornaments (a bronze hair pin, more than 10 beads,

a  pair  of  bronze  bracelets,  two  bronze  rings,  a

brass buckle and a bronze brooch), nine pots, and

ironware (one small hand knife, one assumed iron

arrowhead).

Burial No. 9 had been constructed by destroy-

ing  the  western  part  of  the  northern  wall.  Two

pieces of pottery were found in this burial.

Burials No. 6 and 9 were dated to the Antique

Period.

2011-ci ildə Qəbələnin Səlbir ərazisində aparılmış 

arxeoloji tədqiqatların qısa hesabatı

Brief report on the archaeological investigations 

on the Selbir site, Gabala in 2011

SEBA

---

154

2011-2012

Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları  

reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon

3) tikinti quruluşunun tədqiqi

Divardaxili  tikinti  strukturu  ümumi  8  şəbəkə

planlaşdırıldıqdan sonra araşdırılmışdır. Səthin aşa-

ğısına doğru yuxarı təbəqələrdən müxtəlif növ tikin-

ti strukturu müəyyən edilmişdir. Yuxarı təbəqələrin

aşağısındakı  müxtəlif  qatlarda  yaşayış  üçün

stabilləşdirilmiş  yer  planı,  ev  divarının  bünövrəsi,

soba və borular aşkar edilmişdir. Tikinti strukturu üç

qatda  aşkar  edilmiş,  müxtəlif  tipli  ehtiyat  quyuları

və su təchizatı üçün borular və drenaj dolaşıq şəkildə

bir-birinin üstünü örtmüşdür.

Ərazilərin əksər hissəsi indiyə qədər tədqiq edil-

mişdir və həmin ərazilər orta əsrlər dövrünə aid edi-

lir. Lakin Antik dövrə aid edilən arxeoloji əşyalar da

həmçinin bəzi hallarda aşkar edilmişdir. Buna görə

də  görünür  ki,  yüksək  ehtimalla  Antik  dövrə  aid

olan hər hansı strukturlar mədəni təbəqələrin altında

mövcuddur. Bununla belə, Antik dövrün təfərrüatlı

əsas  planını  və  tikili  quruluşunu  təsdiqləmək

çətindir.  Buna  səbəb  artefaktların  orta  əsrlərdə

və  orta  əsrlərdən  sonra  evlərin  divarı,  anbar  və  su

kəmərlərinin tikilməsi prosesində dağılmasıdır.

Yuxarı  təbəqələrdə  A-F  şəbəkələrində  aparılan

axtarışlar tamamlanmış və aşağı təbəqələrdə aparılan

sonrakı tədqiqatlar yekunlaşdırılmış və ya müxtəlif

hissələrdə başlanmışdır. Növbəti mövsum üçün ən

aşağı  təbəqələrdə  mövcud  ola  bilən  antik  struktur-

ları  müəyyənləşdirmək  məqsədilə  digər  tədqiqatlar

planlaşdırılır.

4) ərazi və obyektlərin konservasiya 

işləri və analizi 

Konservasiya işləri (bərkləşdirici maddələr daxil

olmaqla, kimyəvi vasitələrdən istifadə) şimal divarı-

nın yerüstü təbəqəsində aparılmışdır. Digər rekons-

truksiya  və  konservasiya  işi  6-cı  qəbirdən  tapılan

toqqa  üzərində  icra  edilmişdir.  Bu  işin  gedişində

bu toqqanın bürüncdən çox sarı misdən hazırlandı-

ğı müəyyən edildi. Şüşə muncuq üzərində aparılan

analiz vasitəsilə müəyyən edildi ki, bu gümüş zərli,

çox laylı muncuqdur.

3)  Investigation of building structure 

The building structure inside the wall was inves-

tigated after a total of eight grids were planned. Vari-

ous types of building structures were found from the

upper layers below the surface. A stabilized ground

plan of a residence, the foundation of a house wall, a

furnace oven and pipes were found in various layers

beneath  the  upper  layers.  Building  structures  were

found  in  three  layers  and  various  types  of  storage

pits  and  pipelines  for  water  supply  and  drainage

were intricately overlapped.

The  majority  of  the  sites  investigated  hitherto

were dated to the Medieval Period. However, archae-

ological  objects  dated  to  the Antique  Period  were

also sporadically found. Therefore, it seems highly

probable that any structures dated to the antique pe-

riod exist in the cultural layers underneath. Even so,

it seems difficult to confirm a detailed ground plan

and  building  structure  of  the Antique  Period  since

they would be destroyed in the process of construct-

ing the house wall, storage pits and pipelines in and

after the Medieval Period.

The  investigations  on  the  upper  layers  in  grids

A~F were finalised and further investigations on the

lower layers were finished or are underway in some

parts. Another  investigation  for  the  next  season  is

planned in order to find antique structures which ex-

ist in the lowest strata.

 

 4) conservation work and analysis 

on the site and objects

Conservation work was carried out (using chemi-

cals, including hardening agents) on a sectional sur-

face of the northern wall. Further reconstruction and

conservation  work  was  carried  out  on  the  buckle

found in No. 6 burial. In the course of this work, it

was found that this buckle was made of brass, rather

than bronze. Analysis of the glass bead showed that

it was a multi-layered bead with silver foil.

2011-ci ildə Qəbələnin Səlbir ərazisində aparılmış 

arxeoloji tədqiqatların qısa hesabatı

Brief report on the archaeological investigations 

on the Selbir site, Gabala in 2011

SEBA

---