JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/
Volume–32_Issue-2_Iyul_2023
61
TIBBIY ETIKA VA DEONTOLOGIYA ASOSLARI
Yusupov Hamza Safarovich
Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi
O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti
Tibbiyot fakulteti ichki kasalliklar kafedrasi o‘qituvchisi
Annotatsiya:
Ushbu maqolada tibbiyotga kirish fanining “Tibbiy etika va
deontologiya asoslari” mavzusi masalalari bayon etilgan.
Shifokorning bemor bilan,
bemor qarindoshlashlari bilan, shuningdek boshqa
tibbiyot xodimlari bilan muloqati,
muloqat turlari, tibbiyot xodimlarining bemor
oldidagi majburiyati va ma’suliyati, tibbiyot xodimlarining siri,
tibbiy xatoliklar,
yatrogeniya va eftenaziya tushunchalari keng yoritilgan.
Aholiga davolash va profilaktik yordamni tashkil etish va o‘tkazishda
uchrayotgan kamchiliklarning tibbiy muloqatga bog‘liq tomonlari, tibbiyot
xodimlaring turli ta’ziqlarga
uchrash sabablari, ularning qonun bilan himoyalanish
tamoillari ko‘rsatilgan.
Tibbiyot xodimlarining o‘z majburiyatini bajarish vaqtidagi yo‘l quygan tibbiy
xatoliklar (yatrogeniya)
va ularni bartaraf etish, uning oldini olish chora tadbirlari,
tibbiyot sirlarini saqlashning bemor ruhiyatiga ta’siri turli usullarda bayon etilgan.
Tibbiy eftenaziya tushunchasi va turlari keng yoritilgan.
Maqola asosan tibbiyot oliygohlari talabalariga mo‘ljallangan, shuningdek,
barcha bug‘indagi tibbiyot xodimlariga ham foydali bo‘ladi degan umiddamiz.
Kalit so'zlar:
Muloqat,
verbal va noverbal muloqat, ahloq, odob, etika, tibbiy
etika, deontologiya, Egrotogeniya, Egrogeniya, bioetika.
MULOQOT - ikki va undan ortik kishilarning o‘zoro
muomulasidan iborat
jarayondir.
O‘zaro munosabatlarga kirishayotgan tomonlar munosabatdan
ko‘zlaydigan asosiy maqsadlari-o‘zaro til topishish, bir-birini tushunishdir.
VERBAL MULOQAT - faqat insonlarga xos muloqat turi bo‘lib, har tomonlama
rivojlangan funksional nutq organlari yordamida o‘z istagini so‘z bilan bayon etish
usulidir.
NOVERBAL MULOQOT - inson imo-ishoralar yordamida o‘z istagini
bayon
etish usuli.
AXLOQ — kishilarning bir-birlariga, oilaga, jamiyatga bo‘lgan
munosabatlarida namoyon bo‘ladigan
xatti-harakatlari,
xulq-atvorlari,
odoblari majmui. huquqdan farqli ravishda axloq talablarini bajarish -
bajarmaslik
ma’naviy
ta’sir
ko‘rsatish
shakllari
(jamoatchilik