Tofiq Huseynzade--seir--kitab 1111. indd
Yüklə 21,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
Xəyal cığırı – I cı̇ld 23 «Pir» deyirdilər), əmisi L.Hüseynov bu müqəddəs yurdun – evin ermənilər tərəfindən murdarlanacağindan və ya dağidilacağin- dan çəkinərək, orada Pir olmasni inkar etməyə çalişmiş, lakin həmin erməni, bu evdə gözünə «Nur» göründüyü və digər çox təsirli möcüzə faktlari ilə qarşilaşdiğini («Nur» görməsindən başqa, digər nələrin şahidi olmasi barədə əmisi L.Hüseynova danişmaqdan imtina etmiş) israrla bildirərək, evin «Pir», yəni «Ocaq» olduğunu demişdir. Məhz, həmin faktdan sonra ermə- nilər həmin evlərə, yəni Tofiqin yaşadiği və qonşuluqda, ona bi- tişik olan əmisi Lətifin evlərinə toxunmamiş və orada yaşamaq- dan çəkinmişdilər. Allahin izni ilə, Miskin Abdalin müqəddəs ruhu öz möcüzəsi ilə naxələf erməniləri «Ocaği»na ayaq basib, orada yurd salmağa imkan verməmişdir. Göstərilənlərdən başqa, Miskin Abdalin çoxsayli kəramət- ləri, möcüzələri barədə 2005-ci ildə nəşr olunmuş, T.Hüseyn- zadənin müəllifi olduğu «Səfəvilərin böyük övliyasi – Miskin Abdal» kitabinda daha ətrafli məlumat verilmişdir. Əməkdar rəssam, Miskin Abdalin portretini yaratmiş Cab- bar Quliyev Miskin Abdalla bağli bir möcüzəni belə danişir: «Xoşbəxtəm ki, Miskin Abdal kimi bir dahi şəxsiyyətin ilk əzəmətli portretini yaratmaq mənə nəsib oldu. Bu portreti yarat- mazdan əvvəl çox düşünüb-daşindim. Nəhayət, 15 gündən son- ra yuxumda Miskin Abdali gördüm və ayilib, gördüyüm kimi eskizini verdim və portreti yaratmağa başladim. «Miskin Ab- dal» mənim şah əsərimdir». Vaxtilə Miskin Abdalin olduğu, bir müddət yaşadiği, mö- cüzələr göstərdiyi yerlər indiyədək onun adi ilə taninmişdir. Tədqiqatçi Yaqub Babayev 18 aprel 1991-ci il tarixdə «Kom- munist» qəzetində «Miskin Abdalin söz gülüstani» məqaləsin- də bildirmişdir ki, «Miskin Abdalin bir müddət indiki Gədəbəy
Tofiq Məhəmməd oğlu Hüseynzadə 24 rayonunun ərazisində yaşadiğini söyləmək olar». Miskin Abda- lin adi ilə Gədəbəyin 11 kəndini əhatə edən, mərkəzi isə əvvəlki adi Qarabulaq və ya Böyük Qarabulaq, (red. 25.10.2011-ci il tarixdən rəsmi adi «Miskinli») olan böyük bir oba – «Miskinli obasi» adlanir. Həmin kənd «Miskinli çuxuru» adlanan coğrafi ərazinin ən böyük yaşayiş sahəsidir. Bu kənd son tunc dövrü- nü əhatə edən Xocali-Gədəbəy mədəniyyəti ərazisinə daxildir. Kəndin cənub-qərb hissəsini əhatə edən yüksəklikdə «Koroğlu qalasi» adlandirilan müdafiə tikilisi vardir. Həmin kənddən olan məşhur şair-aşiq Miskinli Vəli, Fəzail Miskinli məhz Miskinli obasindan olduqlari üçün həmin təxəllüsü götürmüşlər. Gədə- bəy rayonu ilə həmsərhədd olan Şəmkir rayonunda da, Şəmkir çayinin sahilində Plankənd inzibati-ərazi vahidliyində Miskinli kəndi vardir. Bundan başqa, Dağistanin ləzgilər yaşayan ərazisində yeganə Şiə məzhəbində olan, Dağistanin Axti (Doqquzpara) rayonunda ən böyük yaşayiş məntəqəsi olan «Miskinci» («Miskinli») kəndi də Miskin Abdalin adini daşiyir. Miskin Abdal bir müddət həmin kənddə yaşamiş, çoxsayli möcüzələr göstərmiş, kənd əhalisi Mis- kin Abdal sayəsində Sufizmin Səfəviyyə təriqətinə (mənbələrdə, həmçinin, Şiəlik) keçmiş, Miskin Abdalin möcüzələr göstərdiyi yerlər indi də ziyarətgah kimi onun adini daşiyir və ziyarət olunur. Tarixi mənbələrdə olan məlumatlara görə, həmin kəndin əhalisi Qacar elinin böyük icmasi sayilmişdir, Türk soyludur, kənd daxi- lində 7 yaşayiş məntəqəsi (qazmalar) xüsusi müdafiə-təsərrüfat funksiyalarini yerinə yetirmişdir. Kəndin tarixi Dağistan ərazisin- də müharibələrlə zəngin olmuşdur. Bu kəndin əhalisi son dərəcə igid, döyüşkən və mərd olmaqla Rusiya İmperiyasinin tərkibin- də olduqlari müddətdə dövlətin apardiği müharibələrdə rəşadət- lə vuruşmuş, böyük itkilər vermiş, Rusiya İmperatoru və Cənubi
Xəyal cığırı – I cı̇ld 25 Qafqazda rus ordusunun komandanliği tərəfindən mükafat olaraq kənd əhalisinə Şalbuzdağin bütün qərb yamaclari verilmiş, Sa- mur çayinin üzərindən körpü salaraq, əks tərəf əraziləri istifadə etməyə icazə verilmişdir. II Dünya müharibəsində kənddən 330 nəfər döyüşlərdə iştirak etmiş, onlardan 196 nəfəri qəhrəman- casina həlak olmuşdur. Kənd çoxsayli tarixi şəxsiyyətləri, elm adamlari – alimləri ilə də məşhurdur. Ərazisində – Şalbuzdağin ətəklərində Çexi Pir, Miski Ərənlər, Mir-Süleyman Piri kimi 19 müqəddəs ziyarətgah olmasi Şalbuzdağa «Şeyx» statusu vermiş, həmin ziyarətgahlarin olduğu yaşayiş məntəqəsi isə «Miskidin çkyar» adini almişdir. Son dərəcə maraqli və əhəmiyyətli faktlar- dir ki, Şalbuzdağa gedən yolun üstündə kəndin ətrafinda İmam Əlinin abidə daşlari vardir: qilincin gücünü göstərən daş, onun namaz qildiği daş və İmam Əlinin and içib, vəd verdiyi yer. 19 ziyarət yeri (Pir) və məscidlər, İmam Əlinin abidə yerləri, müqəd- dəslərin məşhur məzarlari bütün müsəlmanlar üçün müqəddəs is- nadlara çevrilmişdir. Qeyd etdiyimiz kimi, Qərbi Azərbaycanin (Ermənistanin) Axta (Razdan) rayonunun Miskin kəndi də Miskin Abdalin şərə- finə o cür adlanmişdir. Qərbi Azərbaycanin Qarakilsə (Quqark) rayonunun Hollavar kəndində də əhali arasinda Miskin Abdalin kəramətləri ilə bağli çoxsayli əhvalatlar indi də yaşamaqdadir. Həmçinin, Miskin Abdalin Oğuz rayonunun Xaçmaz kəndində da bir müddət olmasi, 20-yə qədər tərəfdarlarinin qəbirlərinin orada olmasini da irəli sürənlər vardir. Hazirda Yevlax rayonu- nun Yuxari Bucaq kəndində də «Miskin Baba piri» mövcuddur. Kənd əhalisi arasinda həmin babanin pir olmasi haqqinda çox- sayli rəvayətlər indi də dolaşmaqdadir. Göründüyü kimi, Miskin Abdalin olduğu, ocaq çatdiği, möcüzələr göstərdiyi hər yerdə onun adi müqəddəsləşmiş, xalqin ziyarətgahina çevrilmişdir.
Yüklə 21,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|