Tofiq Xəzər
Yüklə 4,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
yazmamıĢam. Qoy bu faktlardan bircəciyinin yalan olduğunu sübut edən arqument ortaya qoysunlar, bu da olsun polemika. Amma buna getməzlər, çünki onda çox qaranlıq mətləblər üzə çıxa bilər. Yenə Sabir demiĢ,
Zahida, gəl soyunaq bir kərə paltarımızı, çıxaraq zahirə batindəki əfkarımızı, hər kimin ağı qara isə utansın, a balam.
Raminə xanım, belə məsələlər var, gənc tənqidçi kimi bunu indidən nəzərə almanızı istərdim.
MÜBARĠZ MƏMMƏDLĠ: Buyurun, Məlahət xanım. MƏLAHƏT KƏLƏNTƏRLĠ: Mən insan tanıyıram ki, elmlər doktorudu, amma latın əlifbası ilə yazılan mətni oxuya bilmir. Vəzifədədi, adam yollayıb ki, Məlahət xanım «bunu «sroçnı» tərcümə elətdirin». Ġnsanlar tanıyıram ki, azəri dilindəki teksti oxuya bilmir. Deyirəm yaxĢı, bu, heç olmasa, höccələyə də bilmir? Hərflər ki, eynidi. Əgər vəzifədə elə vücudlar mövcuddursa, onda kül elə ədəbiyyatın da baĢına, tənqidin də. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
Yazıçılar Birliyidi. Belinski demiĢkən: «Yazıçı – peyğəmbərdi». Yazıçı qələminin yazdığı bir tribunadı – ictimai tribuna. Nə üçün bizim bu Yazıçılar Birliyimiz bu vəziyyətdədi? Və tənqidimiz belədi? Tənqidin əsas məsələsi «nənəm mənə kor dedi, hər yetəni vur dedi» deyil. Ruslar demiĢkən: «Ġ v xvost, i v qribu». Tənqid yazıçının ilham pərisinin qanadının bir tayıdı və yazıçı ilə oxucu arasında körpüdü. Biz bilirik ki, komplementar tənqid də var, yuxarıda oturanların ayağını öpən tənqid də var, Ģəxsiyyətə pərəstiĢ eləyən tənqid də var, manat dalınca qaçan tənqid də var. Düzdü. Amma bütün bunların ciddi tənqidə dəxli yoxdu. Təbiətdə olduğu kimi, elmdə də, tənqiddə də, hər Ģeyin, hər bir məsələnin əsas qiymətini verən zamandı. Bütün bu tör-töküntülərdən qorxmayın. Bizim yer altında yatan zənginliklərimiz azdı, amma onların qiyməti nə qədərdi? ġƏFƏQ ƏLĠBƏYLĠ: Mən ĢərqĢünasam və çox Ģadam ki, bu qədər tənqidçilər çələngi ilə üzbəüz oturdum. Və birdən-birə xəttatlıq aləmindən tamam baĢqa mühitə düĢdüm. Gənclərin çıxıĢı da məni çox sevindirdi. Rəhmətlik Əkrəm Cəfər ġərqĢünaslıq Ġnstitutunda iĢləyirdi. Deyirlər ki, bir dəfə o, Səməd Vurğuna baĢlayır öz iradlarını deməyə, tənqidi qeydlərini eləməyə. Səməd
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
özün bir Ģey yaz, qoy ortalığa». Ġndi tənqid deyəndə həmiĢə bu misal yadıma düĢür. Əsəd müəllim, Vaqif müəllim dedilər ki, onlara hücumlar olur. Mən indi bunun mənasını baĢa düĢdüm ki, niyə farsdilli ədəbiyyatda daha çox klassikləri tənqid edirlər. Amma müasir Ģairlər haqqında ha axtarırsan ki, bir ədəbi tənqid görəsən, tapa bilmirsən.
Sonra Aydın müəllimə istəyərdim deyim ki, bir səhv söz dedi – «gəlin, enək insanların yanına». Ġnsanları sevmək üçün əvvəl gərək Tanrını sevək. Bütün klassik ədəbiyyatımız Tanrıya məhəbbət üstündə qurulub. Tanrı eĢqi ilə yazan gənclər varsa, belə təkliflə onları endirməyək aĢağıya. Qoy onlar özlərini orada tapsınlar. Tənqidlə məĢğul olanın böyük zövqü olmalıdı ki, oxucuda da o zövqü yarada bilsin. Özünün böyük nəzəri, elmi hazırlığı olmalıdı. Ədəbi tənqidçidə mənim xoĢuma gələn əsas o cəhətdi ki, hər bir yanaĢdığı əsərin, yazarın üslubunu bizə çatdırır. Bəzən biz mexaniki surətdə onu anırıq. Məsələn, o saydığınız «Ġdeal» əsəri kimi, Muğannanın yazdığı baĢqa əsərlər kimi. Onu elə bil təhtəlĢüuri qavayırıq, ancaq tam aydınlaĢdıra bilmirik.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
xidmətləriniz odu ki, oxucunun gözünü açırsınız, onu elmi və zövq baxımından istiqamətləndirirsiniz. KAMĠL ALLAHYAROV: Hər yerdə olduğu kimi, tənqiddə də yalan-palan, riyakarlıq, ikiüzlülük, mənəm- mənəmlik var. Ortada əsas da var. Səviyyə və mədəniyyət deyilən Ģeydən demək olar ki, əsər-əlamət yoxdu. Bunun olması üçün biz baĢqa Ģey kəĢf etməməliyik. Dünya təcrübəsi var, dünya mədəniyyəti, dünya ədəbiyyatı var, dünya tənqidi var. Bunu diqqətlə izləməliyik. ÇalıĢmalıyıq ki, bizdə də tətbiq edək. Bizdə adam bilmir nədən baĢlasın ki, cəmiyyət bir balaca durulaĢsın. Yəqin ki, elementar davranıĢdan baĢlamaq lazımdı. Sovet dövründə yazıçılara böyük hörmət var idi. Ona görə hər cür fırıldaqçılar, riyakarlar, həyasızlar soxulurdular ədəbiyyata. O ənənə indi də davam edir. Ġndi gərək Ģeiri ancaq anekdot kimi oxuyasan. Bunun üçəün də gərək insan nə qədər axmaq ola. Ġnsanların çoxunun özünü təsdiq etmək üçün heç nə əlindən gələ bilmir, deyir Ģeir yazım, bir kitabım çıxsın, boĢluqda qalmayım. Bir kitab çap eləyir, deyir mən də adamam. Bütün bunlardan əlavə, obyektiv olaraq ədəbiyyatın rolu xeyli azalıbdı cəmiyyətdə. Qədim dövrdə, Orta əsrlərdə,
Yüklə 4,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|