Tofiq Xəzər
Yüklə 4,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
verin, baxın, sonra görərsiniz. O kəslər ki, türkün düĢmənidi və Ġstanbulu qarıĢ-qarıĢ satıblar, onlar Orxan Pamuka indi barmaq silkələyirlər. Türkün cəmi bir Nobel mükafatı alanı var. MÜBARĠZ MƏMMƏDLĠ: Məlahət xanım, mən sizə söz verəcəyəm. Ġndi isə Muzeyin Gənc Alimlər ġurasının sədri söz istəyir. RAMĠNƏ MƏMMƏDOVA: Mən əvvəla, bütün qonaqlarımıza minnətdarlığımı bildirirəm. Mən bu məclisin ən böyük əhəmiyyətini onda görürəm ki, gənc alimlər tənqidçiləri yaxından gördülər. Onların hansısa məqalələrini oxuyub özlərini tanımırdılar, bu gün onlarla canlı ünsiyyətdə oldular. Ġkincisi, internetin mövcud olduğu bir cəmiyyətdə belə tədbirlərin gerilik əlaməti olduğunu dediniz. Mən Sizinlə razı deyiləm. Çünki internetdən istifadə etmək imkanına hər adam malik deyil, rayondan gələn adamlar var, tələbələr var ki, onlar internetdən istifadə edə bilmirlər. Kirayədə yaĢadıqları yerdə kompyuter alıb qoyası deyillər ki.
ƏSƏD CAHANGĠR: Ġnternet klublara gedə bilərlər. RAMĠNƏ MƏMMƏDOVA: Ġnternet klublarına da az gedirlər, xüsusilə də qızlar. Bu yönümdən hamı
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
bilmir. Mən tənqidə bir az tənqidi yönümdən baxmaq istərdim. Bu gün Azərbaycan tənqidində nə yoxdur? Nəyə görə 30- 60-cı illər tənqidçiləri diqqəti daha çox cəlb edirlər? Ancaq bugünkü tənqid göz qabağında deyil. Biz deyə bilərik – sovet ideologiyası onları önə çəkirdi. Onların əli ilə hansısa yazarlar, millətin, xalqın öndə gedənləri vurulurdular. Lakin gəlin etiraf edək ki, həmin dövrdə xalqın da kitaba marağı var idi. Bu gün ədəbiyyata maraq ölüb. Əgər ədəbiyyata maraq yoxdusa, tənqid təbii ki, ikinci dərəcəyə keçməlidi. Çünki tənqid ədəbiyyatın sayəsində yaranır. Bu, məsələnin ən əsas tərəflərindən biridir. Bu, bizim həll etmək gücünə malik olduğumuz bir məsələ deyil. Lakin mən inanıram ki, bir on ildən sonra təzədən hər kəs kitaba qayıdacaq və tənqidçilərin fikrinə də ciddi yanaĢılacaq, onlara əvvəlki kimi hörmətlə baxacaqlar. Əsəd müəllim, Siz dediniz ki, onlara bir az baĢqa yönümdən yanaĢırlar. Bu, təbiidir. Flober hətta tənqidçi haqqında deyirdi ki: «Tənqid yaranıĢından xeyirxah olmayıb». ƏSƏD CAHANGĠR: Flober özü də elə tənqidçi idi, sadəcə, ədəbi yox, bədii tənqidçi. Onun «Madam www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
mənəvi-əxlaqi tənəzzülün tənqidinə həsr olunub. RAMĠNƏ MƏMMƏDOVA: Bəli, düzdü, mən Sizinlə razıyam. Ancaq tənqidin böyük bir qüsuru bu gün nədi? Mən üzr istəyirəm, tənqidçi olmadan bu sözü dediyim üçün. Tənqiddə nəzəri məsələlərin qoyuluĢu yoxdu. Biz hər hansı bir əsərə ancaq məzmun və ideyisına görə yanaĢırıq. Nə formasına, nə strukturuna, nə quruluĢuna görə yanaĢmırıq. Tənqidçi ən əvvəl ədəbiyyat nəzəriyyəçisi olmalıdı. O hər hansı bir yaradıcı Ģəxsin ictimaiyyətə təqdim elədiyi ədəbi əsəri ilə nə demək istədiyini, nələri ortaya qoyduğunu, hər hansı bir janra hansı yenilikləri gətirdiyini göstərməyi bacarmalıdı. Bu yoxdu bizim ədəbiyatımızda. Müqayisəli ədəbiyyatĢünaslıq yönümündən tənqidi təhlil getmir. RazılaĢarsınız yəqin mənimlə. Teatra, kinoya gedən olmadığı üçün, teatr, kino tənqidi demək olar ki, yoxdu. Bayaq Rahid müəllim öz məruzəsində dedi ki, tənqid təkcə ədəbiyyatın tənqidi deyil. Tənqid ümumilikdə mədəniyyətin tənqidi olmalıdı. Bu gün ədəbiyyatın tənqidindən baĢqa digər sahələrin tənqidi yoxdu demək olar ki. Bu yönümdən tənqidçilər də öz iĢlərinə bir az tənqidi yanaĢsaydılar, daha yaxĢı olardı. Bir faktı qeyd etimək istəyirəm. Mənə elə gəlir ki, Azərbaycanda sırf
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
bu, mənim səhvimdi, amma bu fikri Qorxmaz müəllimdən də eĢitmiĢdim. NƏRGĠZ CABBARLI: Üç ay bundan qabaq tədbirdə idik. Orada gənclər belə bir fikir söylədilər ki, mən filan Ģairi tanımıram, filan yazıçını tanımıram. Dedim ki, ay cavan oğlan, hansını oxumusan? «Azərbaycan» jurnalını oxumusan? Yox. «Ulduz» jurnalını oxuyursan? Yox. «Körpü» dərgisini oxuyursan? Yox. «Dünya toplusu»ndan xəbərin var? Yox. Filan qəzeti oxuyursan? Yox. YaxĢı, əzizim, əgər sən istənilən jurnalları oxumursansa, mənim gözəlim, sənin bizim ədəbiyyatda bu Ģairdən, bu yazıçıdan necə xəbərin ola bilər? Və mən bunu Sizə nöqsan tutmaq üçün demirəm. Sadəcə, mənim demək istədiyim odur ki, bizim gənclərimiz çox vaxt hətta təkcə gənclərimiz yox, tənqidçilərimiz, yazıçılarımızın özləri də bir-birlərini əsərlərini oxumurlar, bir-birlərinin kitablarını oxumurlar. Oxumadan bir fikirdir düĢüb ortaya ki, yox, bizdə tənqidçi yoxdur, bizdə tənqid yoxdur. Mən Sizin sözünüzə görə demirəm, ümumiyyətlə deyirəm. Yaradıcılığı bilmədən ümumyekdil bir fikir irəli sürmək çətin məsələdir. RAMĠNƏ MƏMMƏDOVA: Mən «Azərbaycan», «Ulduz», «Xəzər» jurnallarını mütəmadi olaraq oxuyuram. Bir faktı qeyd etmək istəyirəm ki, əgər
Yüklə 4,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|