Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti n. M. Rasulov, A. R. Ismailov monopoliyaga

1.2. Monopoliyalarni tartibga solishning zarurati 
Monopoliyalarni tartibga solish zarurati, monopoliyaga qarshi boshqaruvni 
tartibga solishga oid iqtisodiy adabiyotlarda bir qancha ta‘riflar keltirilgan. Jumladan, 
zamonaviy iqtisodiy lug‗atlardan birida ―monopoliyaga qarshi tartibga solish – bu 
davlatning alohida ishlab chiqaruvchilar tomonidan u yoki bu turdagi mahsulotni
monopollashib olish harakatlarini oldini olishga yo‗naltirilgan hamda iste‘molchilar 
huquqlarini himoyalashga qaratilgan faoliyatidir‖
6
, degan ta‘rif keltirilgan.
3
Большой юридический словарь. — М.: Инфра-М. А. Я. Сухарев, В. Е. Крутских, А.Я. Сухарева. 2003. 
4
Райзберг Б.А., Лозовский Л.Ш., Стародубцева Е.Б. Современный экономический словарь. – 6-е изд., перераб. 
и доп. – М.: ИНФРА-М, 2010. – 512 с.
5
Экономика и право: словарь-справочник. — М.: Вуз и школа. Л. П. Кураков, В. Л. Кураков, А. Л. 
Кураков. 2004. 
6
Райзберг Б.А., Лозовский Л.Ш., Стародубцева Е.Б. Современный экономический словарь. – 6-е изд., перераб. 
и доп. – М.: ИНФРА-М, 2010. – 479 с. 

---

12
Shunga muvofiq, biz monopoliyaga qarshi tartib solish tizimini quyidagicha 
tasvirladik (1-rasm). 
 
 
 
1-rasm. Monopoliyaga qarshi tartibga solish tizimi 
7
 
Boshqa lug‗atlarning birida ushbu tushunchaning kengroq talqini keltirilgan, 
ya‘ni monopoliyaga qarshi tartibga solish – bu raqobat bozorini samarali faoliyat 
yuritish sharoitlarini ta‘minlash hamda uning haddan tashqari monopollashuviga qo‗l 
qo‗ymaslik bo‗yicha davlat tomonidan amalga oshiriladigan iqtisodiy, ma‘muriy va 
qonunchilik choralari majmuidir. Monopoliyaga qarshi tartibga solish ishlab 
chiqarish va muomala sohasini konsentratsiyalashuv va monopollashuv jarayonlarini 
tartibga solish, xususiy raqobatchilik uchun sharoitlarni qo‗llab-quvvatlash va 
korxonalar tomonidan bunday raqobatlashuv shartlariga rioya qilish ustidan nazorat 
olib borish, tashqi iqtisodiy faoliyatni (bozorning xorijiy raqobatchilar uchun 
ochiqligi yoki eksport monopoliyasini rag‗batlantirish) tartibga solish kabi ishlarni 
7
Манба: муаллиф ишланмаси