Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

o’zgarishi, tovarlaming narhi va qadoqlashdagi o’zgarishlar, shartnomalar xususida
axborot beradi. “A.K.Nilson kompani” nafaqat AQShda, balki Germaniyada
ham o’z bo’limiga ega bo’lib, antiqa tovarlar bo’yicha bozor ulushining holati,
chakana narxlar, savdo qilayotgan yirik tashkilotlar xususida xabariar yetkazadi.
Germaniyadagi “CFH” tadqiqot markazi (“CFH” kompaniyasining shu’ba
korxonasi) 5000 kuy ho’jaliklari iste’molidagi o'zgarishlar bo’yicha axborot
beradi.
Demak, marketing tashai xabamoma - axborot quyi tizimi - tashkilotning
marketing muhitidagi o’zgarishlar va holatlar xususida to’plangan axborot
manbai bo’lib, marketing boshqamvchilari uchun qay yo’sinda ushbu muhitga
ta’sir etish imkonini beradi.
Marketing tadoiaoti auvi tizimi - tartibga solingan va to’plangan ko’rsatkichlami
amaliyotda tatbiq etish va tayinli marketing holati hususida tashkilot uchun zaruriy
axborotlar, ishlanmalar yig’indisini tashkil etadi. Ushbu quyi tizim marketing
xabamoma - axboroti quyi tizimdan muayyan tashkilot uchun maxsus ishlangan,
zaruriy ko’rsatkichlari va natijalari bilan farqlanadi. Ko’pgina yirik chet el firmalarida
marketing tadqiqoti uchun savdo aylanishining 0,1-2 foizi miqdorida mablag’
sarflanadi. Masalan, mashhur “Prokter end Gembel” kompaniyasi har yili
lOOOdan ortiq marketing tadqiqotlarini jahondagi barcha bo’linmalari bo’yicha
o’tkazadi. Har bir mahsulot guruhi bo’yicha mutaxassislaming kundalik faoliyatlari
haridoriar talabini o’iganish, tashkilot sotuv hajmini oshirish, yangi mahsulotni
rejalashtirish va shu kabi muammolami hal etish bilan bog’liq bo’ladi.
Odatda marketing tadqiqotlari 5 ta yo’nalish bo’yicha amalga oshiriladi:
1. Rekiamani tashkil etish tadqiqotlari.
2.Strategik rejalashtirish va tashkilot siyosati (qisqa va uzoq muddatli