119-§. Quyidagi so‘zlarni yod oling!
silvester, tris, tre - o‘rmondagi, o‘rmonda o‘sadigan
paluster, tris, tre - botqoqlikda, botqoqda o‘sadigan
officinalis, e - dorivor, dorixona -i (-si)
letalis, e - o‘ldiradigan, o‘ldiruvchi
vaginalis, e - qinga oid
dulcis, e - shirin
majalis, e - may -i (-si)
pectoralis, e – ko‘krak –i (-si), ko‘krakka tegishli
talis, e - shunaqa, shunday
mollis, e - yumshoq
vernalis, e - bahorgi
naturalis, e - tabiiy
simplex, icis - oddiy
recens, ntis - yangi
aequalis, e - bir xil, bab-baravar
vulgaris, e - oddiy
communis, e - oddiy
rectalis, e - to‘g‘ri ichak -i (-si)
fortis, e - kuchli ta’sir qiladigan (dori)
mitis, e - kuchsiz ta’sir qiladigan (dori)
arvensis, e - dala -i (-si), dalada o‘sadigan
amurensis, e - amur -i (-si)
chinensis, e - xitoy -i (-si)
intramuscularis, e - mushak orasiga
medicinalis, e -tibbiyot -i(-si)
viridis, e - zangori
enterosolubilis, e - ichakda eriydigan (tabletkalar)
subtilis, e - mayda
Quyidagi iborani eslab qoling!
Divide in partes aequales. –Teng qismlarga bo‘l.
Mashqlar
1. Sifatlarni otlarga moslashtiring va so‘z iboralarini o‘zbek tiliga tarjima
qiling.
1) pars (aequalis,e) 6) Thymus (vulgaris, e)
2) tinctura (simplex, icis) 7) herba Adonidis (vernalis,e)
3) Mesim (fortis,e) 8) emplastrum Plumbi (simplex, icis)
4) Berberis (amurensis,e) 9) suppositorium (vaginalis, e)
5) Taraxacum (officinalis,e) 10) globulus (vaginalis, e)
2. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga
tarjima qiling.
1) o‘rmon guli 7) dorivor tirnoqgul
2) tibbiyot zulugi 8) oddiy malham
3) o‘ldiradigan doza 9) bahorgi adonis
4) tabiiy shira 10) oddiy anis
5) ko‘krak eliksiri 11) tibbiyot jelatini
6) may marvaridguli 12) shunday dozalar
3. Xato tarjima qilingan terminlarni toping va xatolar nimalardan
iborat ekanligini tushuntiring.
Folia silvestres, semina dulcia, Amygdalus dulcis, Triticum vulgaris, medicamentum forte, semen amare, Thymus vulgare, Pinus silvestris, capsula medicinalis, herba vernale, succus naturale, linimentum volatile.
4. Rеtsеptlarni o‘zbеk tiliga tarjima qiling.
1. Recipe: Oletetrini 0,25
Da tales doses numero 25 in tabulettis.
Signa: Kuniga 4 marta 1 ta tabletkadan qabul qilinsin.
2. Recipe: Infusi herbae Adonidis vernalis 6,0: 180 ml
Natrii bromidi 6,0
Codeini phasphatis 0,2
Misce. Da.
Signa: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin.
3. Recipe: Infusi herbae Thermopsidis 150 ml
Natrii hydrocarbonatis 3,0
Liquoris Ammonii anisati 2ml
Elixiris pectoralis 2 ml
Misce. Da.
Signa:Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin.
4. Recipe: Emulsi oleosi 120,0
Phenolphthaleini 0,8
Sirupi simplicis 20 ml
Misce. Da.
Signa: Kuniga 3 marta 1 choy qoshiqdan ichilsin.
5. Recipe: Emulsi olei Ricini
Resorcini 0,12
Bismuthi subnitratis 1,0
Sirupi simplicis 20 ml
Misce. Da.
Signa: Kuniga 3 marta 1 desert qoshiqdan ichilsin.
5. Rеtsеptlarni lotin tiliga tarjima qiling.
1. Ol: Tabiiy oshqozon shirasi 150 ml
Ber.
Belgila: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ovqat paytida
ichilsin.
2. Ol: Qo‘rg‘oshinning oddiy malhami 50,0
Ber.
Belgila:Terining zararlangan joyiga surtilsin.
3. Ol: Gulxayri ildizining damlamasi 120 ml
Natriy gidrokarbonat 0,6
Ko‘krak eliksiri 2 ml
Aralashtir.Ber.
Belgila: Kuniga 2 marta 1 desert qoshiqdan ichilsin.
4. Ol: Gulxayri ildizining qaynatmasi 150 ml
Natriy benzoat 3.0
Ko‘krak eliksiri 2 ml
Oddiy sharbat 20 ml
Aralashtir.Ber.
Belgila: Kuniga 4 marta 1 choy qoshiqdan ichilsin.
5. Ol: Amur zirkining suyuq ekstrakti 30 ml
Ber.
Belgila: Kuniga 3 marta 20-30 tomchidan ichilsin.
6. Ol: Dala qirqbo‘g‘imining suyuq ekstraktidan
Ber.
Belgila: Kuniga 4-6 marta yarim choy qoshiqdan ichilsin.
6. O‘zbek tiliga tarjima qiling.
1.Adonis vernalis glycosida Cimorinum et Adonitoxinum continet.
2. Globuli sunt suppositoria vaginalia.3. Folia sicca et siccus ex herba Plantaginis recenti in medicina adhibentur. 4. Adonisidum est praeparatum Adonis vernalis. 5. Sunt duo praeparata: Aether medici-nalis et Aether pro narcosi.
7. “III turlanishdagi sifatlar” mavzusi bo`yicha klaster tuzing.
I.“III turlanishdagi sifatlar” mavzusini o‘zlashtirib oling va quyidagi
savollar yordamida bilimlaringizni tekshirib ko‘ring.
1. III turlanishdagi sifatlar nechta guruhga bo‘linadi?
2. Uch qo‘shimchali sifatlar deganda nimani tushunasiz?
3. Ikki qo‘shimchali sifatlar deganda nimani tushunasiz?
4. Bir qo‘shimchali sifatlarni tushuntirib bering.
5. III turlanishdagi sifatlar kelishiklar bo‘yicha qanday turlanadi?
II. 119-§ dagi so‘zlarni yod oling.
III. Chap ustundagi lotincha so‘zlarning o‘ng ustundagi o‘zbekcha
ekvivalentlarini toping .
1) silvester, tris, tre a) shirin
2) letalis, e b) oddiy
3) officinalis, e c) bahorgi
4) dulcis, e d) o‘rmondagi, o‘rmonda o‘sadigan
5) naturalis, e e) mushak orasiga
6) vernalis,e f) dorivor, dorixona - i(-si)
7) simplex, icis g) to‘g‘ri ichak -i (-si)
8) arvensis, e h) o‘ldiradigan, o‘ldiruvchi
9) intramuscularis,e i) dalada o‘sadigan
10) rectalis, e j) tabiiy
IV. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga
tarjima qiling.
1) amur zirki 3) xitoy limonnigi
2) shirin bodom 4) oddiy sharbat
V. Rеtsеptlarni o‘zbеk tiliga tarjima qiling.
1. Recipe: Griseofulvini fortis 0,125
Da tales doses numero 12 in tabulettis.
Signa: Kuniga 3 marta 1 ta tabletkadan qabul qilinsin.
2. Recipe: Herbae Equiseti arvensis 25,0
Da.
Signa: 1 stakan qaynagan suvga 2 osh qoshiq solib
damlansin va kun davomida ichilsin.
3. Recipe: Salis carolini naturalis 100,0
Da.
Signa: 1 stakan suvga 1 osh qoshiq solib ichilsin.
4. Recipe: Coffeini – natrii benzoatis 1,0
Natrii bromidi 3,0
Tincturae Schizandrae chinensis 6 ml
Aquae destillatae 200 ml
Misce. Da.
Signa:Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin.
5. Recipe: Suppositoria vaginalia «Osarbonum» numero 10.
Da in scatula.
Signa: Kuniga 1 ta shamchadan qo‘yilsin.
VI. To‘g‘ri o‘qishni o‘rganing!
Iodonatum, Iodopironum, Galmanium, Persadox, Calcex, Iodovidonum, solutio Hydrogenii peroxydi concentrata, Acidum salicylicum, Piosidum, Hydroperitum, Zinci oxydum, Kalii permanganas, liquor ad clavos, emplastrum adhaesivum ad clavos “Salipodum”, acidum benzoicum, unguentum Acidi salicylici 2 aut 3%, pasta Zinci salicylata, Persalanum, Benzoylperoxidum, solutio Acidi borici spirituosa, linimentum Bora-zincatum, Zinci sulfas, pasta Teimurovi, Natrii tetraboras, Acidum azelaicum, tabulettae “Traceptinum”, Hexamethylentetraminum, solutio Formaldehydi, Cupri sulfas, Lysoformium, Urotropinum, Gystamine, Ciminalum, Cimesolum, spiritus aethylicus, Argenti nitras, Protargolum, Collargolum, unguentum Zinci, unguentum Zinci-naphthalanum cum Anaesthesino, Zincascolum, Pherosolum, pasta Zinci - ichthyoli, suspensio “Novocindolum”, Aspersio puerilis, suppositoria “Neo-Anusolum”, emplastrum Plumbi simplex, Tricresolum, pasta Boro-zincinaphthalani.
VII. Quyidagi maqollarni yod oling!
1. Nil desperandum.
Hech qachon umidsiz bo‘lma.
2. Non bis in idem.
Bir gunoh uchun ikki marta jazolama.
30 -AMALIY MASHG`ULOT: Aniq nisbatdagi hozirgi zamon sifatdoshi. Murakkab retsept tarkibiga kiruvchi moddalar
120 -§. Aniq nisbatdagi hozirgi zamon sifatdoshi
Aniq nisbatdagi hozirgi zamon sifatdoshini hosil qilish uchun I va II- turlanishdagi fe’llarning negiziga -ns, III va IV tuslanishdagi fe’llarning negiziga - ens qo‘shimchasini qo‘shish kerak.
Qaratqich kelishik birlik sonda hamma sifatdoshlar -ntis qo‘shimchasiga ega bo‘ladi.
Masalan:
-
Fe`l
| Sifatdosh |
Tarjimasi
|
Nom.
|
Gen.
|
signare
|
signans
|
signatis
|
belgilovchi
|
miscere
|
miscens
|
miscentis
|
aralashtiruvchi
|
dividere
|
dividens
|
dividentis
|
bo`luvchi
|
audire
|
audiens
|
audientis
|
eshituvchi
|
Dostları ilə paylaş: |