Solishtirma-geografik tahlilda tuproqning geografik o‘rni,
tarqalishi, tuproq hosil qilish jarayonining o‘xshashligi solishtirib ko‘riladi.
Genetik usul tuproqning kelib chiqishi,
rivojlanish tarixi va joyning
geologik o‘rni bilan belgilanadi.
Sinov savollari: 1.
Tuproq sistematikasi va diagnostikasi to‘g‘risida tushuncha bering?
2.
Tuproq tasnifi: tip, tipcha, oila, tur, xil, toifa va razryadlar nima?
3.
Amerika, MDH, Osiyo, YUNESKO, O‘zbekistonda qabul qilingan
tuproq tasnifi va ularning bir-biridan farqini tushuntiring?
4.
Tuproq tasnifining ilmiy va amaliy ahamiyati qanday?
28-bob. Kam rivojlangan yupqa qatlamli tuproqlar Kam rivojlangan tuproqlar profili yupqaroq
A - S (O-A-S), genetik
qatlamlar yumshoq tog‘ jinslarida yoki
A-R (OA-R) qattiq holatdagi tog‘
jinslari ustida hosil bo‘ladi. Tuproq hosil qiluvchi ona jinsning sharoiti va
xarakteriga binoan 4 xil kam rivojlangan tuproqlar ajratilgan, ya’ni
litosollar - qattiq massiv kristallik tog‘ jinslari ustida, arenosollar -
yumshoq holatdagi qum to‘plamlari ustida, regasollar - yumshoq qumoq
yig‘ilmalar ustida, pelasollar - loy yotqiziqlari ustida hosil bo‘ladi.
Vulqon mahsulotlari ustida hosil bo‘lgan andosollar bu guruhlarga
kirmaydi. Ushbu toifaga daryo yoqalarida suv oqimlari hosil qilgan
allyuvial tuproqlar ham
kiritilmagan.
Bundan tashqari, sovuq doim hukmron mintaqalarda - Arktika,
Antarktida, tundra va tog‘ cho‘qqilarida kam rivojlangan kriogen tuproqlar
tarqalgan.
H. Х . Т ursunov. Т uproqshunoslik 123
Kam
taraqqiy
etgan
tuproqlarning
asosiy
xususiyatlari
quyidagilardan iborat: tog‘ jinsi ustida yupqa qatlamli -
