TüRKİye boşanma nedenleri araştirmasi tbna 2014
Yüklə 2,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
TBNA2014 176 Kanun uygulayıcı ve mahkeme uzmanlardan bazıları boşanmalarda bir diğer nedenin erken yaşta yapılan evlilikler olduğu görüşünde. Erken evlilik, hem kişinin reşit olmadan evlenmesi, diğer anlamıyla 18 yaşından genç evlenmesi hem de kişinin yaştan bağımsız olarak kendi kimliğini oluşturmadan ve karşı tarafı tam anlamıyla tanımadan evlenmesi anlamını da taşımaktadır. Bu tip sorunların önüne geçilmesi için kişilerin hem kendilerini hem de gelecekteki eşlerini tanımadan evliliğe adım atmamaları önerilmektedir. “17 yaşındaki bir kızı ya da erkeği evlendirelim ki kötü yola düşmesinler bakışından kaynaklanan bir durum sözkonusu. Geliyorlar, kayınvalide, kayınbaba, görümce dört beş kişi bir arada yaşıyorlar. 17 yaşındaki bir insan, bir ailenin el bebek gül bebek kızıyken birdenbire hem bu kız rolünü devam ettirmek zorunda kalıyor, hem gelin oluyor, hem damadın akrabası oluyor, hem eş oluyor. Kız tökezlediği zaman da destek alacağı çevre yok. Yani o zaman karşılıklı ipler geriliyor ve çok basit boşanmalar yaşanıyor. Aslında evlilik öncesinde de danışmanlık vermek lazım.” (Sosyal Hizmet Uzmanı) “Görücü usulünde gençler çok fazla söz sahibi olmuyor. Zaten aileye göre normal hayatta da yetiştirilirken çok bireysel özellikleri ya da kişisel özellikleri gelişmemiş bireyler yetiştiriyoruz. Sonra da bu bireylerin başına evliliği yık! Kaldıramıyorlar.” (Psikolog) Evliliklerin bitmesinde belirleyici nedenler arasında gece hayatı ve alkol bağımlılığı gibi alışkanlıklar da belirtilmiştir, özellikle uzmanlar arasında bu sebepleri dile getirenler diğer kanun uygulayıcılara göre daha fazladır. “En önemli mesele gece hayatıdır. İnsanlar paralarını çocuklarıyla harcamaz, pavyonlarda gazinolarda harcar. Temel sebeplerden biri budur. Özellikle belli kesimlerde boşanma nedeninin tamamı gece hayatıdır. İsim vermeyeyim, bir beldedeki boşanma nedenlerinin tamamı alkol kullanımı ve gece hayatı.” (Psikolog) Boşanma nedenleriyle ilgili olarak kanun uygulayıcılara ayrıca sosyoekonomik statü, ekonomik durum, eğitim düzeyi, yaş ve cinsiyet gibi ayrımlarda bireylerin boşanma nedenlerinde farklılaşma olup olmadığı sorulmuştur. Kanun uygulayıcı ve uzmanlar boşanma olaylarının sosyoekonomik statü açısından toplumun belli kesiminde yoğunlaştığını düşünmemektedir. Ancak eğitim seviyesi ve maddi durum kişilerin boşanma sebeplerini etkilemektedir. Genel olarak düşük SES grubundaki kadınlarda maddi imkânsızlıklar veya toplumsal baskı sebebiyle boşanmama yönündeki iradenin daha güçlü olduğunu gözlenmektedir. Kanun uygulayıcılara göre bu grupta aile içi şiddet, erken evlilik, maddi sıkıntı gibi konular boşanma sebebi olarak öne çıkmaktadır. Aile içi şiddet olayları toplumun her kesiminde yaşanabilse de ağırlıklı olarak düşük SES’e sahip ailelerde yaygın olduğu söylenmiştir. Bu ailelerde şiddete bağlı boşanma daha sıklıkla yaşanmaktadır. Düşük SES sahibi ailelerde boşanmayı tetikleyen bir başka unsurunsa gençlerin karşı tarafı tanımadan evlenmeleri olarak belirtilmiştir. Bu tip evliliklerde, kişiler evliliğin daha çok başındayken beklentileri konusunda hayal kırıklığına uğrayıp boşanma yolunu seçebilmektedir. Yüksek SES grubuna ait ailelerde aldatma, fikir ayrılığı, varlığın düzgün idare edilememesi gibi boşanma sebeplerinin alt SES grubuna göre daha sıklıkla görüldüğü düşünülmektedir. Bazı kanun uygulayıcı ve uzmanlar bu SES grubundaki kişilerin maddi imkânlara da sahip oldukları için boşanma konusuna daha kolay karar verdiğini ifade etmiştir. Yüksek SES grubunda anlaşmalı boşanmaların daha sık yaşandığı vurgulanmıştır. “Alt kültür seviyesinde daha basit ihtiyaçlarını karşılanması, evliliği devam ettirebilmeleri için yeterli olabiliyor ama üst eğitim seviyesine sahip olan çiftlerde artık fikirlerini paylaşamıyorlar, düşüncelerini paylaşamıyorlarsa bu daha çok bitirme sebebi olabiliyor bir evliliğe.” (Hâkim) “Üniversite mezunları çok boşanıyor. Halbuki onlar cesaret edebildikleri için öyle. Yoksa problem anlamında değerlendirdiğinde evde oturan insan da aynı problemleri yaşıyor. Çalışmayan kadın da aynı Kanun Uygulayıcı ve Uzmanların Boşanma ve Boşanmanın Hukuki Sürece Dair Değerlendirmeleri 177 şeyi yaşıyor ama bir şekilde kol kırılır yen içinde kalır diye susuyor.” (Avukat) “Alt gelir grubunda birbirlerini çok iyi tanımadan, iyi anlaşamadan, hızlı evlenmekten boşanmalar çok oluyor.” (Avukat) Algılanan boşanma nedenleri yaşa göre bazı farklılıklar göstermektedir. Kanun uygulayıcı ve mahkeme uzmanlarının genel düşüncesi, gençlerin boşanmaya daha meyilli olduğu yönünde. Orta yaşlı çiftlerin özellikle çocukların da durumu gözetilerek boşanmaktan imtina ettiği ancak çok zorlayıcı durumlarda boşandığı düşünülmektedir. Bazı kanun uygulayıcılar ve uzmanlarsa ileriki yaştaki çiftlerin çocukların büyüyüp evden gitmesini bekleyip sonra boşandığına dikkat çekmektedir. Bu anlamda çocuklar boşanma kararında etkili rol oynamaktadır. Kanun uygulayıcı ve mahkeme uzmanlarına göre çiftlerin henüz çocuğu olmadığı veya çocuklarını büyütüp evden gönderdikleri dönemler boşanma anlamında daha çok risk taşımaktadır. “Bizim genelde denk geldiğimiz şudur: Beş yıl içinde boşanma oranı fazla oluyor çünkü çiftlerin birbiriyle uyum süreci, birisi daha sivri olduğu zaman onun törpülenmesi ister istemez gerçekleşmiyor. Çok yaşlılardaysa şöyle oluyor. Evliliğin başından beri sıkıntı var, şiddet var, hakaret var ama çocukları olduğu için boşanamamışlar. Şimdi herkes büyümüş, iş güç sahibi olmuş; kadın veya erkek artık ben bunun kahrını çekmek istemiyorum diye boşanıyor.” (Psikolog) Kanun uygulayıcı ve mahkeme uzmanlarına göre, yaş gruplarına göre boşanma sıklığı gibi boşanma sebeplerinde de farklılaşma görülmektedir. Gençlerde aldatma, cinsel tatminsizlik / uyumsuzluk, evlilik öncesi beklentilerin karşılanmaması, hayat görüşü ve kültür farklılıkları, ekonomik sıkıntılar, ailelerin yeni evli çift üzerindeki olumsuz etkisi gibi boşanma sebepleri öne çıkmaktadır. Büyük yaş grubundaysa süregelen geçimsizlik, şiddet, bıkkınlık gibi sorunlar boşanmaya sebep olabilmektedir. “Benim açmış olduğum davalarda 1 yılı aşmamış davalarda problem daha çok erkeğin vaatlerini yerine getirmemesi ve ailelerin araya girmesi... Bir de farklı kültürdeki insanların 1 yıldan fazla evlilik birliğini sürdüremediklerini düşünüyorum.” (Avukat) “İlk yıl içinde boşananlarda ciddi travmalar oluyor. Ya aşırı şiddet ya da sapkın davranışlar... O üç ayda boşanma kararı verirken yaşadığımız örnekler böyle. Cinsel anlamda da olabiliyor. O anlamda bazen karşı tarafın kabul edemeyeceği eylemlerden dolayı öyle kısa süreli evliliklerde bitebiliyor.” (Avukat) “Orta yaşlarda genelde hayli uzun süre birlikte olmanın getirdiği bıkkınlık var. Mesela onlarda beni her gün dövüyor falan gibi şeyler olmuyor. Ama taraflar uzun zamandır birlikte yaşamanın getirdiği psikolojiyle geliyor, onları da zaten artık anlaşmalı boşanma yaparak sona erdiriyoruz.” (Avukat) Kanun uygulayıcılar ve mahkeme uzmanları, kadınla erkek arasında boşanma davası açma noktasında bazı ayrışmalar olduğunu belirtmektedir. Buna göre kadınlar erkelere göre daha sık boşanma davası açmaktadır. Genel sebep olarak erkeklerin boşanma davası açmalarında en çok öne çıkan sebep kadının kendisine ve ailesine karşı görevlerini yerine getirmemesidir. Bazı kanun uygulayıcı ve uzmanlar erkeklerin bu yöndeki beklentilerinin eşitlikçi kadın erkek ilişkisine uygun olmadığı, erkeklerin kadınları hizmetle yükümlü olarak gördüğü yönünde eleştiriler getirmiştir. Kadınların boşanma nedeniyse daha çok psikolojik, fiziksel ve ekonomik şiddet görme ve eşin aileye karşı maddi sorumluluğunu yerine getirmemesi olarak tanımlanmıştır. “Bir kere kadınların ekonomik anlamda eşlerinden beklentileri doğal olarak var. Erkeklerinse kadının tamamen onların kendi buyruğunda görüyor, işte ailesiyle iyi geçinmek zorunda olacak falan. Çoluğuna çocuğuna bakacak ama kadının hiçbir beklentisi olmayacak. Oysa kadın, kadın olarak kabullenilmek istiyor. Erkek de bunu kabul etmediği, kadına ikinci sınıf insan muamelesi yaptığından sorunlar yaşanmakta.” (Avukat ) “Kadınların gerekçeleri ağırlıklı olarak şiddet, erkeklerin gerekçeleriyse kadınların işte ev sorumluluklarını yerine getirmemesi. Hiçbir zaman birbirleriyle bağdaşmıyor.” (Psikolog) Yüklə 2,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|