Учебное пособие для вузов. Т.: Тфи, 2019. с. A. S. Djuraev- doctor of Economics, Professor of the Department of «Taxes and Taxation»
Davlat soliq xizmati organlarining asossiy vazifalari, majburiyatlari
Yüklə 4,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 2.Davlat soliq xizmati organlarining asossiy vazifalari, majburiyatlari
va huquqlari. Qonun hujjatlariga asosan Davlat soliq xizmati organlari asosiy vazifalari quyidagiar: davlat soliq siyosatini amalga oshirish va soliq to`g`risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishi, soliqlar va boshqa majburiy to`lovlarning to`g`ri hisoblab chiqarilishi, to`liq va o`z vaqtida to`lanishi yuzasidan ta‘sirchan nazoratni ta‘minlash; soliqlar va boshqa majburiy to`lovlarning soliq to`g`risidagi qonun hujjatlariga muvofiq O`zbekiston Respublikasi Davlat byudjetiga va davlat maqsadli jamg`armalariga to`liq va o`z vaqtida tushishini ta‘minlash; soliq to`lovchilar va soliq solish ob‘ektlarining o`z vaqtida hamda ishonchli hisobga olinishini ta‘minlash, ularni soliq ma‘muriyatchiligi jarayoniga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini va ilg`or avtomatlashtirilgan tahlil uslublarini keng joriy etgan holda to`liq qamrab olish mexanizmlarini takomillashtirish; soliq solinadigan bazani tahlil qilish va kengaytirish bo`yicha ta‘sirchan chora-tadbirlarni ishlab chiqish, shu jumladan makroiqtisodiy ko`rsatkichlar dinamikasi va hududlarning soliq salohiyatini tizimli tahlil qilish orqali soliqlarning yig`iluvchanligini oshirish chora-tadbirlarini amalga oshirish, soliq nazoratini amalga oshirishning zamonaviy usullarni joriy etish, soliqqa oid huquqbuzarliklarni profilaktika qilish, aniqlash va bartaraf etish bo`yicha kompleks tadbirlarni amalga oshirish; 32 pul mablag`larining g`ayrinoqonuniy aylanishi manbalariga barham berish, aholi bilan naqd pulli hisob-kitoblarni amalga oshiradigan yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan naqd pul tushumining o`z vaqtida va to`liq topshirilishi yuzasidan tizimli nazoratni ta‘minlash; soliq to`lovchilarga to`g`ridan-to`g`ri muloqotsiz elektron xizmat ko`rsatishga to`liq o`tish yo`li orqali soliq to`lovchilar bilan ishlashni takomillashtirish, ularga soliq majburiyatlarini bajarishda har tomonlama ko`maklashish, yuridik va jismoniy shaxslarning huquqiy madaniyatini oshirish; xo`jalik yurituvchi sub‘ektlar faoliyatini tekshirish masalalari bo`yicha respublika nazorat qiluvchi organlari faoliyatining muvofiqlashtirilishini ta‘minlash, ushbu ishlarni amalga oshirishda bir-birini takrorlash va suiiste‘molliklarga yo`l qo`ymaslik; yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan valyuta hamda eksport-import operatsiyalari amalga oshirilganda qonun hujjatlariga rioya etilishi yuzasidan o`z vakolatlari doirasida nazoratni amalga oshirish; Davlat soliq xizmati organlari o`z vakolatlari doirasida quyidagi huquqlarga ega: 1) soliq to`lovchilarning moliyaviy hujjatlarini, shartnomalarini (kontraktlarini), rejalarini, smetalarini, daromadlari to`g`risidagi deklaratsiyalarini hamda soliqlarni, boshqa majburiy to`lovlarni hisoblab chiqish va to`lash, fuqarolarning yakka tartibdagi jamg`arib boriladigan pensiya hisob raqamlariga jamg`arib boriladigan majburiy pensiya badallarini to`lash bilan bog`liq boshqa hujjatlarini, shu jumladan, elektron hujjatlarini, shuningdek eksport-import operatsiyalari bilan bog`liq hujjatlarini tekshirish; 2) soliq tekshiruvlarini o`tkazayotganda: hududni, ishlab chiqarish, omborxona, savdo binolarini va boshqa binolarni (shuningdek, alohida rejimda ishlaydigan korxonalarni), shu jumladan, soliq to`lovchi tomonidan daromadlar olish uchun foydalaniladigan yoxud soliq solish ob‘ektlarini saqlash bilan bog`liq joylarni, ularning joylashgan joyidan qat‘i nazar, tekshirish; 33 mol-mulklarni xatlash va bajarilgan ishlarni, ko`rsatilgan xizmatlarni nazorat tartibida o`lchash; kassalarni hamda tovar-moddiy boyliklar va hujjatlar (shu jumladan, elektron tarzidagi hujjatlarni) saqlash joylarini muhrlab qo`yish; soliqlar va boshqa majburiy to`lovlarni hisoblab chiqish va to`lash bilan bog`liq hujjatlarni talab qilish; hujjatlarni (nusxalarini, shuningdek asl nusxalarini), shu jumladan elektron hujjatlarni, predmetlarni (tovarlar, buyumlar, xom ashyolar, materiallar va yarim tayyor mahsulotlar namunalarini), shuningdek huquqbuzarlik predmetlarini olib qo`yish, olib qo`yilishi soliq to`lovchi faoliyatining to`xtab qolishiga olib keladigan hujjatlar bundan mustasno. Soliq to`lovchi faoliyatining to`xtab qolishiga olib keladigan hujjatlar va predmetlarni olib qo`yish faqat sud qarori asosida amalga oshiriladi; soliq to`lovchidan, shuningdek rahbarlik funktsiyalarini yoki buxgalteriya hisobi va moliyaviy boshqarish funktsiyalarini amalga oshiradigan shaxslardan, soliq to`lovchining boshqa moddiy javobgar xodimlaridan tushuntirish xatlari, axborotlar, ma‘lumotlar, hujjatlar va ularning nusxalarini olish; tekshirilayotgan soliq to`lovchilarning rahbarlaridan asosiy vositalar, tovar-moddiy boyliklar, pul mablag`lari va hisob-kitoblarni xatlovdan o`tkazishni talab qilish; tarjimonni, ekspertni jalb etish va ekspertizani tayinlash; soliq to`g`risidagi qonun hujjatlarining aniqlangan buzilishlari bartaraf etilishini talab qilish; O`zbekiston Respublikasining Soliq kodeksida va boshqa qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa xatti-harakatlarni amalga oshirish; 3) savdo, tovarlar sotish va pulli xizmatlar ko`rsatish qoidalariga rioya etilishi, shuningdek naqd pul tushumining bankka o`z vaqtida topshirilishini, shu bilan birga naqd pul mablag`lari yoki plastik kartochkalar bo`yicha to`lov shakliga qarab narxlarni sun‘iy ravishda oshirish yoki pasaytirish, nazorat-kassa mashinalaridan, hisob-kitob terminallaridan foydalanish, belgilangan tartibda 34 talonlar va cheklarni berish, naqd tushumni o`z vaqtida va to`la hajmda inkassatsiya qilish masalalari yuzasidan tekshiruvlarni belgilangan tartibga muvofiq amalga oshirish; 4) soliq tekshiruvlarini o`tkazayotganda fiskal xotirali nazorat-kassa mashinasida saqlanayotgan ma‘lumotlardan foydalanish; 5) belgilangan tartibda quyidagilarni olish: banklardan va boshqa kredit-moliya tashkilotlaridan soliq to`lovchilarning hisob-kitob hisobvaraqlarida yoki boshqa hisobvaraqlarida amalga oshirilgan operatsiyalar haqidagi, shuningdek ushbu hisobvaraqlarda mavjud pul mablag`lari to`g`risidagi ma‘lumotlarni; bojxona organlaridan va boshqa vakolatli organlardan import-eksport operatsiyalari amalga oshirilganligi va soliq to`lovchilar to`g`risidagi boshqa zarur ma‘lumotlarni; vazirliklar, idoralar va boshqa tashkilotlardan davlat soliq xizmati organlari mansabdor shaxslarining xizmat vazifalari masalalari bo`yicha ma‘lumotlarni; 6) belgilangan tartibda: qurilish, montaj, ta‘mirlash va boshqa ishlarni nazorat o`lchovidan o`tkazish uchun malakali mutaxassislarni jalb etish; iqtisodiy jinoyatlar bilan kurashishda ilmiy-texnik vositalardan va usullardan foydalanish; o`tkaziladigan tekshirishlarda boshqa nazorat qiluvchi organlar, vazirliklar va idoralar bilan hamkorlik qilish; mansabdor shaxslarni, fuqarolarni aniqlangan huquqbuzarlik faktlari bo`yicha tushuntirishlar berish uchun soliq xizmati organlariga taklif etish; 7) soliq to`lovchi tomonidan hisobga olish hujjatlari yo`qotib qo`yilgan yoki yo`q qilingan hollarda O`zbekiston Respublikasi Davlat byudjetiga va davlat maqsadli jamg`armalariga to`lanishi kerak bo`lgan soliqlar hamda boshqa majburiy to`lovlar summasini soliq to`lovchi to`g`risida o`zida mavjud bo`lgan axborotlar, 35 shuningdek boshqa ana shunday soliq to`lovchilar to`g`risidagi ma‘lumotlar asosida hisob-kitob qilish yo`li bilan mustaqil ravishda belgilash; 8) soliq majburiyati bo`yicha da‘vo qilish muddati mobaynida soliqlar va boshqa majburiy to`lovlarning hisoblab chiqilgan summasini hisoblab chiqarish yoki qayta ko`rib chiqish; 9) soliqlar va boshqa majburiy to`lovlarni undirish funktsiyalarini amalga oshiruvchi davlat organlari va tashkilotlarni soliqlar va boshqa majburiy to`lovlarning to`g`ri hisoblab chiqilganligi, to`liq undirilganligi va O`zbekiston Respublikasi Davlat byudjetiga hamda davlat maqsadli jamg`armalariga o`z vaqtida o`tkazilganligi yuzasidan nazorat qilish; 10) soliq tekshiruvini o`tkazishga soliq to`lovchi tomonidan to`sqinlik qilinganda yoki hududlarni, binolarni, shu jumladan, soliq to`lovchi tomonidan daromadlar olish uchun foydalanilayotgan yoxud soliq solish ob‘ektini saqlash bilan bog`liq joylarni tekshirish uchun davlat soliq xizmati organi mansabdor shaxslarini kiritish rad etilganda, soliq to`lovchi ma‘lum qilingan manzilda bo`lmaganda, shuningdek soliq to`lovchi tomonidan soliq hisoboti va (yoki) moliyaviy hisobot, kameral nazorat natijalari bo`yicha tafovutlarning asoslari yoxud aniqlashtirilgan soliq hisoboti belgilangan muddatda taqdim etilmagan holatlarda bank hisobvaraqlari bo`yicha operatsiyalarni to`xtatib turish bo`yicha sud tartibida chora-tadbirlar ko`rish (jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish hamda terrorizmni moliyalashtirishning aniqlangan holatlari bundan mustasno) 11) qonun hujjatlarida belgilangan tartibda: soliqqa oid huquqbuzarliklar to`g`risidagi ishni ko`rib chiqish va yuridik hamda jismoniy shaxslarga nisbatan moliyaviy sanktsiyalarni qo`llash. Xo`jalik yurituvchi sub‘ektlarga nisbatan moliyaviy sanktsiyalar sud tartibda qo`llanadi, ular sodir etilgan huquqbuzarliklardagi aybini e‘tirof etgan va moliyaviy sanktsiyalar summasini ixtiyoriy ravishda to`lagan holatlar bundan mustasno; ma‘muriy huquqbuzarliklar to`g`risidagi ishlarni ko`rib chiqish va ma‘muriy jazolar qo`llash; 36 12) aniqlangan soliqqa oid huquqbuzarliklar bo`yicha tovar-moddiy boyliklarni qonun hujjatlarida belgilangan holatlarda va tartibda davlat daromadiga o`tkazish. Soliq to`lovchilar — yuridik shaxslar, yakka tartibdagi tadbirkorlarning tovar-moddiy boyliklarini davlat daromadiga o`tkazish sud tartibida amalga oshiriladi; 13) soliq to`lovchilar tomonidan noqonuniy olingan mablag`larni davlat daromadiga undirish to`g`risida ularga nisbatan sudga da‘volar taqdim etish; 14) soliq to`lovchi majburiyatlarining bajarilishi zarurligi to`g`risida va soliq qarzini majburiy tartibda undirish bo`ycha ko`riladigan chora-tadbirlar to`g`risida soliq to`lovchiga talabnoma yuborish; 15) soliq to`lovchi soliq hisoboti taqdim etilgan sanadan e‘tiboran o`n kun mobaynida yozma ariza bermagan taqdirda, soliqlar va boshqa majburiy to`lovlarning ortiqcha to`langan summalarini soliq qarzini, shu jumladan ular bo`yicha penya va jarimalarni uzish hisobiga hisobga olishni amalga oshirish to`g`risida tegishli moliya organlariga mustaqil ravishda xulosa taqdim etish; 16) O`zbekiston Respublikasining Soliq kodeksida belgilangan holatlarda hujjatlarni, agar ular chet tilda tuzilgan bo`lsa, notarial tasdiqlagan holda davlat tiliga tarjima qilishni talab qilish; 17) yuridik shaxslarning foyda solig`i, obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig`i, suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq, mol-mulk solig`i bo`yicha joriy to`lovlar summasi hisob-kitob bo`yicha byudjetga to`lanadigan soliq summasiga nisbatan 10 foizdan ko`proq kamaytirilgan taqdirda, joriy to`lovlarni soliqlarning haqiqiy summasidan kelib chiqib, penya hisoblagan holda qayta hisoblash; 18) bozorlarda, savdo komplekslarida va ularga tutash bo`lgan avtotransport vositalarini vaqtinchalik saqlash joylarida bir martalik yig`imning to`liq tushganligini va uni topshirish hisobini, ijara to`lovini, nazorat-kassa mashinalaridan foydalanilishini, hisob-kitob terminallarini, savdo va xizmatlar ko`rsatish qoidalariga rioya etilishini belgilangan tartibda qisqa muddatli tekshirishlarni amalga oshirish, shu jumladan, naqd pul mablag`lari yoki plastik 37 kartochkalar bo`yicha to`lov shakliga qarab narxlarni sun‘iy ravishda oshirish yoki pasaytirish, shuningdek belgilangan tartibda talonlar va cheklarni berish, naqd tushumni o`z vaqtida va to`la hajmda inkassatsiya qilish masalalari yuzasidan tekshiruvlarni o`tkazish. 19) bozorlar, savdo komplekslari hududlarida va ularga tutash bo`lgan avtotransport vositalarini vaqtinchalik saqlash joylarida aniqlangan moliya- iqtisodiy va soliq soxalaridagi buzilishlar sodir etilganligi faktlari bo`yicha tergovga qadar tekshiruvlar o`tkazish, ular bo`yicha jinoiy ishlar qo`zg`ash, keyinchalik ishlarni tergovga tegishliligiga qarab qonun hujjatlariga muvofiq huquqni muhofaza qiluvchi organlarga berish. Davlat soliq xizmati organlari davlat statistika, axborot, arxiv, ma‘lumot va boshqa tashkilotlarining soliq to`lovchilar haqidagi ma‘lumotlarni berish yuzasidan ko`rsatadigan xizmatlari (bajaradigan ishlari) uchun haq to`lashdan ozod qilinadi. Davlat soliq qo`mitasi mansabdor shaxslarining huquqlari, majburiyatlari va javobgarligi «Davlat soliq xizmati to`g`risida»gi O`zbekiston Respublikasi Qonuni, ―Davlat soliq qo`mitasi to`g`risida‖gi Nizom, shuningdek ―Davlat soliq xizmati organlarida xizmatni o`tash to`g`risida‖gi Nizom bilan tartibga solinadi. Yüklə 4,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|