Uluslararasi
Yüklə 18,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Anahtar Kelimeler
- Keywords
Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 119 KERVANLARIN İZİNDE: SİNOP’UN UNUTULMUŞ HANLARI VE ESKİ TİCARET YOLLARININ YENİ TURİZM ROTALARINA DÖNÜŞEBİLİRLİĞİ Alpay TIRIL * Öz Anadolu’yu doğu-batı ve kuzey-güney doğrultusunda geçen eski ticaret yolları, sadece ekonomik akışın değil, kültürel akışın da sağlandığı güzergâhlar olarak yüzyıllarca canlılığını korumuştur. Demiryolları ve motorlu araç teknolojilerindeki gelişmelerle birlikte önemleri azalan geleneksel kervan yolları, bu yollar üzerindeki köprüler ve hanlarla birlikte sönükleşmeye başlamıştır. Geç- miş dönemlerin önemli ticaret merkezlerinin önemini yitirmesi, tarihsel kervan yollarını da olum- suz etkilerken, motorlu taşıtların yaygınlaşması, yeni yolların yapılması ve yol güzergâhlarının değişmesi ile terk edilen güzergâhlar üzerindeki mimari eserler zamanın yıkıcılığına bırakılmıştır. Anadolu’nun geleneksel ulaşım ağının, Karadeniz’le Anadolu’nun iç bölümlerinin bağlantısını sağlayan liman kentlerinden biri olarak uç parçalarından biri olan Sinop’ta, motorlu taşıtların yay- gınlaşması ve yeni yolların yapılmasıyla eski kervan yolları ve bu yollar üzerindeki hanlar önce işlevlerini kaybetmiş, sonra da unutulmaya başlamıştır. Günümüzde kullanım dışı kalmış olan bu yol güzergâhları ve güzergâh üzerindeki hanlardan sadece Durağan’daki Durakhan restore edil- mekle birlikte, işlevsel olarak kullanıma sokulamamıştır. Bildiride; seyahatnameler, hatıralar, eski haritalar, onomastik veriler ve arazi araştırmalarından elde edilen veriler ışığında geleneksel kervan yollarının Sinop il sınırları içinde kalan bölümlerinden ve bu güzergâhlar üzerinde tespit edilebilen hanlardan bahsedilerek, bunların turizm açısından kullanılabilirliği üzerinde durula- caktır. Anahtar Kelimeler: Sinop hanları, Sinop kervan yolları, Kültürel miras, Kültür turizmi, İnanç turizmi. * Dr. Öğr. Üyesi, Sinop Üniversitesi, alpaytiril@yahoo.com International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 120 Tracing in the Camel Caravans: The Possibility of Transformation of Forgotten Khans and Old Trade Routes of Sinop to New Tourism Routes Abstract The old trade routes which intercepted in the east-west and north-south directions of Anatolia have maintained their vitality for centuries as not only economic flows but also cultural routes. Along with improvements in railroads and motor vehicle technology, the importance of traditional caravan routes, bridges and khans had decreased. Important trade centers and historical caravan routes of past periods have lost their importance and started to demoloted. Sinop was an important end point of Anatolia’s traditional transportation network which connected The Black Sea and the inner parts of Anatolia. However, with the widespread use of motor vehicles and the construc- tion of new roads caused to lost the importance of the old caravan routes of Sinop. And the khans on these roads first lost their functions and then began to be forgotten. Historical road routes to Sinop are now out of use. Only the Durakhan in Durğan is restored from the khans on the route, but it is not used functionally. In this paper, basic information will be given about the traditional caravan routes of Sinop in the light of historical travel notes, memories, old maps, and data ob- tained from field surveys. Also mentioned about old khans which was on this route and their usability in terms of tourism will be emphasized. Keywords: Khans in Sinop, Caravan routes in Sinop, Cultural heritage, Cultural tourism. Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 121 SİNOP KIYILARINDA İHMAL EDİLEN BİR KÜLTÜR TURİZMİ ALANI: GEBELİT Alpay TIRIL * Öz Sinop-Ayancık kıyı şeridinde, Ayancık ilçe sınırlarında bulunan Tarakçı köyünün Gebelit mahal- lesi, aynı adı taşıyan çayın kıyısında kurulu küçük bir kıyı yerleşimidir. Toplam nüfusu 211 olan Tarakçı’nın beş mahallesinden biri olan Gebelit, ekonomisi küçük ölçekli tarım ve balıkçılığa dayanan bir mahalle olmakla birlikte, deniz kıyısındaki küçük bir balık restoranı ile iç turizme de yerel ölçekte ve sınırlı olarak hizmet vermektedir. Deniz kıyısında, günübirlik turistik kullanım- larla yerel ölçekte küçük bir turizm destinasyonu sayılabilecek mahalle, bir balıkçı köyünde Os- manlı’nın son dönemini yansıtabilecek kültürel mirasa da sahip olmakla birlikte bu miras hiç de- ğerlendirilmemiştir. Yeni caminin yapılmasından sonra terk edilmiş, Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nca 2015 yılında tescillenmiş eski cami ile bu caminin bahçesinde bulunan mezar taşları kağıt üzerinde korunmakta, fiili bir koruma ve iyileştirme çalışması bulunmamak- tadır. Mermer mezar taşlarından bazıları nitelikli işlemeleri barındırmaktadır. Osmanlı’nın son dönemine ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına ait, yine aynı tarihte tescillenmiş bu mezar taşları estetik açıdan dikkat çekici eserlerdir. Cami ve mezarlık yanından geçen dere zaman zaman sel baskın- larına neden olduğundan arazinin bu bölümünde doğal topografya bozulmuş ve sel önleme çalış- maları tarihsel dokuya uygun olmayan bir biçimde yapılmıştır. Mahalledeki bir diğer kültür var- lığı, Osmanlı Devleti’nin son dönemindeki ekonomik ilişkilere ışık tutabilecek, yine 2015 yılında tescil edilmiş eski Düyun-ı Umumiye binasıdır. Mahalle sınırlarında, erken tunç çağına tarihlenen bir höyüğün bulunması da, bu bölgenin tarih boyunca önemli bir yerleşim alanı olduğunu göster- mektedir. Bildiride, Sinop kıyılarında, yerel ölçekte gastronomi alanında hizmet veren Gebelit’in kültürel mirasıyla birlikte, koruma-kullanma dengesinin gözetildiği sürdürülebilir bir anlayışa ele alınması amaçlanmaktadır. Anahtar Kelimeler: Tarakçı Köyü, Gebelit Mahallesi, Osmanlı mezar taşları. * Dr. Öğr. Üyesi, Sinop Üniversitesi, alpaytiril@yahoo.com Yüklə 18,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|