32
4
muğayat olmalısan. On akrlıq torpağımı mən sənə umud olub gedirəm. Ġstəyirəm ki, elə bu gün
evə qayıdasan. Bu gün. EĢidirsən?
– EĢidirəm, – dedim.
– Özü təkcə evə qayıda bilərmi? – əsgər soruĢdu.
– Bura ki təkbaĢına gəlib, – Pit dedi.
– Özüm qayıda bilərəm, – dedim. – YaĢadığım yer iki deyil ki, dəyiĢik salam. Ġnanmıram
o, indi yerini dəyiĢmiĢ ola.
Pit cibindən bir dollar çıxarıb mənə verdi.
– Bununla bizim poçt qutusunun yanınacan bilet ala bilərsən, – dedi. – Ġstəyirəm ki,
leytenantın dediklərinə yaxĢı-yaxĢı qulaq asasan. O səni avtobusla yola salacaq. Evimizə qayıt,
anamızdan muğayat ol, mənim tarlama da yaxĢı bax, o andır bıçağını da cibindən çıxartma.
EĢitdin nə dedim?
– EĢitdim, Pit, – dedim.
– Lap yaxĢı, – Pit dedi. – Ġndi mən getməliyəm.
O, əlini yenə də baĢına çəkdi, ancaq bu dəfə boynumu incitmədi. Sadəcə, əlini baĢıma
qoyub, bir dəqiqə orda saxladı. Sonra isə, əgər yalan deyirəmsə, it olum, aĢağı əyilib məni öpdü.
Əvvəlcə onun uzaqlaĢan addımlarının, sonra qapının səsini eĢitdim. O gedənəcən baĢımı yuxarı
qaldırmadım və bununla da hər Ģey bitdi; lal-dinməz, əlimi Pitin öpdüyü yerə sürtə-sürtə
qalmıĢdım, əsgərsə kreslosunun içinə sıxılıb, öskürə-öskürə pəncərədən bayıra baxırdı. Sonra
əlini cibinə salıb, oradan nəsə çıxartdı, üzünü çevirmədən mənə uzatdı. Kiçik bir saqqız
parçasıydı.
– Çox minnətdaram, – dedim. – Elə bilirəm ki, daha evimizə qayıda bilərəm. Yolum çox
uzaqdır.
– Gözlə, – əsgər dedi. Sonra harasa telefon etdi. Mən təkrar dedim ki, getməliyəm, o da
yenə: – Gözlə, – dedi. – Pitin dediyini unutma.
Oturub gözlədik. Nəhayət, içəri bir qadın girdi, o da yaĢlıydı, onun da əynində xəz
paltosu vardı, amma bu qadından xoĢ ətir iyi gəlirdi, həm də onun nə qələmi vardı, nə də bəzi
Ģeyləri qeyd etmək istəyirdi. O içəri girəndə əsgər ayağa qalxdı, qadın cəld ətrafa göz gəzdirib,
məni görən kimi yanıma gəldi, əlini çiynimə elə ehmalca, elə yumĢaq qoydu ki, yalnız anam bu
cür edə bilərdi.
– Gəl, – dedi. – Gedək evə, nahar eləyək.
– Lazım deyil, – dedim. – Mən Ceffersona gedən avtobusa çatmalıyam.
– Bilirəm. Hələ vaxta çox var. Biz əvvəlcə gedib nahar edəcəyik.
Onun maĢını vardı. Biz də indi o biri maĢınların arasındaydıq. Avtobuslar, sanki, bizim
üstümüzlə gedirdilər və küçədə dolaĢan adamlar o qədər yaxınımızda idilər ki, aralarında
32
5
tanıdıqlarım olsaydı, onlarla söhbət edə bilərdim. Bir az gedəndən sonra maĢını saxladı.
«Çatdıq», – dedi. Dönüb baxdım. Əgər bütün bunlar onun eviydisə, ailəsi çox böyük olmalıydı.
Amma elə deyildi. Ġçərisində ağaclar bitən holldan keçdik, kiçik bir otağa girdik, burada əynində
əsgərlərinkindən də xeyli parlaq forma olan zənci qulluqçudan savayı heç kim yox idi. Zənci
qapını örtdü. Sonra «Bura bax!» – deyə qıĢqırıb divardan yapıĢdım, amma hər Ģey öz qaydasında
imiĢ: sən demə, bu bambalaca otaq, sadəcə, yuxarı qalxırmıĢ. Sonra dayandı, qapı açıldı, baĢqa
bir holla düĢdük. Qadın qapını açdı, içəri girdik, burada baĢqa bir əsgər vardı, bir az yaĢlıydı,
onun da kəmərinin aĢırmalı qayıĢı, hər çiynində gümüĢü rəngli quĢ niĢanı vardı.
– Bu da biz, – qadın dedi. – Bu, polkovnik
Makkelloqdur
. Hə, de görüm, nə yemək
istəyirsən?
– Bir az donuz əti, yumurta, bir də qəhvə, – dedim.
Qadın artıq dəstəyi qaldırıb, haraylasa danıĢmaq istəyirdi, onu yerə qoydu.
– Qəhvə? – dedi. – Sən haçandan qəhvə içməyə baĢlamısan?
– Bilmirəm, – dedim. – Məncə, lap körpəlikdən, yaddaĢın nə olduğunu bilmədiyim
vaxtdan.
– Səkkiz yaĢın var, elə deyil?
– Yox, – dedim. – Səkkiz yaĢ on aylığam. Ġndi on birinci aya keçir.
Qadın telefonla danıĢdı. Sonra oturduq. Onlara Pitin Pörl-Harbora getmək üçün dünən
səhər tezdən evdən necə çıxdığından, mənim də onunla getmək istədiyimdən, amma indi evə
qayıdıb anamdan muğayat olmaq, Pitin on akrlıq tarlasına qulluq etmək məcburiyyətində
qaldığımdan danıĢdım. Qadın dedi ki, onların da mən boyda balaca oğulları var, ġərq
əyalətlərinin birində məktəbə gedir. Sonra əynində qısaətək pencək olan baĢqa bir zənci içəri
girdi. Arabaya oxĢar bir Ģeyi yanımıza sürdü, onun üstünə mənim istədiklərim – bir az donuz əti,
yumurta, bir stəkan süd, bir də piroq qoyulmuĢdu. Hiss elədim ki, bərk acmıĢam. Ancaq elə ilk
tikəni ağzıma qoyanda gördüm ki, onu uda bilmirəm. Tez ayağa qalxdım.
– Getməliyəm, – dedim.
– Gözlə, – qadın dedi.
– Mən hökmən getməliyəm.
– Bir dəqiqə gözlə, – qadın yenə dedi. – MaĢın üçün zəng çalmıĢam. Ġndicə gələr. Heç
südünü də içmək istəmirsən? Bəlkə, sənə qəhvə gətirsinlər?
– Ġstəmirəm, – dedim. – Ac deyiləm. Evə çatanda yeyərəm.
Telefon zəng çaldı. Qadın ona heç cavab da vermədi.
– Gəldi, – dedi, – maĢın gəldi.
32
6
O kiçik otaqla formalı zənci də yanımızda aĢağı düĢdük. Bu maĢın iri maĢın idi və
sükanın arxasında əsgər əyləĢmiĢdi. Qabaqda, onun yanında oturdum. Qadın əsgərə bir dollar
verdi.
– Birdən acıb-eləyər, – dedi. – ÇalıĢıb ona münasib bir yer taparsan.
– Oldu, missis Makkelloq, – əsgər dedi.
Yenə yola düĢdük. Ġndi Memfisi daha yaxĢı gördüm: küçələri dolaĢıb Ģəhərdən çıxanacan
o, günəĢin Ģəfəqləri altında par-par yanırdı. Yolda ilk tanıdığım Ģey, səhər tezdən avtobusla
gələndə gördüyüm dükan sıraları, böyük pambıqtəmizləmə və ağac emalı zavodları oldu. Memfis
qurtaranacan, mənə elə gəldi ki, neçə mil yol getdik. Sonra bir daha çöllərdən və meĢələrdən
keçdik. MaĢın çox sürətlə Ģütüyürdü, əgər yanımdakı əsgər olmasaydı, elə bilərdim ki, heç
Memfisdə olmamıĢam. Çox sürətlə gedirdik. Evə çatmamıĢ, hələ yoldaykən, əsgər sürücüsü olan
bu iri maĢında kəndimizə – Fransız Döngəsinə girəcəyimi fikirləĢəndə birdən-birə ağlamağa
baĢladım. Bu qəhər haçan yığılmıĢdı, özümün də xəbərim yox idi; heç cür kəsmək bilmirdim.
Eləcə, əsgərin böyründə oturub hönkür-hönkür ağlayırdım. MaĢınsa sürətlə evimizə yaxınlaĢırdı.