219
Kolraush ekvivalent elektr o‘tkazuvchanlilik tushunchasini kiritdi, u 1 sm
3
eritmada 1
g-ekv modda bo‘lgan eritmaning elektr o‘tkazuvchanligi sifatida aniqlanadi:
η
σ
λ
=
, (6.9)
bu erda
λ
— eritmaning ekvivalent elektr o‘tkazuvchanligi;
σ
— eritmaning solishtirma elektr o‘tkazuvchanligi.
Sm/sm;
η
— erigan moddaning ekvivalent konsentrasiyasi, g
∙
ekv/sm
3
.
Barcha elektrolitlar uchun ekvivalent elektr o‘tkazuvchanlik dissosiyalanish
kuchayishi
natijasida
eritma
suyula
borishi
bilan
ortadi.
Eritma
to‘la
dissosiasiyalanganda (ya’ni eritma cheksiz suyulganida) u eng katta qiymatiga
erishadi. Eritmaning solishtirma o‘tkazuvchanligi bilan suyultirilgan elektrolitning
tabiati hamda uning konsentrasiyasi o‘rtasidagi bog‘liqlik Kolraush qonuni bilan
aniqlanadi:
σ
=
α∙
η
(
v
k
-
v
a
) , (6.10)
bu erda a — elektrolitik dissosiasiyalanish darajasi; v — ionlar (kationlar v
k
va anionlar v
a
) ning eritma
cheksiz suyulgandagi qo‘zg‘aluvchanligi, ya’ni ularning kuchlanish gradienti IB/sm bo‘lgan elektr maydonidagi siljish
tezligi, Sm/s bilan ifodalanadi.
6
.17-rasmda
solishtirma
elektr
o‘tkazuvchanlikning
konsentrasiyaga
bog‘liqligi ko‘rsatilgan. Grafikdan ko‘rinib
turibdiki,
eritmaning
konsentrasiyasi
oshganda
uning
solishtirma
elektr
o‘tkazuvchanligi avval tez ortib, maksimal
qiymatiga
etadi,
so‘ngra
kamayadi.
Binobarin,
konduktometrik
tahlilda
konsentrasiya bilan elektr o‘tkazuvchanlik
o‘rtasida bir xil bog‘liqlikka ega bo‘lish
uchun o‘lchashlarni maksimumdan bir
tomonda
joylashgan
konsentrasiyalar
chegarasida
bajarish
zarur.
Rasmdagi
bog‘liqliklardan
ko‘rinib
turibdiki,
maksimumdan chapdagi egri chiziqlarning tikligi katta bo‘ladi. Binobarin,
konsentrasiyalarning bu sohasida konduktometrik usul eng katta sezgirlikka ega
bo‘ladi. Elektr o‘tkazuvchanliqlarning konsentrasiyaga bog‘liqlikning bir xilmaslik
6.17 –
расм
.
Dostları ilə paylaş: