235
Nefelometrlarda
yorug‘lik
oqimlarining
kompensasiyalanish
prinsipidan
foydalaniladi, buning uchun ularning notengligi mavjud bo‘lganida elektron
kuchaytirgich chiqishiga ulangan reversiv dvigatel RD asbob strelkasini optik pona 6
sari siljitib, yorug‘lik oqimlarini tenglashtiradi.
Nefelometrlar asosan emulsiyalarni tahlil qilishda va qisman oqova suvlardagi
neft mahsulotlari miqdorini tahlil qilishda ishlatiladi.
Turbidimetrik analizatorlar ichimlik va oqova suvlarning loyqaligini,
tindirgichlar va texnologik uskunalardagi shlam sathini, suspenziyalardagi zarralar
konsentrasiyasini o‘lchashda qo‘llaniladi. Turbidimetrik analizatorlar suv loyqaligini
o‘lchaydigan O—3 dan 0—500 mG/l gacha o‘lchash chegarasiga ega, o‘lchash
xatoligi ±2% dan oshmaydi.
Konsentrasiyani aniqlashning polyarimetrik usuli ba’zi optik jihatdan aktiv
moddalarning ulardan o‘tayotgan qutblangan yorug‘likning qutblantirish tekisligini
aylantirish xossasidan foydalanishga asoslangan. Optik jihatdan aktiv moddalari bor
eritmalar qutblanish uchun qutblanish tekisligini aylantirish burchagi
a
eritma
qalinligi bir xil turganida shu eritma qatlamiga mutanosib bo‘ladi:
a
=
a
0
∙
l
∙
s, (6.21)
bu erda a
0
—qutblanish tekisligining qutblangan yorug‘lik haroratiga, uning to‘lqin uzunligiga bog‘liq bo‘lgan
solishtirma aylanishi; l — qatlam qalinligi; s — eritmaning konsentrasiyasi.
SHunday qilib,
α
0
ning qiymatini bilgan holda,
l
ni o‘lchangan qiymati
bo‘yicha konsentrasiya s ni aniqlash mumkin.
6.29- rasmda avtomatik polyarimetrning prinsipial sxemasi keltirilgan.
YOrug‘lik nurlari manba 1 dan chiqib linza 2 yordamida parallel tutamga yaqinroq
yorug‘lik
tutamiga
aylantirilgach,
interferension
filtr
3
dan
o‘tib,
monoxromatik
bo‘lib
qoladi.
Polyarizator 4 bu nurlanishni azimuti
ma’lum qutblangan chiziqli nurlanishga
aylantiradi. Modulyator 5 (masalan
Faradey
yacheykasi)
qutblanish
6.29 –
расм
.
Dostları ilə paylaş: