258
Zoldirli viskozimetrlar suyuqliklarning qovushoqligini o‘lchashda keng
ishlatiladi.
Qovushoqlikni erkin tushuvchi jism usuli bilan o‘lchash Stoks konuniga
asoslangan
. Bu konunga muvofiq erkin tushuvchi jismning
suyuqlikdagi tezligi shu
suyuqlik qovushokligi bilan bog‘langan, bu bog‘lanish quyidagicha ifodalanadi:
v
r
g
K
2
2
1
)
(
⋅
⋅
−
=
ρ
ρ
µ
(6.48)
bu erda,
1
ρ
va
2
ρ
, — erkin tushuvchi jism (zoldir) materialining
va suyuqlikning zichliklari, kg/m
3
; g—
og‘irlik kuchining tezlannshi, m/s
2
; r — zoldirning radiusi, m;
v
— zoldirning bir me’yorda tushish tezligi, m/s; K—
qabul qilingan o‘lchovga bog‘liq bo‘lgan sonli doimiy koeffisient.
Stoks qonuni bir jinsli suyuqlikning mutlaqo sferik
zoldirga nisbatan laminar
harakatida ishlatilishi mumkin. (6.48) ifodadan ma’lumki,
tekshirilayotgan
suyuqlikning kovushoqligini o‘lchash suyuqlikdagi zoldirning
tushish tezligini yoki
zoldirning belgilangan masofadan o‘tish vaqtini o‘lchashdan iborat. Qovushoqlikning
zoldir tushish vaqtiga bog‘liqligi quyidagicha ifodalanadi:
Μ
=K
∙τ
(6.49)
bu erda K — asbob doimiysi, Pa;
τ
— zoldirning belgilangan masofadan o‘tish vaqti, s.
Qovushoqlikni zoldirning erkin tushish vaqti bo‘yicha
aniqlaydigan avtomat
qurilmaning prinsipial sxemasi 6.45- rasmda ko‘rsatilgan.
6.45 –
расм
.
Dostları ilə paylaş: 
