77
(ramachalar va strelkaning burilish burchaklari turlicha bo‘lganda) turlicha bo‘ladi.
Markazdan qutb uchliklari chetlariga qarab havo tirqishi
kamayadi va mos ravishda
markazdan qutb uchliklari chetlariga qarab tirqishda magnit induksiyasi o‘sadi.
Logometrning ikkala ramkasi bitta o‘zgarmas tok manbai E dan ta’minlanadi, ular
aylantiruvchi momentlari bir-biriga karshi yo‘naladigan qilib ulangan. Aylantiruvchi
momentlar M
1
va M
2
ning qiymati mos ravishda quyidagiga teng:
M
1
=S
1
V
1
1
1
(2.53)
M
2
=S
2
V
2
1
2
(2.54)
bu erda, S
1
va S
2
— ramachalarning geometrik o‘lchamlari va ulardagi sim uramlari soni bilan aniqlanadigan
o‘zgarmas koeffisientlar; V
1
va V
2
— ramachalar joylashgan joydagi magnit induksiyalari; 1
1
va 1
2
— ramachalardan
o‘tayotgan tok kuchlari.
Ramachalar qarshiligi teng, ya’ni R
1
= R
2
va R= R
t
bo‘lsa,
I
1
=
I
2
va M
1
=M
2
bo‘lib, ko‘zg‘aluvchi tizim muvozanat holatda bo‘ladi.
Agar termometr karshiligi
o‘zgarsa, ramachalardan birida tok kuchayadi, shu sababli momentlar muvozanati
buzilib, qo‘zg‘aluvchan tizim esa harakatga keladi. Toki kuchaygan ramacha
magnit
induksiyasi kichik tirqishga kiradi, ikkinchi ramacha esa magnit induksiyasi katta
tirkishga kiradi. Ma’lum bir holatda ramachalar momenti muvozanatlashadi, ya’ni
S
1
V
1
I
1
=C
2
B
2
I
2
(2.55)
Bu tenglamadan
1
2
1
2
1
2
2
1
B
B
C
B
B
C
C
I
I
=
⋅
=
(2.56)
kelib chiqadi.
1
1
va
1
2
ning ta’minlash manbai E orqali
ifodalangan qiymatlarni
qo‘ysak, quyidagi natijaga ega bo‘lamiz:
1
2
1
2
2
1
B
B
C
R
R
R
R
R
R
E
R
R
E
t
t
⋅
=
+
+
=
+
+
(2.57)
B=
f
(
φ
) bo‘lgani uchun
)
(
1
2
ϕ
f
B
B
=
(2.58)
SHuning uchun,
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
78
)
(
1
2
ϕ
f
R
R
R
R
t
=
+
+
(2.59)
+
+
=
1
2
R
R
R
R
f
t
ϕ
(2.60)
R,R
1
va R
2
— doimiy kattaliklar bo‘lgani uchun qo‘zg‘aluvchan tizimning
burilish burchagi termometr qarshiligi qiymatiga bog‘lik:
φ
=
f
(R
t
) (2.61)
SHunday qilib, qo‘zg‘aluvchan tizimning burilish burchagi yoki M
1
va M
2
momentlar teng bo‘lgandagi (tizimning muvozanat holati) logometr ko‘rsatishi
termometr qarshiligiga bog‘liq va ta’minlash kuchlanishiga bog‘liq emas.
Tenglamalarni keltirib chiqarishda tayanchlardagi ishqalanish,
issiqlik
o‘tqazuvchilarning qarshilik momentlari, qo‘zg‘aluvchan tizimning inersiya
momentlari va qator boshqa omillar e’tiborga olinmadi.
SHuning uchun, amalda
logometrning ko‘rsatishi bilan ta’minlash kuchlanishi orasida qandaydir bog‘lanish
bor.
Logometrning sezgirligini oshirish va harorat kompensasiyasini amalga
oshirish imkoniyati bo‘lishi uchun simmetrik ko‘prikli o‘lchash
sxemasiga ega
bo‘lgan logometr qo‘llanadi.
Ko‘chma asboblar uchun logometrlarnnng aniqlik sinfi 0,2; 0,5 va 1,0 ni,
shchitda o‘rnatilgan stasionar (turg‘un) asboblar uchun 0,5, 1,0, 1,5, 2,0 va 2,5 ni
tashkil etadi. Logometrlar ko‘rsatuvchi, o‘zi yozar, shuningdek, signal berish va
rostlash uchun qo‘shimcha qurilmalari bo‘lishi mumkin.
Dostları ilə paylaş: