UNİBANK KOMMERSİYA BANKI
31 DEKABR 2013-CÜ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
KONSOLİDƏ EDİLMİŞ MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR (DAVAMI)
(Başqa qeydlər olmazsa min Azərbaycan Manatı ilə)
59
Bank əlavə təminat kimi fərdi zəmanətləri qəbul edə bilər.
Təminatla bağlı təlimatlara dair hər hansı istisna İcraedici Şura tərəfindən təsdiqlənməlidir.
Monitorinq Qrupu monitorinq prosesləri üzrə planın hazırlanması, onun yerinə yetirilməsi və monitorinq
nəticələrinin qənaətbəxş olmadığı təqdirdə müvafiq tərəflərin məlumatlandırılması və tədbirlər planı ilə bağlı
tövsiyələrin verilməsinə görə məsuliyyət daşıyır. Monitorinq Qrupu müəyyən edilmiş məbləğdən yuxarı olan
bütün əməliyyatların monitorinqini aparır və bu məbləğdən aşağı olan əməliyyatları seçmə üsulu ilə
yoxlayır. Müəyyən edilmiş məbləğdən yuxarı olan bütün əməliyyatlar üzrə monitorinq ilk olaraq kreditin
ödənildiyi aydan əvvəl və ya ən azı bir ay müddətində aparılır. Müvafiq olaraq, monitorinq cədvəlinə uyğun
olaraq risklərə nəzarət olunur.
Risklərin İdarə Edilməsi Departamentinin Statistika Qrupu qarşı tərəflərin kredit riskləri üzrə bütün
məsələlər, o cümlədən bütün limitlərə uyğunluq, risklər üzrə konsentrasiyalar, portfel üzrə tendensiyalar,
vaxtı keçmiş kreditlər və öhdəliklərin yerinə yetirilməməsi ilə bağlı statistika, kreditlər üzrə ehtiyatlar və girov
statistikasına dair məlumatların toplanması və təqdim edilməsinə görə cavabdehdir. Müntəzəm aylıq
hesabatlardan başqa, həmin departament seçilmiş kredit prosedurlarına riayət edilməsinə dair hesabatlar
tərtib edir.
Əlaqəli tərəflərə verilmiş kreditlər
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı “əlaqəli tərəflər” kateqoriyası ilə bağlı dəqiq anlayışlar müəyyən
etmişdir. Bu kateqoriyaya əsasən səhmdarlar və ya fiziki şəxslər və yaxud onların yaxın ailə üzvlərinin
mülkiyyətində olan/nəzarət etdiyi hüquqi şəxslər daxildir. Buraya həmçinin Qrupda baş rəhbərlik/səlahiyyətli
vəzifələrdə çalışan fiziki şəxslər daxildir. Fiziki şəxs olan əlaqəli tərəfə verilən ən böyük kreditlər Qrupun
konsolidasiya edilmiş kapitalının 3%-dən artıq ola bilməz. Müvafiq hüquqi şəxslər üzrə isə bu limit 10%
təşkil edir. Əlaqəli tərəflərə verilmiş kreditlər üzrə risklər üçün ümumi limit 20%-dir. Qiymətləndirmə və digər
şərtlər tərəflərin müstəqilliyi prinsipi əsasında müəyyən edilməlidir.
Vaxtı keçmiş, problemli kreditlər
Qrup vaxtı keçmiş və problemli kreditlərin vaxtının keçdiyi və işləmədiyi ilk gündən belə kreditlər barədə
hesabat vermə və onların idarə edilməsi prosedurlarına malikdir. 10 gündən artıq vaxtı keçmiş təminatsız
pərakəndə kreditlər avtomatik olaraq Problemli Kreditlər Şöbəsinə ötürülür. Şöbə kreditlərin
xüsusiyyətlərinə əsasən onları aşağıdakı kateqoriyalar (statuslar) üzrə təsnifləndirir:
SOFT10 statusu 10– Belə kreditlərə növündən asılı olaraq kredit müddəti ərzində ödənişi 10-20 gün
gecikdirilmiş və ödənişi 60 gündən çox gecikdirilməyən kreditlər daxildir.
HARD STATUSU - Belə kreditlərə növündən asılı olaraq kredit müddəti ərzində ödənişi 21-59 gün
gecikdirilmiş və ödənişi 60 gündən çox gecikdirilməyən kreditlər daxildir.
PROBLEM STATUSU - Belə kreditlərə kredit müddəti ərzində ödənişi ən azı bir dəfə 60 günə qədər
gecikdirilmiş və ödənişi 1 gündən artıq gecikdirilmiş kreditlər daxildir.
60 gündən artıq vaxtı keçmiş korporativ kreditlər də bu şöbəyə ötürülür. Bütün kreditlər 90 gün vaxtı
keçdikdən sonra şübhəli kreditlər kimi yerləşdirilir. Əgər Problemli Kreditlər Şöbəsi bu kreditləri toplamağa
müvəffəq olmazsa, o halda hüquqi tədbirlər görülür. Kredit, yığılması mümkün olmayan hesab edildikdə
belə məbləğin silinməsi barədə tövsiyələr Kredit Komitəsinə və İcraedici Şuraya təqdim olunur. Silinməyə
dair son qərar Nəzarət Şurası tərəfindən qəbul edilir.
Bütün vaxtı keçmiş kreditlər üzrə məlumatlar ən azı ayda bir dəfə Kredit Komitəsinə təqdim edilir. Bütün
korporativ kreditlərin vaxtında ödənilməməsi məsələləri barədə fərdi olaraq Kredit Komitəsinə hesabat
verilir.
Kredit zərəri üzrə ehtiyat – ehtiyatın yaradılması siyasəti
Qrup kredit zərəri üzrə ehtiyat yaradır ki, buraya da risklə üzləşməsindən yaranan təxmini zərərlər daxildir.
UNİBANK KOMMERSİYA BANKI
31 DEKABR 2013-CÜ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
KONSOLİDƏ EDİLMİŞ MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR (DAVAMI)
(Başqa qeydlər olmazsa min Azərbaycan Manatı ilə)
60
Bundan əlavə, Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı banklar üçün minimum standart sayılan ehtiyat
siyasəti müəyyən etmişdir. Bu ehtiyat tələbləri üzrə kateqoriyalar aşağıda göstərilir:
Standart aktivlər
2%
Nəzarət edilə bilən aktivlər
10%
Qeyri-qənaətbəxş aktivlər
30%
Riskli aktivlər
60%
Ümidsiz aktivlər
100%
Bu kateqoriyalar dəqiq müəyyən edilmişdir.
MHBS-ə uyğun hesabatların hazırlanması məqsədilə, Qrup 39 saylı MUBS-a uyğun metodologiyadan
istifadə edir.
Kredit riskinə maksimum məruzqalma
Qrupun balans üzrə məruz qaldığı kredit riskinin maksimum səviyyəsi, adətən konsolidə edilmiş maliyyə
vəziyyəti haqqında hesabatda maliyyə aktivlərinin balans dəyərində əks olunur. Potensial kredit riskinin
azaldılması üçün aktiv və öhdəliklərin əvəzləşdirilməsi imkanı böyük əhəmiyyət kəsb etmir.
Balansdankənar maddələr, xüsusilə akkreditivlər və zəmanətlər üzrə kredit riskinin maksimum səviyyəsi
öhdəliyin ümumi məbləğini əks etdirir. Qrupun balansdankənar maddələr üzrə kredit riski 27 saylı Qeyddə
açıqlanır.
Balansdankənar maliyyə alətləri üzrə kredit riski həmin maliyyə aləti üzrə əməliyyatların digər iştirakçısının
müqavilə üzrə öz öhdəliklərini yerinə yetirə bilməməsi nəticəsində zərərin yaranması ehtimalı kimi müəyyən
edilir. Qrup kreditlərin təsdiqlənməsi prosesinə, riskə nəzarət hədlərinə və monitorinq prosedurlarına
əsasən şərti öhdəliklərin yerinə yetirilməsi zamanı balansdakı maliyyə alətləri üçün istifadə olunan eyni
kredit siyasətlərini tətbiq edir.
Kredit riskinin maksimum həddi
Qrupun kredit riskinə maksimum məruzqalma həddi əhəmiyyətli dərəcədə dəyişir, fərdi risklərdən və ümumi
bazar iqtisadiyyatı risklərindən asılı olur.
Aşağıdakı cədvəldə balansdakı və balansdankənar maliyyə aktivləri üzrə kredit riskinə maksimum
məruzqalma təqdim edilir. Balansdakı maliyyə aktivləri üçün maksimum hədd həmin aktivlərin əvəzləşdirməyə
və ya girova qədərki balans dəyərinə bərabərdir. Əks iddiaların, girov və ya təminatın dəyərini itirməsi ilə
nəticələnən digər tərəfin öz öhdəliklərini yerinə yetirməməsi halı ilə bağlı, kreditverməyə dair şərti öhdəliklər
və təəhhüdlər üzrə Qrupun kredit riskinə maksimum məruzqalma həddi müvafiq alətlərin müqavilə
məbləğlərində əks olunur.