Universiteti xabarnomasi
Yüklə 4,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Adabiyotlar tahlili.
“Adabiy atamalar va tushunchalar ensiklopediyasi”da peyzajga quyidagicha ta’rif berilgan: “Peyzaj – odamning o‘zini o‘rab turgan tabiiy muhiti va har qanday ochiq maydonning ta sviridir”. 104 O‘zbek tilidagi adabiyot nazariyasiga oid darslik va qo‘llanmalarda esa jumladan, Izzat Sultonning “Adabiyot nazariyasi” kitobida “Badiiy asardagi tabiat tasviri peyzaj (manzara) deb ataladi. Tabiat tasviri syujetning tarkibiy qismlaridan biri bo‘lib, asarning g‘oyaviy - estetik quvvatini oshiradi”, 105 deya ta’rif berilgan bo ‘ lsa, “Adabiyotshunoslik lug’ati”da yuqoridagi ta’riflarga monand fikrlar bilan birga peyzajning statik, dinamik ko ‘ rinishlari, shuningdek, ayrim funksiyalari haqida so ‘ z boradi. 106 Peyzaj lirikasining mazmun 102 Литературная энциклопедия терминов и понятий. 2001 – Москва: НПК “Интелвак”,. – С.732. 103 Дилмурод Қуронов . 2018. Назарий қайдлар. – Тошкент: Akademnashr, – Б. 41. 104 Литературная энциклопедия терминов и понятий. 2001 – Москва: НПК “Интелвак”,. – С..732. 105 Izzat Sulton . 2005.Аdabiyot nazariyasi. – Toshkent, O‘qituvchi, –B. 116. 106 Dilmurod Quronov . Mamajonov M, Sheralieva M. 2010. Аdabiyotshunoslik lug’ati. – Toshkent: Akademnashr,. –B. 220. mohiyati va maqsad-vazifalari haqida esa : “Peyzaj lirikasida tasvirlangan tabiat manzarasida lirik sub’ekt qalbi suratlanadi. Lirik sub’ekt qalbidan o‘tkazib berilgan manzara oniy kayfiyatning obraziga aylanadi. Shu ma’noda pe yzaj lirikasida tabiatni tasvirlash maqsad emas, balki b ir vositadir… Ko‘p hollarda she’rda tasvirlangan manzara ramziy obrazga aylanadi. Va mavjudlikning mangu muammolari ijtimoiy hayot, inson fe’l -atvori, hayotning mazmuni va shakllar mohiyatini obrazli tarzda ochib berishga qaratiladi ”, 107 deb yozilgan. Adabiyotshunos Sebinaga ko ‘ ra peyzaj harakat joyi va vaqtini belgilaydi, syujet motivasiyasi vazifasini bajaradi, psixologizmni yaratish va m uallifning sub’ektiv rejasining namoyon bo‘ lishiga xizmat qiladi. 108 M.Sultonova esa “Peyzaj san’ati” kitobida asosan peyzajning voqelar kechadigan makon va qahramon ruhiy olamini ko’rsatish kabi ikki vazifasini Oybekning “Navoiy”, O.Yoqubovning “Ulug’bek xazinasi” va P.Qodirovning “Yulduzli tunlar” romanlari misolida yoritadi. 109 Yüklə 4,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|