1
Davlat statsitika qoʻmitasi maʼlumotlari asosida muallif tomonidan ishlab chiqilgan.
6.1
4.4
5.4
5.5
1.6
12.1
11.5
12.6
13.9
15.1
7.2
6
14.3
22.9
9.1
0
5
10
15
20
25
2016 yil
2017 yil
2018 yil
2019 yil
2020 yil
Yalpi ichki mahsulotdagi oʻsishi, %
Qurilish sohasining YAIMdagi ulushi, %
Qurilish sohasining oʻsishi
~ 31 ~
1-jadval
Qurilish materiallari sanoati jamiyatlarida asosiy fondlarni fond qaytimi usuli orqali rentabellik darajasi
1
Jamiyatlar
Viloyatlar
2018
2019
2020
Asosiy fondlarning balans qiymati
(mln. soʻm)
“Bekobod sement” AJ
Toshkent
6456342
7634342
8894564
“Qizilqum sement” AJ
Navoiy
9567987
10940123
11002234
“Quvasoy sement” AJ
Fargʻona
4973452
5234734
6752235
“Ohangaron sement” AJ
Toshkent
7621308
8834345
9221084
“
Kvars
”
AJ
Fargʻona
7682265
8645342
9456765
Jizzax sement zavodi MCHJ
Jizzax
634723
714231
812342
“
Zarafshon Oyna
”
MCHJ
Navoiy
734561
812213
855671
“Fargʻona sement” MCHJ
Fargʻona
645124
745341
834512
Soliq toʻlagunga qadar boʻlgan foydasi
(mln. soʻm)
“Bekobod sement” AJ
Toshkent
1220249
1381816
1547654
“Qizilqum sement” AJ
Navoiy
2478109
3938444
4081829
“Quvasoy sement” AJ
Fargʻona
944955,9
1010304
1154632
“Ohangaron sement” AJ
Toshkent
1829114
2482451
2194618
“
Kvars
”
AJ
Fargʻona
1982024
2740573
2458759
Jizzax sement zavodi
Jizzax
143447,4
199270,4
171404,2
“
Zarafshon Oyna
”
MCHJ
Navoiy
149115,9
200616,6
199371,3
“Fargʻona sement” MCHJ
Fargʻona
124508,9
175900,5
184427,2
Asosiy fondlarning fond qaytimi boʻyicha rentabellik darajasi (foiz hisobida)
“Bekobod sement” AJ
Toshkent
18,9
18,1
17,4
“Qizilqum sement” AJ
Navoiy
25,9
36
37,1
“Quvasoy sement” AJ
Fargʻona
19
19,3
17,1
“Ohangaron sement” AJ
Toshkent
24
28,1
23,8
“
Kvars
”
AJ
Fargʻona
25,8
31,7
26
Jizzax sement zavodi
Jizzax
22,6
27,9
21,1
“
Zarafshon Oyna
”
MCHJ
Navoiy
20,3
24,7
23,3
“Fargʻona sement” MCHJ
Fargʻona
19,3
23,6
22,1
Bu bogʻliqlik asosiy fondlarning, fond qaytimini oʻzgarishi asosida
jamiyatda iqtisodiy samaradorlik qanday holatda ekanligini baholash
imkonini beradi.
Qurilish materiallari sanoati aksiyadorlik jamiyatlarida korporativ
boshqaruv samaradorligi koʻrsatkichlari, mehnat unumdorligi,
mahsulot
tannarxini
muvofiqlashtiruvchi
koʻrsatkichlari
ham
aniqlangan.
Mehnat unumdorligi
deganda, bitta xodimning bir vaqt birligi
(soat, smena, oy, chorak, yil) davomida ishlab chiqarilgan mahsulot (ish,
xizmat) hajmining miqdori (natural, natural-shartli, qiymat, mehnat)
yoki bir mahsulot birligini ishlab chiqarishga sarf qilingan vaqt birligi
bilan
oʻlchanishi tushuniladi
(Irmatova, 2015)
.
Shuningdek, qurilish
sohasidagi
jamiyatlarda
mehnat
unum-dorligi,
boshqaruv
samaradorligi aniqlangan (2-jadval)
2-jadval
Qurilish materiallari sanoati aksiyadorlik jamiyatlarida korporat
iv boshqaruv samaradorligini oshirish koʻrsatkichlari
Jamiyatlar
Viloyatlar
2018
2019
2020
Boshqaruv samaradorligi (koeffitsiyent)
“Bekobod sement” AJ
Toshkent
0,86
0,88
0,91
“Qizilqum sement” AJ
Navoiy
0,79
0,86
0,76
“Quvasoy sement” AJ
Fargʻona
0,71
0,89
0,91
“Ohangaron sement” AJ
Toshkent
0,69
0,71
0,81
“
Kvars
”
AJ
Fargʻona
0,86
0,81
0,86
“Fargʻona sement” MCHJ
Fargʻona
0,85
0,87
0,89
Mehnat unumdorligi (bir xodimga t
oʻgʻri keladigan ishlab chqilgan mahsulot xajmi, mln. soʻm
miqdorida)
“Bekobod sement” AJ
Toshkent
0,70
0,75
0,71
“Qizilqum sement” AJ
Navoiy
0,52
0,56
0,59
“Quvasoy
sement” AJ
Fargʻona
0,61
0,65
0,69
“Ohangaron sement” AJ
Toshkent
0,53
0,51
0,58
Jizzax sement zavodi
Jizzax
0,72
0,75
0,71
“Fargʻona sement” MCHJ
Fargʻona
0,75
0,78
0,73
1
Manba: Jamiyatning buxgalteriya balansi, moliyaviy natijalar toʻgʻrisidagi hisoboti maʼlumotlari asosida muallif xisob-kitoblari.
~ 32 ~
Qurilish materiallari sanoati aksiyadorlik jamiyatlarida boshqaruv
samarad
orligini baholashga yondashuvni oʻrta (0,4
-0,65), yaxshi (0,66-
0,85), yuqori (0,86-1) moliyaviy-
iqtisodiy natijaga taʼsir koʻrsatuvchi
ichki va tashqi omillar orqali asoslangan. Shuningdek, boshqaruv
samaradorligi koʻrsatkichi 2020
-
yilda “Bekobod sement” A
J- 0,91,
“Quvasoy sement” AJ
-
0,91, “Kvars” AJ
-
0,86, “Fargʻona sement” MCHJ
-
0,89 ga t
eng yaʼni yuqori, “Qizilqum sement” AJ
-
0,76, “Ohangaron
sement” AJ
-
0,81 koeffitsiyentga teng bu korxonalar yaxshi boʻlgan.
Shuningdek, aksiyadorlik jamiyatlaridagi mehnat unumdorligi bir
xodimga toʻgʻri keladigan ishlab chqilgan mahsulot xajmi “Bekobod
se
ment” AJ
-
0,71 mln.soʻm, “Ohangaron sement” AJ
-
0,58 mln.soʻm,
“Fargʻona sement” MCHJ
-
0,73 mln.soʻmga tengligi aniqlangan.
Shuningdek, ishlab chiqarilgan gʻisht mahsulot
larini xududlar
kesmida guruhlash oraliq mezonlarini (0-50 mln
.dona) “qoniqarsiz”,
(50-100 mln
.dona) “oʻrta”, (100
-150 mln
.dona) “raqobatbardosh” va
(150 va 200 mln
.dona) “innovatsion” shkalalar boʻyicha baholash
asoslangan. Jumladan, respublikamizda 2019-
yilda gʻisht ishlab
chiqarish boʻyicha “qoniqarsiz” eng past
Sirdaryo (33,2 mln.dona),
Samarqand (39,4 mln.dona), Toshkent shahri (47,0 mln. dona) va Jizzax
(48,8 mln. dona),
“oʻrta” mezon boʻyicha
Andijon (53,7 mln.dona),
Namangan (63,7 mln. dona
), Fargʻo
na (97,7 mln. dona),
“raqobatbardosh” mezoniga
Xorazm (103,6 mln. dona), Buxoro (144,7
mln. dona),
“innovatsion” shkala boʻyicha
Toshkent viloyati (331,9 mln.
dona
) viloyatlarga toʻgʻri kelgan.
(3-jadval).
Dostları ilə paylaş: |