Uot 81. 373. 47 BƏDİİ ƏSƏRLƏRİn diLİNDƏ DİalektizmləRİn yeri VƏ MÖvqeyi
Yüklə 5,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ЛИТЕРАТУРА
- Açar sözlər
- SUMMARY RESEARCH OF NATURAL CONDITIONS OF THE HIGH-MOUNTAINOUS OF GREAT CAUCASUS (with in Azerbaijan)
- “ELMİ XƏBƏRLƏR”
68 Главного Кавказского хребта, в бассейне реки Гирдыманчай, на Северо-восточном склоне Большого Кавказа, в бассейнах рек Гудиалчай и Гусарчай позволило составить различные картографические материалы, отражающие влияние деградационных процессов на состояние горных ландшафтов, позволяющих достаточно объективно оценить интенсивность этих процессов во времени и пространстве, внести соответствующие коррективы на схемы экогеоморфологического районирования территории [6, 7]. Выводы. Обзор проведенных в высокогорьях Большого Кавказа исследований показывает, что в целях исследования экзодинамических процессов высокую эффективность приобретает применение крупномасштабных аэро и космофотоматериалов, которые с большей точностью и оперативностью позволяют выявлять характер протекания этих процессов и, в целом, характер экзогенного рельефообразования. Вместе с этим, следует подчеркнуть, что осуществление исследований с целью оценки степени деградации с использованием материалов аэро- и космофотосъемки на данном этапе без проведения полевых изысканий крайне затруднено и эта проблема на данном этапе еще не является полностью решенной. На сегодняшний день исследование природных условий природной области Большого Кавказа приобретает четко экономическое значение по причине развития рекреационно-туристического хозяйства на фоне сложных демографических процессов. ЛИТЕРАТУРА 1. Мамедов Дж.Г. Методика расчёта изменчивости наибольших расходов взвешенных наносов рек Большого Кавказа (в пределах Азербайджанской Республики) // Гидрометеорология и экология, Ежеквартальный научно-технический журнал, №2, Алматы, 2009, c.91-96. 2. Ширалиев С., Махмудов Р. Гидрометеорологическая ситуация и опасные гидроме- теорологические явления в Азербайджане (на азерб. языке). Баку: Зия-Нурлан, 2008, 339 с. 3. Mardanov I., Agayev T. The Geosystem Analysis of Exogenesis of High-Mountain Landscapes of the Basin of the River Girdymanchay in Azerbaijan. International Journal of Geosciences, 2015, 6, 1254-1260. 4. Məmmədov R.M. Azərbaycanda landşaft planlaşdırılması (İlk təcrübə və tətbiq). Bakı: 2009, 142 s. 5. Натишвили О.Г. Элементы теории волнообразного формирования связного селя в эрозионных очагах// Метеорология и гидрология, №3, 2014, c.98-100. 6. Тарихазер С.А. Об опыте экогеоморфологического районирования горных геоморфосиситем (на примере северо-восточного склона Юго-Восточного Кавказа) // Труды Географ. Общества Азерб-на. Современные географические исследования в Азербайджане, том XI. Баку: 2007, c.238-242. 7. Ализаде Э.К., Тарихазер С.А. Динамика изменения структуры опасных стихийно- бедственных явлений азербайджанской части Большого Кавказа в условиях глобальных изменений // Устойчивое развитие горных территорий, 2010, №3(5), c.49-56. Изучение природных условий высокогорий Большого Кавказа (в пределах Азербайджана) 69 XÜLASƏ BÖYÜK QAFQAZIN YÜKSƏK DAĞLIĞININ TƏBİİ ŞƏRAİTİNİN TƏDQİQİ (Azərbaycan hüdudlarında) Mərdanov İ.İ., Ağayev T.D., Abdulov K.Ş., Məmmədov C.H. Açar sözlər: eroziya, deqradasiya, dağ çəmənləri, geoekoloji, xəritə-sxem, geodinamik. Bu işdə Böyük Qafqazın Azərbaycan hissəsinin yüksək dağlığında çöl işləri və irimiqyaslı aerokosmofotomaterialların deşifrələnməsi yolu ilə həyata keçirilmiş tədqiqatların metodikası təqdim edilmişdir. Bu işlərin nəticələri digər tədqiqatçıların araşdırmalarının təhlili ilə birlikdə dağ geosistemlərinin deqradasiyası proseslərinin inkişafının xüsusiyyətlərini səciyyələndirməyə, daha çox dərəcədə eroziyaya uğramış sahələri təyin etməyə və təbiətin mühafizəsinin ən optimal yollarını müəyyən etməyə imkan verir. SUMMARY RESEARCH OF NATURAL CONDITIONS OF THE HIGH-MOUNTAINOUS OF GREAT CAUCASUS (with in Azerbaijan) Mardanov I.I., Agayev T.D., Abdulov K.Sh., Mammadov J.H. Keywords: erosion, degradation, mountain meadows, geoecological, chart scheme, geodynamic. In this work the methodics of studies led in the high-mountainous of Great Caucasus in Azerbaijanian have been represented with the use of the material of the field study and the interpretation of the wide scale aerophoto images. The results of this works joint with the analysis of the study of other researchers allowed to characterize the particularities of the development of the processes of the degradation of the mountain geo systems, to find the most degraded places and to define most optimal ways of the defense of the nature. . Daxil olma tarixi: İlkin variant 22.02.2016 Son variant 01.06.2016 Марданов И.И., Аагаев Т.Д., Абдулов К.Ш., Мамедов Д.Г. 70 UOT. 338 (436) GÜRCÜSTAN, UKRAYNA, AZƏRBAYCAN, MOLDOVA (GUAM) – MDB MƏKANINDA İNTEQRASİYANIN BARİZ NÜMUNƏSİ KİMİ RÜSTƏMOVA GÜLBƏS RƏSUL qızı Sumqayıt Dövlət Universteti, müəllim e-mail: rrufet 1979@mail.ru Açar sözlər:inteqrasiya, iqtisadi inkişaf, dövlət, iqtisadi təhlükəsizlik, milli iqtisadiyyat, beynəlxalq ticarət GUAM Demokratiya və iqtisadi inkişaf uğrunda təşkilat- beynəlxalq regional təşkilatdır. Onun tərkibinə Azərbaycan, Gürcüstan, Ukrayna və Moldova daxildir. GUAM-ın məşvərət forumu 1997-ci ildə Avropa Şurasının Strasburqda keçirilən sammiti zamanı təsis edilib. Onun yaranmasının əsas məqsədləri demokratiya dəyərlərinin möhkəmləndirilməsi, dayanaqlı inkişafın təmin edilməsi və beynəlxalq və regional təhlükəsizlik və stabilliyin möhkəmləndirilməsidir. Bu təşkilata xas olan daha digər xüsusiyyətlər məqalədə öz əksini tapmışdır. XX əsrin ikinci yarısından sənaye ölkələrinin sürətli inkişafı nəticəsində beynəlxalq nəqliyyat və kommunikasiya vasitələrinin təkmilləşdirilməsi ilə beynəlxalq ticarətin inkişafında güclü keyfiyyət dəyişiklikləri baş vermişdir. Daha doğrusu, beynəlxalq ticarətin müxtəlif istehsal amillərinin beynəlxalq hərəkəti ilə daha da gücləndirildi. Nəticədə hazır əmtəələrin ixracı ilə yanaşı, bütün istehsal amillərinin xaricə axması imkanı və yerləşdirilməsi genişlənmiş və ölkələrarası fəaliyyət artmışdır. Bu iqtisadi fəaliyyət birliyi hər şeydən əvvəl, müxtəlif ərazilərin deyil, ancaq eyni ərazinin dövlətləri arasında yaranır.Burada «Regional» və yaxud ərazi anlayışı sadəcə olaraq coğrafi sərhədi göstərmir. Eyni ərazinin dövlətləri istər-istəməz sərhəd yaxınlığı ilə yanaşı, müəyyən tarixi ümumilik, oxşarlıq, ənənəvilik, təsərrüfat-mədəni eynilik, demoqrafik quruluş və s. kimi ümumi cəhətlərlə səciyyələnir. Bununla yanaşı: 1. İqtisadi birliyə qoşulan dövlətlər hər şeydən əvvəl, iqtisadi inkişaf baxımından yaxın olmalıdır. 2. Bu ölkələr ümumi marağa malik olmaqla tarixən onların arasında sağlam iqtisadi münasibətlər mövcud olmalıdır. 3. Hər bir ölkələr qrupunda yaranan iqtisadi problem ümumi birliyin gücü ilə həll olunmalıdır və s. Beləliklə, vaxt keçdikcə beynəlxalq miqyasda təsərrüfat həyatında beynəlmiləlləşmə prossesi güclənmişdir. Təsərrüfat həyatının beynəlmiləlləşməsində əsas mərhələlərdən biri də inteqrasiya prosesidir. “İnteqrasiya” latın sözü olub «qovuşma», «çuğlaşma», «birləşmə» deməkdir. Lakin aydındır ki, burada sadəcə birləşmə deyil, iqtisadi fəaliyyətlərin qarşılıqlı, razılaşdırılmış birləşdirilməsi nəzərdə tutulur. Ərazi üzrə iqtisadi inteqrasiya dedikdə ən ümumi mənada ayrı-ayrı ölkələrin təsərrüfat həyatının tədricən birləşməsi prosesi nəzərdə tutulur. Bu cür birləşmə nəticəsində yeni bütöv təsərrüfat mexanizmi formalaşır və beynəlxalq regional kompleks yaranır. Bu regional komplekslər dünya iqtisadiyyatının və eləcə də BİM-in subyektinə çevrilirlər. Qeyd etməliyik ki, istər dünya iqtisadiyyatının inkişafında və istərsə də BİM-in genişlənməsində inteqrasiya prosesi daha hərtərəfli və keyfiyyət cəhətləri ilə fərqlənir. Burada sadəcə olaraq məhsulun artması deyil, xalqlar arasında hərtərəfli mübadilə münasibətləri, geniş ünsiyyət, vahid məkan psixologiyası yaranır. İqtisadi birlik, mədəni birlik, siyasi birlik fəlsəfi aşılanır. Sumqayıt Dövlət Universiteti – “ELMİ XƏBƏRLƏR”– Sosial və humanitar elmlər bölməsi Cild 12 № 2 2016 Yüklə 5,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|