Bolаlаr stomаtologiyasi talabalari uchun o’quv qo’llanma 1
Toshkent -2022 1
Annotatsiya 2
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASINING «FUQAROLAR SOG’LIG’INI SAQLASh TO’G’RISIDA»GI QONUNI 3
Shifokor diplomini olayotgan shaxslar quyidagi mazmunda qasamyod qabul qiladi. 3
KIRISH 4
I BOB. SOG’LIQNI SAQLASH TIZIMINING NORMATIV-HUQUQIY ASOSLARI (HUJJATLARI) 13
VII BOB. SHAXSIY HUQUQ VA ERKINLIKLAR 13
1.1. O’zbekiston Respublikasining fuqarolar salomatligini muxofaza qilishga oid qonunlari: 13
1.2. «Davlat sanitariya nazorati to’g’risida»gi qonun 14
«Davlat sanitariya nazorati to’g’risida»gi qonun
Qonunchilik palatasi tomonidan 1992 yil 03 iyulda qabul qilingan bo’lib, qonunga quyidagilarga muvofiq o’zgartirishlar kiritilgan: 14
1.3. Narkologik kasalliklar profilaktikasi va ularni davolash to’g’risida 16
1.4.Giyohvandlik vositalari va psixotrop moddalar to’g’risida 18
1.5.Dori vositalari va farmastevtika faoliyati to’g’risida. 21
Dorixona va dorixonalarda dori vositalarini va tibbiy
buyumlarni tayyorlash saqlash, tashish hamda yo’q qilib tashlash hamda ularni eksport va import qilish masalalari ham tartibga solingan. 23
1.6. Psixiatriya yordami to’g’risida 23
1.7. Faoliyatning ayrim turlarini listenziyalash to’g’risida. 26
1.8.Aholini sil kasalligidan muxofaza qilish to’g’risida. 29
1.9.Qon va uning tarkibiy qismlari donorligi to’g’risida 31
1.10.O’zbekiston Respublikasi Tibbiyot xodimlari kunini belgilash to’g’risida 33
1.11.Yod yetishmasligi kasalliklari profilaktikasi to’g’risidagi qonun 33
1.12.Bola huquqlari kafolatlari to’g’risida. 36
1.13.Sud ekspertizasi tugrisidagi qonun 40
1.14.Aholi o’rtasida mikronutrient yetishmasligi profilaktikasi tugrisidagi qonun 42
1.15.Alkogol va tamaki mahsulotlarining tarqatilishi hamda iste’mol qilinishini cheklash to’g’risidagi qonun 45
1.16.Odamning immunitet tanqisligi virusi keltirib chiqaradigan kasallik (OIV infekstiyasi) tarqalishiga qarshi kurashish to’g’risidagi qonun 48
Shu bilan birga qonunda OIVni yuqtirib olganlarga tibbiy yordam ko’rsatish, o’z xizmat vazifalarini bajarayotganda OIV infekstiyasi yuqishi xavfi ostida bo’lgan tibbiyot xodimlarini ijtimoiy muhofaza qilish hamda OIVni yuqtirib olganlarning
huquq va majburiyatlari, ularni ijtimoiy muhofaza qilish masalalari ham tartibga solingan. 49
1.17. Oziq ovqat maxsulotlarini sifati va xavsizligi tug’risidagi qonun 50
1.18.Fuqarolarning reproduktiv salomatligini saqlash to’g’risidagi qonun 53
1.19.Nogironligi bo’lgan shaxslarning huquqlari to’g’risidagi qonun 55
1.20. Ona suti bilan oziqlantirishni qo’llab-quvvatlash hamda go’daklar va kichik yoshdagi bolalar oziq-ovqat mahsulotlariga doir talablar to’g’risidagi qonun 58
II BOB. SOG’LIQNI SAQLASH TIZIMINI ISLOX QILISHGA QARATILGA PREZIDENT FARMON VA QARORLARI 60
2.1. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTINING 2018 yil 7 dekabrdagi PF-5590-sonli “O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG’LIQNI SAQLASh TIZIMINI TUBDAN TAKOMILLAShTIRISh BO’YIChA KOMPLEKS ChORA-TADBIRLAR TO’G’RISIDA” FARMONIda 67
2.2. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 7 dekabrdagi «2019-2025 yillarda O’zbekiston Respublikasining sog’liqni saqlash tizimini rivojlantirish 72
Jumladan : 75
2.2.1. Sog’liqni saqlash sohasidagi qonun hujjatlarini takomillashtirish 75
2.2.2. Sog’liqni saqlashni tashkil etish va 76
boshqarish tizimini takomillashtirish 76
2.2.3. Sog’liqni saqlashni moliyalashtirish tizimini takomillashtirish 77
2.2.4. Tibbiy yordam
sifati va qulayligini oshirish, sog’lom turmush tarzini qo’llab-quvvatlash, yuqumli va yuqumli bo’lmagan kasalliklarning oldini olish hamda ularga qarshi kurashish 78
2.2.5. Onalar va bolalarga tibbiy yordam ko’rsatish tizimini takomillashtirish 80
2.2.6. Xususiy sog’liqni
saqlash tizimi, davlat-xususiy sheriklik 82
va tibbiyot turizmini rivojlantirish 82
2.2.7. Farmastevtika tarmog’ini yanada rivojlantirish 83
2.2.8.
Tibbiyot kadrlarini tayyorlash, qayta tayyorlash 85
va
ularning malakasini oshirish,
shuningdek,tibbiyot ilm-fanini rivojlantirishningsamarali tizimini shakllantirish 85
86
2.2.9. Axborot-kommunikastiya texnologiyalari va "elektron sog’liqni saqlash"ni keng joriy etish 87
a) aholi uchun: 87
b) tibbiyot tashkilotlari va sog’liqni saqlashni boshqarish organlari: 87
2.3. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 02.10.2020 yildagi “Sog’liqni saqlash sohasida davlat boshqaruvi tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PQ-4847-sonli 89
2.4. O’zbekiston Respublikasining fuqarolik kodeksi bilan 90
majburiyatlarning ayrim turlari 90
2.5. O’zbekiston Respublikasining ma’muriy javobgarlik to’g’risidagi kodeksi bilan ham aholi sog’lig’ini saqlash sohasi 92
2.6. Aholi sog’lig’ini saqlash sohasidagi huquqbuzarliklar uchun ma’muriy javobgarlik 93
2.7. O’zbekiston Respublikasining jinoiy javobgarlik to’g’risidagi kodeksi bilan ham aholi sog’lig’ini saqlash sohasi 95
2.8. III bob. Hayot yoki sog’liq uchun xavfli jinoyatlar 96
2.9. O’zbekiston Respublikasining Mexnat Kodeksi bilan ham aholi sog’lig’ini saqlash sohasi 106
III BOB. XODIMGA YETKAZILGAN ZARAR UCHUN ISH BERUVCHINING MODDIY JAVOBGARLIGI 111
IV BOB. ILOVA:QONUNLAR 115
FUQAROLAR SOG’LIG’INI SAQLASh TO’G’RISIDAgi qonun. 115
I. UMUMIY QOIDALAR 115
IV. TIBBIY EKSPERTIZA 133
V BOB. DAVLAT SANITARIYa NAZORATI TO’G’RISIDA 139
I BO’LIM. UMUMIY QOIDALAR 139
VI BOB. «Narkologik kasalliklar profilaktikasi va ularni davolash to’g’risida»gi 27.10.2020 yildagi O’RQ-644-son Qonun e’lon qilindi. 157
VII BOB. GIYoHVANDLIK VOSITALARI VA PSIXOTROP MODDALAR TO’G’RISIDA 185
I. UMUMIY QOIDALAR 185
VIII BOB. DORI VOSITALARI VA FARMASTEVTIKA FAOLIYATI TO’G’RISIDA(YANGI TAHRIRI) 204
IX BOB. PSIXIATRIYa YoRDAMI TO’G’RISIDA 224
X BOB. FAOLIYaTNING AYRIM TURLARINI LITSENZIYaLASh TO’G’RISIDA 253
I. UMUMIY QOIDALAR 253
II. AMALGA OSHIRISH UCHUN LITSENZIYALAR TALAB QILINADIGAN FAOLIYAT TURLARI 255
III. LITSENZIYALAR 256
IV. LITSENZIYALASHNI AMALGA OSHIRISH 258
XI BOB. AHOLINI SIL KASALLIGIDAN MUHOFAZA QILISh TO’G’RISIDA 271
XII BOB. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI 281
QON VA UNING TARKIBIY QISMLARI DONORLIGI TO’G’RISIDA 281
XIII. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI TIBBIYoT XODIMLARI KUNINI BELGILASh TO’G’RISIDA 289
XIV BOB. BOLA HUQUQLARINING KAFOLATLARI TO’G’RISIDA 297
XV BOB. SUD EKSPERTIZASI TO’G’RISIDA 314
XVI BOB. AHOLI O’RTASIDA MIKRONUTRIENT YetishmasLIGI PROFILAKTIKASI TO’G’RISIDA 332
XVII BOB. ALKOGOL VA TAMAKI MAHSULOTLARINING TARQATILISHI HAMDA ISTE’MOL QILINISHINI CHEKLASH TO’G’RISIDA 339
3-modda. Asosiy tushunchalar 339
13-modda. Alkogol va tamaki mahsulotlarini realizastiya qilishga doir cheklashlar 347
5-bob. Yakunlovchi qoidalar 349
22-modda. Nizolarni hal etish 349
24-modda. Qonun hujjatlarini ushbu Qonunga muvofiqlashtirish 350
25-modda. Ushbu Qonunning kuchga kirishi 350
XVIII BOB. ODAMNING IMMUNITET TANQISLIGI VIRUSI KELTIRIB ChIQARADIGAN KASALLIK (OIV INFEKTSIYaSI) TARQALIShIGA QARShI KURAShISh TO’G’RISIDA 351
1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi 351
3-modda. Asosiy tushunchalar 351
10-modda. Respublika epidemiyaga qarshi kurashish favqulodda komissiyasi 355
13-modda. OIVga tibbiy tekshiruvdan o’tkazish 358
14-modda. Ixtiyoriy ravishda OIVga tibbiy tekshiruvdan o’tkazish 360
15-modda. Majburiy ravishda OIVga tibbiy tekshiruvdan o’tkazish 360
16-modda. G’ayriixtiyoriy ravishda OIVga tibbiy tekshiruvdan o’tkazish 360
17-modda. OIVni yuqtirib olganlarga tibbiy yordam ko’rsatish 361
19-modda. OIVni yuqtirib olganlarning huquq va majburiyatlari 362
20-modda. OIVni yuqtirib olganlarni ijtimoiy muhofaza qilish 362
21-modda. OIVni yuqtirib olganlarning huquqlari cheklanishiga yo’l qo’ymaslik 363
5-bob. Yakunlovchi qoidalar 363
24-modda. Nizolarni hal etish 363
26-modda. Ayrim qonun hujjatlarini o’z kuchini yo’qotgan deb topish 364
27-modda. Qonunchilikni ushbu Qonunga muvofiqlashtirish 364
28-modda. Ushbu Qonunning kuchga kirishi 365
XIX BOB. OZIQ-OVQAT MAHSULOTINING SIFATI VA XAVFSIZLIGI TO’G’RISIDA 366
1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi 366
2-modda. Asosiy tushunchalar 366
3-modda. Oziq-ovqat mahsulotining sifati va xavfsizligi to’g’risidagi qonunchilik 368
10-modda. Yangi oziq-ovqat mahsulotini yaratish va ishlab chiqarish 371
11-modda. Oziq-ovqat mahsulotini ishlab chiqarish 372
12-modda. Oziq-ovqatlarni
qadoqlash, o’rash va tamg’alash 373
13-modda. Oziq-ovqatlarni saqlash va tashish 373
14-modda. Oziq-ovqat mahsulotini realizastiya qilish 374
15-modda. O’zbekiston Respublikasi hududiga oziq-ovqat mahsulotini olib kirish 374
16-modda. Oziq-ovqat mahsulotini olib qo’yish 375
XX BOB. FUQAROLARNING REPRODUKTIV SALOMATLIGINI SAQLASh TO’G’RISIDA 377
1-modda. Ushbu Qonunning maqsadi 377
3-modda. Fuqarolarning reproduktiv salomatligi 377
4-modda. Ushbu Qonunning asosiy prinstiplari 378
10-modda. Fuqarolarning reproduktiv huquqlari 381
11-modda. Ayollarning reproduktiv salomatligini saqlash 382
12-modda. Erkaklarning reproduktiv salomatligini saqlash 382
13-modda. Voyaga etmagan shaxslarning reproduktiv salomatligini saqlash 383
14-modda. Fuqarolarning reproduktiv salomatligi to’g’risidagi axborot 384
15-modda. Yordamchi reproduktiv texnologiyalardan foydalanish 384
17-modda. Kontrastepstiyadan foydalanish 385
18-modda. Homiladorlikni sun’iy ravishda to’xtatish 386
20-modda. Nizolarni hal etish 387
23-modda. Qonunchilikni ushbu Qonunga muvofiqlashtirish 387
24-modda. Ushbu Qonunning kuchga kirishi 387
XXI BOB. ONA SUTI BILAN OZIQLANTIRIShNI QO’LLAB-QUVVATLASh HAMDA GO’DAKLAR VA KIChIK YoShDAGI BOLALAR OZIQ-OVQAT MAHSULOTLARIGA DOIR TALABLAR TO’G’RISIDA 388
1-bob. Umumiy qoidalar 388
3-modda. Asosiy tushunchalar 388
8-modda. Ona suti bilan oziqlantirishni qo’llab-quvvatlash va targ’ib qilish 392
15-modda. Idishchalarni va so’rg’ichlarni tamg’alashga doir talablar 398
4-bob. Yakunlovchi qoidalar 399
20-modda. Qonunchilikni ushbu Qonunga muvofiqlashtirish 399
21-modda. Ushbu Qonunning kuchga kirishi 399
1-bob. Umumiy qoidalar 401
2-modda. Nogironligi bo’lgan shaxslarning huquqlari to’g’risidagi qonunchilik 401
3-modda. Asosiy tushunchalar 401
6-modda. Nogironlik belgisiga ko’ra kamsitilishga yo’l qo’ymaslik prinstipi 403
9-modda. Ob’ektlar va xizmatlarning qulayligi prinstipi 404
2-bob. Nogironligi bo’lgan shaxslarning huquqlarini ta’minlash sohasini tartibga solish 405
15-modda. Nogironligi bo’lgan shaxslar ishlari bo’yicha idoralararo kengash 408
17-modda. Nogironligi bo’lgan shaxslarning jamoat birlashmalari 409
19-modda. Shaxsiy hayot daxlsizligi huquqi 410
20-modda. Oilaga va oila muhitiga bo’lgan huquq 411
21-modda. Fuqarolik va erkin harakatlanish huquqi 411
22-modda. Uy-joyga bo’lgan huquq 411
24-modda. Transport vositalarining va yo’l infratuzilmasining qulayligi 414
25-modda. Mehmonxona xonalarining qulayligi 415
26-modda. Axborotdan foydalanish 415
28-modda. Murojaat qilish huquqi 417
29-modda. Nogironligi bo’lgan shaxsning faksimil imzosi 418
31-modda. Tibbiy-ijtimoiy ekspertiza 420
32-modda. Nogironligi bo’lgan shaxslarni reabilitastiya va abilitastiya qilish 422
35-modda. Nogironligi bo’lgan shaxslarning sog’lig’ini saqlash 427
36-modda. Nogironligi bo’lgan shaxslarga ijtimoiy yordam ko’rsatish 428
37-modda. Nogironligi bo’lgan shaxslarga ijtimoiy-maishiy xizmat ko’rsatish 429
38-modda. Nogironligi bo’lgan shaxslarning ta’lim olish huquqi 430
39-modda. Nogironligi bo’lgan bolalarning maktabgacha ta’limi 432
7-bob. Nogironligi bo’lgan shaxslarning mehnat qilishi va bandligi 434
8-bob. Yakunlovchi qoidalar 436
48-modda. Qonunchilikni ushbu Qonunga muvofiqlashtirish 439
49-modda. Ushbu Qonunning kuchga kirishi 439
MUNDARIJA 440
