Urganch davlat universiteti tarix yo‘nalishi 201-guruh talabasi qilicheva shahloning o‘zbek tilini sohada qo‘llanishi fanidan taqtimot ishi

TarIxiy-an’anaviy tamoyil. Sozlarning hozirgi talaffuz normasiga mos kelmaydigan, qadimdan ozlashib qolgan shaklda yozilishi tarixiy-an’anaviy tamoyil deyiladi. Boshqacha aytganda, sozlar hozirgi holatiga kora emas, balki an’ana tusiga kirib qolgan qoidaga kora yoziladi: Chor Rossiyasi, pudratchi, fahm, rahm kabi.zirgi orfografiyada tarixiy-an’anaviy tamoyil asosida yoziluvchi bazi shakllar quyidagilar:

TarIxiy-an’anaviy tamoyil. Sozlarning hozirgi talaffuz normasiga mos kelmaydigan, qadimdan ozlashib qolgan shaklda yozilishi tarixiy-an’anaviy tamoyil deyiladi. Boshqacha aytganda, sozlar hozirgi holatiga kora emas, balki an’ana tusiga kirib qolgan qoidaga kora yoziladi: Chor Rossiyasi, pudratchi, fahm, rahm kabi.zirgi orfografiyada tarixiy-an’anaviy tamoyil asosida yoziluvchi bazi shakllar quyidagilar:

1. Buyruq-istak mayli (-gin) mumtoz adabiyotimizda qollanib kelgan an’ana (she’riyat talabi)ga kora -gil, -gil tarzida ishlatiladi: borgil // borgil.

Meni kutgil va men qaytarmen (K.Simonov)

Bas, yetar, cholguvchi, bas qil sozingni,

Bas, yetar koksimga urmagil xanjar (A.Oripov).

2. Maqsad ma’nosini anglatuvchi -gani shaklining -gali, -g‘ali, -kali, -qali shakllari:

Ko‘rgali keldingmu yor,

Kuydirgali keldingmu yor. (qoshiq)

3. Hozirgi-kelasi zamon sifatdosh shaklini yasovchi -ur shakli:

Yulduzlar otiga bardosh berurman

Fazolar taftiga qilurman toqat (A.Oripov)

4.-mu shakli:

Sevgini tortib bolurmu

Toshu tarozi bilan (E.Vohidov)

Qora qoshing oy yuzingda hilol emasmu (P.Momin)

• 5. Navoiy, Fidoiy, Atoiy kabi sozlar arab tilining qoidasini ozlashtirish asosida orfografiyamizga kirib kelgan.

E’tiboringiz uchun rahmat!