Urmaiov N. J., R o ‘ziyev O. A., Gulmatov J. Q., Berdiyev S. R. Qishloq xo‘jaligiiqtisodiyoti «tafakkur»

0 ‘zbekiston Respublikasi avtomobil yoilari tarmogining
nmnmiy uzunligi
Yo‘l turlari
Uzunligi, km
Umumiy foydalanishdagi avtomobil yoTlari
42530
Shaharlar va boshqa aholi punktlari ko'chalari
61664
Xo‘jalik avtomobil yoTlari
79367
shu jumladan:
- ichki xo'jalik yoTIari
67274
- korxonalarga qarashli yoTlar
12093
Umumiy foydalanishdagi avtomobil yoilarining 21995 kilometri yoki 
51 foizi mahalliy ahamiyatdagi, 16909 kilometri yoki 40 foizi davlat 
ahamiyatidagi va 3626 kilometri yoki 9 foizi xalqaro ahamiyatdagi yoilar 
hisoblanadi.
2009-yilda 217 kilometrlik avtomobil y o ii foydalanishga topshirildi, 
538 kilometr y o i va 19 ta ko'prik kapital ta’mirlandi. Bu ishlami amalga 
oshirish uchun Respublika yo‘1 jam g‘armasi hisobidan 280 milliard so'mdan 
ortiq mablag‘ yo'naltirildi. 0 ‘zbekiston Respublikasi umumiy foydalanishdagi 
avtomobil yoilarida 2009-yil yakuniga ko‘ra qurish va ta'mirlash bo'yicha 
jami bajarilgan ishlar hajmi 2008-yilga nisbatan 118,7 foizni tashkil etdi (7.2- 
jadval).
Yoi-qurilish texnikasini sotib olish uchun Osiyo taraqqiyot bankining 
umumiy qiymati 56 million dollarga teng boigan imtiyozli kredit resurslari jalb 
etildi.
Mamlakatimiz 
temir yo‘1 
transport tizimini 
rivojlantirish 
va 
modemizatsiya qilish bo'yicha ishlar davom ettirildi. “Toshguzar-Boysun- 
Qumqo‘rg‘on” yangi temir yo‘l liniyasida Yaponiya kapitali ishtirokida 5 ta 
ko'prik foydalanishga topshirildi.
149
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

7.2-jadval
O‘zbekiston Respublikasi umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‘llarida
2009-yil yakuni bo‘yicha qurish va ta’mirlash ko‘rsatkichlari_____
Ko‘rsatkichlar
Hajmi,
mlrd.so‘m
2008 yilga 
nisbatan, %
Jami bajarilgan ishlar
370,6
118,7
Investitsiya dasturi
114,4
104,8
Mukammal va o‘rta ta'mirlash
177,2
126,1
Joriy ta'mirlash va saqlash ishlari
63,2
117,3
YoT 
ta'mirlash 
texnikalari 
va 
jihozlar xarid qilish
15,8
160,9
«Navoiy-Uchquduq-Sulton Uvaystog‘-Nukus» temir y o i liniyasining 6 
ta yangi razyezdi ishga tushirildi. Temir y o ilam i elektrlashtirish, temiryo‘1 
lokomotivlari parki va harakatdagi tarkibni yangilash loyihalarini amalga 
oshirish ishlari boshlandi.
2009-yilda qishloq joylarda yangi y o ila r qurish va mavjudlarini 
kengaytirish uchun qariyb 100 milliard so‘m mablag‘ sarflandi. Dasturda 
rejalashtirilgan 67 avtobus yo'nalishlari o ‘miga amalda 102 ta yangi 
yoiialishlar ochilib, ular Samarqandda ishlab chiqarilgan zamonaviy avtobuslar 
bilan ta'minlandi.
Mamlakatimizda 
transport 
va 
kommunikatsiya 
inffatuzilmasini 
rivojlantirish bo‘yicha loyihalami amalga oshirishga yo‘naltirilgan mablagTar 
investitsiyalar umumiy hajmida muhim o‘rin egallanoqda. 2010-yilning o‘zida 
faqat avtomobil yoTlarini qurish va rekonstmksiya qilish uchun 378 million 
dollarga teng boTgan mablag' o‘zlashtirildi va bu 2009-yilga qaraganda 31,5 
foiz ko‘p demakdir. Shuning hisobidan mamlakatimizda 270 kilometrlik 
zamonaviy avtomobil yoTi foydalanishga topshirildi.
0 ‘zbekiston milliy avtomagistrali loyihasi tarkibiga kiradigan sement- 
beton qoplamali 222 kilometrlik avtomobil yoTini qurish va rekonstruksiya 
qilish uchun Osiyo taraqqiyot banki bilan 600 million dollar miqdorida kredit 
mablagTarini jalb qilish to‘g‘risida shartnoma imzolandi.
2011-yilda 0 ‘zbekiston milliy avtomagistrali tarkibiga kiradigan 
avtomobil yoTlarini qurish va rekonstruksiya qilish, mamlakatimizning barcha 
hududlarini o‘zaro ishonchli bogTaydigan yagona milliy avtomobil transport 
tizimini tashkil etish uchun 2010-yilga qaraganda 1,4 barobar ko‘p, ya’ni 547 
million dollardan ortiq kapital qo'yilmalami yo‘naltirish, xalqaro talab va 
standartlarga javob 
beradigan 
302 
kilometrlik 
avtomobil 
yoTlarini 
foydalanishga topshirish ko‘zda tutilmoqda. Toshkent - Andijon avtomobil 
yoTining «Qamchiq» dovoni orqali o‘tadigan togTi uchastkasini rekonstruksiya
150
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

i|ilish, bu yerda 4 polosali, sement-beton qoplamali yo‘l qurilishi bo‘yicha 
ishlarni jadallashtirish ko‘zda tutilmoqda.
2011-yilda, Jizzax - Yangiyer yo‘nalishi bo'yicha elektrlashtirilgan ikki 
yo'lli temiryo‘l tarmog‘i va Yangiyer - Farhod yo‘nalishi bo‘yicha 
clcktrlashtirilgan biryoMli temiryo‘l tarmog‘i qurilishini nihoyasiga yetkazish, 
Maroqand - Qarshi va Qarshi — Termiz yo‘nalishi bo'yicha strategik 
nhamiyatga ega bo‘lgan temiryo‘1 tarmoqlarini elektrlashtirish loyihalarini 
iunalga oshirish rejalashtirilmoqda. Bu, o‘z navbatida, sarf-xarajatlami 20 
l'oizga kamaytirish va yoTovchi hamda yuklarni manzilga yetkazish tezligini 
1,3 barobar oshirish imkonini beradi.
Shu bilan birga, yoTovchi tashish lokomotivlari parkini yangilash, yuk 
tashish lokomotivlari hamda vagonlarini modernizatsiya qilish va qayta tiklash, 
temir yoTlarni modemizatsiya qilish bo‘yicha loyihalami amalga oshirishni 
jadallashtirilmoqda. Shu bilan birga Ispaniyaning «Talgo» kompaniyasi bilan 
hamkorlikda Toshkent — Samarqand temiryo‘1 uchastkasida 0 ‘rta Osiyoda 
birinchi bor bunyod etiladigan tezyurar temiryo‘1 magistralini qurish va 
foydalanishga topshirish ishlari davom ettirilmoqda.
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov tashabbusi bilan o‘z 
vaqtida qabul qilingan iqtisodiyotning real sektori korxonalarini qoTlab- 
quvvatlash, ularning barqaror faoliyatini ta’minlashga va eksport salohiyatini 
oshirishga qaratilgan Inqirozga qarshi choralar dasturining to‘rtinchi yo‘nalishi 
- elektroenergetika tizimini modemizatsiya qilish, energiya iste’molini 
kamaytirish va energiya tejashning samarali tizimini joriy etish choralarini 
amalga oshirishdir. 
Bu borada 0 ‘zbekiston Respublikasi Monopoliyadan 
chiqarish, raqobat va tadbirkorlikni qoTlab-quvvatlash davlat qo‘mitasi 
tashabbusi bilan amalga oshirilayotgan elektr energiyasi ta'minoti tizimiga 
xususiy operatorlami joriy qilish bo‘yicha amaliy tajriba natijalarini misol qilib 
ko‘rsatish mumkin. Mazkur amaliy tajribani o‘tkazishdan maqsad -
foydalanilgan elektr energiyasi uchun hisob-kitob tizimini takomillashtirish, 
iste'molchilar hisob-kitobini to‘g‘ri yoTga qo‘yish, iste'mol davrida elektr 
energiyasi yo‘qotishlarini kamaytirish va shu asosida ishonchli elektr ta'minoti 
tizimini yaratishdan iboratdir.
Mamlakatimizda elektroenergetika tizimini yanada takomillashtirish 
bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlarning uzviy davomi sifatida 2009-yil 30- 
sentabrda 0 ‘zbekiston Respublikasining “Elektr energetikasi to‘g‘risida”gi 
Qonuni qabul qilindi va ushbu sohani rivojlantirish izchil davom ettirilmoqda. 
Bundan tashqari, xususiy operatorlami tabiiy gaz va suv ta’minoti tizimiga jalb 
qilish bo‘yicha keng koTamdagi ishlar amalga oshirilmoqda.
Ayni paytda qishloqlarimizni energetika resurslari bilan uzluksiz va 
kafolatli ta’minlash uchun 2009-yil davomida 16 milliard so‘mdan ortiq 
mablag* hisobidan uzunligi 2 ming 700 kilometrdan ziyod elektr tarmoqlari,
151
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

300 kilometrdan ko'proq tabiiy gaz quvurlari rekonstruksiya qilindi va kapital 
ta'mirlandi (7.5-chizma).
2009-yilda qishloq infratuzilmasining 
rivojlantirilishi
Energiya ta'm inoti obyektlarini 
rekonstm ksiya qilish va qmish
Tabiiy gaz ta'm inoti
Q ish lo q d a av to m o b il yoT Iarini 
riv o jlan tirish
0
5 0 0
1 0 0 0 1 5 0 0 2 0 0 0 2 5 0 0 3 0 0 0
kilometr