Uşaq Kitabxanası
Yüklə 475,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
8
edir. Elçin Əfəndiyev həm də 60- 70-ci illərdə tənqidçi həmkarları ilə birlikdə təsvir tənqidindən təhlil tənqidinə keçidin əsasını qoydu.
Elçin Əfəndiyevin xalqımızın tarixi, taleyi və bədii irsi ilə bağlı olan, uzaq və yaxın keçmiĢimizin mənzərəsini canlandıran əsərləri XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsus yer tutur. Yazıçının yaradıcılığı yalnız
Azərbaycanda deyil,
sərhədlərimizdən kənarda da elmi tədqiqat obyektinə çevrilir. Yaradıcılığına metafizik realizm üslubunda hekayələrlə baĢlayan yazıçı Azərbaycan ədəbiyyatının qızıl fonduna tarixi romanları, absurd dramları, sürrealist və realist hekayə və povestləri ilə daxil olmuĢdur. Ümumiyyətlə istedad ali vətənpərvərlik, insansevərlik duyğusu ilə qovuĢanda, büllur sənətkar təbiəti saf əxlaqla qoĢalaĢanda sənət möcüzələri yaranır. Bəhs etdiyimiz bu xüsusiyyətlər hamısı xalq yazıçısı Elçin Əfəndiyevdə var. Bu böyük yazıçının bədii təsvir vasitələri elədir ki, onun əsərlərini oxuduqda, elə bil, mahir bir rəssamın fırçası ilə canlandırılmıĢ tablolara tamaĢa edirsən. Elçin Əfəndiyev lirik hekayələr ustası, müqtədir romançı, mahir komediyalar müəllifi, psixoloji faciələr, tragediyalar dramaturqu, ədəbi prosesə hakimlik etmək səlahiyyəti olan ustad tənqidçi, fundamental monoqrafiyalarıyla özünəməxsus elmi- nəzəri sistemini yaradan klassik ədəbiyyatĢünas alimdir. Elçin Əfəndiyevin adı 60-cı illərin ideoloji qəliblərinə sığmayan üslubda yazıb-yaratmıĢ və ədəbiyyatımızın yeni mərhələsini formalaĢdırmıĢ nasirlər arasında daim hörmətlə çəkilir. Yazıçı təkcə Azərbaycanda deyil, onun hüdudlarından çox-çox uzaqlarda tanınan, sevilən yazıçılardandır. HəmiĢə ziyalılar mühitində olan, ömrü- günü kitablar arasında keçən Elçin Əfəndiyev daim
9
oxumuĢ, öyrənmiĢ, dünyanın ən böyük yazıçılarının əsərləri onun üçün ədəbi meyara çevrilmiĢdir. Azərbaycan nəsrini, müasir ədəbi tənqid zirvəsini araĢdıran Elçin Əfəndiyev öz yaradıcılığına da çox ciddi yanaĢmıĢ, dərindən öyrəndiyi, müĢahidə etdiyi personajların həyatını yüksək sənətkarlıqla əks etdirməyi bacarmıĢdır. Yazıçının yaradıcılığının çoxĢaxəli olmağı bəzən onun tədqiqatçılarını çıxılmaz vəziyyətdə qoyur: nasir, dramaturq, tərcüməçi, publisist, esseist, ədəbi, psixoloji və dramatik talelər, portretlər silsiləsini yaradan, tənqidçi, ədəbiyyatĢünas, kinossenarist, sevən və sevilən övlad, ictimai xadim, dövlət xadimi... Yazıçı çox oxumaq və sərbəst düĢünmək nəticəsində lakonik, qısa, yığcam düĢüncələr dünyası yaratmıĢdır. Elə buna görə də onun hekayələri, povestləri, romanları həmiĢə diqqət mərkəzində olmuĢdur. Bu əsərlər ümumittifaq miqyasında da Ģöhrət qazanmıĢdır. ―Vətən‖ cəmiyyətinin sədri kimi Elçin Əfəndiyev böyük iĢlər görmüĢ, ilk dəfə dünyanın bir sıra ölkələrinə səpələnmiĢ azərbaycanlıların dayağına, pənahına çevrilmiĢdir. Elçin Əfəndiyevi bir yazıçı, dövlət xadimi, ziyalı, ata kimi həmiĢə uĢaqların həyatı, onların təlim-tərbiyə məsələləri, uĢaq ədəbiyyatı və onun problemləri maraqlandırmıĢdır. 1980-ci ildə ―Aysunun, Humayın, Günayın, Yalçının və Nigarın nağılları‖, ―Səlimin hekayələri ― göstərdi ki, yazıçı uĢaq ədəbiyyatına barmaqarası baxmır, öz balaca qəhrəmanlarının daxili dünyasına nüfuz etməyi bacarır. Yazıçının bədii əsərləri dünyanın bir sıra dillərinə tərcümə olunmuĢ, kitab Ģəklində buraxılmıĢdır. ÇağdaĢ milli nəsrimizin və dramaturgiyamızın banilərindən biri, Ģöhrətli yazıçı Ġlyas Əfəndiyevin ailəsində dünyaya göz açan yazıçının əsərləri –
10
hekayə, povest, roman, publisistika, ədəbi qeydlər və hətta fundamental elmi məqalələri, tədqiqatları iĢıq üzü gördüyü vaxtdan dərhal sonra, öncə öz vətənində, eyni zamanda digər yaxın və uzaq ölkələrdə sürətlə yayılmıĢ, sevilə - sevilə oxunmuĢ, daxili bir təlabatla neçə-neçə oxucu nəsli arasında əldən-ələ, zövqdən-zövqə ötürülərək davamlı bədii dəyərə malik olduğunu təsdiqləmiĢdir. Ġndinin özündə onun yaradıcılığı, onun araya-ərsəyə gətirdiyi ədəbi sərvət zamanın sınağından çıxmıĢdır. Elçin Əfəndiyevin yaratdığı Söz sınanmıĢ Sözdür! Son 50 ildə Azərbaycan mədəniyyətinin, Azərbaycandakı yeni estetik düĢüncənin inkiĢafında hələ ki, yeganə dövr olaraq fərqləndirilən 60-cı illər nəslinin öncüllərindən olan Elçin Əfəndiyev elə bir sənətkardır ki, qələmə sarıldığı ilk çağdan, az qala əlli il ərzində heç zaman yazıçı ovqatından , üzərinə götürdüyü missiyadan, baĢqa sözlə yaradıcı prosesdən heç bir miqyasda iraq düĢməmiĢ, sirli- sehrli yazı masasının baĢını bir an da olsun tərk etməmiĢ və elə buna görə də ədəbi varlığının ən yetkin məqamına yetiĢdiyi indiki günlərimizdə heyrətamiz dərəcədə zəngin ədəbi-bədii irs yaratmağa nail olmuĢdur. Kimsə hərdən bir adiyə bədii obraz pasportu verəndə Elçin Əfəndiyev bu adi insanları əsərlərinə dəstə-dəstə gətirdi. Adiliyin estetikasını özününküləĢdirdi. Adiliyin fəlsəfəsini oxudu və üzə çıxardı, adiliyin poeziyasını duydu və qələmə aldı. Nəticədə, adilik təməlində qeyri -adi ədəbiyyat yaratdı. Bu, Elçin Əfəndiyevin zəngin üslub cizgilərindən biri oldu. Yazıçı bu yolda xüsusi istedad göstərdi. ―BaladadaĢın ilk məhəbbəti‖, ―BaladadaĢın toy hamamı‖ və AbĢeronun, Bakı kəndlərinin mənzərəsini canlandıran neçə-neçə belə hekayə və povestləri son Yüklə 475,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|