Uşaq Kitabxanası
Yüklə 475,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kitabxanaçı
- III Oxucu
27
bülbülü qəfəsdən buraxır və bunu izləyir: bulbül uzun yollar keçib bir qoca palıd ağacının oyuğundakı yuvasına girir. Taqətdən düĢmüĢ bülbül ətrafdakı doğmalığa baxıb, bütün gücünü toplayıb oxumağa baĢlayır. Bülbül ölümü ilə üz-üzə dayanıb oxuyur. Ölüm qarĢısında o, ən Ģən nəğməsini oxuyur. II Oxucu: Sevinc firavan həyatda, dərd əzablı yaĢayıĢda deyilmiĢ.Sevinc azad olmaqda, dərd qandallı olmaqda imiĢ. Elçin Əfəndiyev bu həqiqəti demir, əyani Ģəkildə göstərir: bülbül azad nəğməsini oxuyub sevinc içində olur. Bu, dəhĢətli bir məcnunluq lövhəsidir. Buna dramaturqlar, məsələn, ġekspir, Ġlyas Əfəndiyev tragediya deyərdilər, ancaq bu dəhĢətli faciəyə Elçin nağıl deyir, – Bülbülün nağılı‖. Təbii ki, bütün ecazkar keyfiyyətlərin hamısı ‖nağıl‖ içində var. Bu nağıl da Elçin qələminin möcüzəsidir. Oxuyan uzun zaman bu nağılın təəssüratı ilə yaĢayır. Bədii ədəbiyyat, bədii dil budur, yazıçılıq da buna deyərlər... Kitabxanaçı: UĢaqlar, Elçin Əfəndiyevin UĢaq Əsərləri haqqında nə söyləyə bilərsiniz? Bu əsərlərin qəhrəmanları haqda nə məlumatınız var? Onlara sizin münasibətiniz necədir? Yazıçının əsərlərindəki rənglər nəyi ifadə edir? və s.
məhəbbəti‖,‖GümüĢü, məxməri, narıncı‖ , Səlimin hekayələri, Humayın yuxusu və s. Realist həyatımızın mənzərəsini əks etdirmək müasir yeniyetmələrin duyğu və düĢüncəsini, kənddə yaĢayan cavanların poetik dünyasını vermək Elçin Əfəndiyevin hekayə və povestlərinin əsas xüsusiyyətləridir. Yazıçının hekayələrində müasirlik anlayıĢı kəndin xarici görünüĢündə, yeni tikililərin, mədəniyyət ocaqlarının çoxluğunda deyil. Bəzən yazıçı kəndi təsvir etmir, adamların daxili dünyasını, fikir və qayəsini,
28
həyata baxıĢını elə realist və aydın cizgilərlə verir ki, yazıçının platforması son dərəcə parlaq Ģəkildə görünür. II Oxucu: ‖Bu dünyada qatarlar gedər‖ hekayəsinin qəhrəmanı Əbilidir. Müəllif bizi nə bu kəndin özü, nə də adamları ilə tanıĢ etmir. Əbilidən baĢqa bu kənddə yaĢayanların ancaq adını eĢidir, haqqında bir-iki ifadəyə rast gəlirik. Amma Əbilinin məhdud dünyagörüĢü, yoldan ötüb keçən qatarlara onun heyrətli baxıĢının arxasında bu uĢağın Ģair ürəyini görürük. Əbili təbiətin qoynunda böyüyən və kəndlərindən keçən qatarlara, bu qatarların içində gedən Qırmızı, YaĢıl, Çəhrayı uĢaqlara həsrətlə baxan romantik uĢaqdır. Əbili bir Ģeyi yaxĢı baĢa düĢür ki, həmin qatarda gedən uĢaqlarla onun arasında çox fərq var. Həmin uĢaqların qoxusu böyük-böyük Ģəhərlərin qoxusudu və həmin o qoxu Əbildən gəlmir. Əbili bu uĢaqların xarici görünüĢündə ümumi bir Ģey kəĢf edir. Bu uĢaqlar rəngbərəngdi. Yazıçı həmin rənglərin poeziyasını vermək üçün konkret rənglərlə adamları təsvir edir. Bir dəfə Əbiligilin kəndinin yanında dayanan qatardan Çəhrayı rəngli bir qız yada düĢür. Yazıçı onun konkret xarici görünüĢünü vermir, daha ümumi və fəlsəfi məna daĢıyan rənglə bu qızı təqdim edir. Çəhrayı rəngli qız Əbilinin adına gülür. Sonra onu baĢqa qızlara göstərib, onları da güldürür. Amma Əbili Çəhrayı rəngli qızdan incimir. Çünki Əbilinin böyük və təmiz ürəyi var. Yazıçı bizə onun təmiz ürəyi haqqında bir söz demir. Bircə dəfə Çəhrayı qızın Ģokolad qutusunu ayağının altına atıb ―sinif -sinif‖ oynadığını təsvir edəndə Əbilinin qızdan incidiyini deyir və əlavə edir ki, Əbili belə ləyaqətli, gözəl insan idi və s kimi mənalar gizlənir. III Oxucu: Ancaq bir gün Əbili Çəhrayı qızdan inciyir. Çünki o Ģokolad qutusunu ayaqlarının altında oynadır, sonra da gərəksiz bir Ģey kimi saymazyana yerə tullayıb qaçır. Əbili Ģokolad qutusunun təmiz olduğunu görür. Ürəyi Ģokolad istəsə də onu 29
yeməyi nəinki özünə, hətta yetim Səfərə də rəva görmür. Çünki Əbili elə buradaca kəĢf edir ki, yetim Səfərin heç nəyi Çəhrayı qızdan əskik deyil. Müəllif Ģərti olaraq Çəhrayı adlandırdığı həmin qızın bütöv surətini yaratmaq üçün baĢqa bir əhvalatı da hekayəyə əlavə edir. Bir dəfə Əbili baĢqa bir qatardan tullanmıĢ kitabı əlinə götürür. Bu kitab zir-zibilə bulaĢsa da Əbili üçün maraqlıdır. Çünki kitabın üstünə S. Yesenin sözləri yazılıb. Əbili rus Ģairi S. Yeseninin xatirinə kitabı götürür. Sən demə, bu kitabı pəncərədən atan həmin qıza Rüfət adında bir oğlan bağıĢlayıbmıĢ. Əbili Çəhrayı qızı xatırlayır. Körpə vaxtı Ģokolad qutusuna laqeyidlik göstərən həmin o Çəhrayı qız indi də bir oğlanın ürək sözləri olan kitabı beləcə qatarın pəncərəsindən çölə ata bilər – Əbili beləcə fikirləĢir və əti ürpəĢir. Axı, Əbili bu çiskinli-dumanlı balaca kənddə böyüsə də təmiz bir ürək sahibidir. Bu kənddə Ģübhəsiz hamı Əbili kimi deyil. Bu kəndin də Çəhrayı qızları və çəhrayı oğlanları var.
konkretləĢdirir, onun mənfi çalarlarını açır və Əbili surətini həmin Çəhrayı uĢaqlarla müqayisədə daha da zəngin göstərir.Əsəri oxuyarkən anlayırıq ki, ilk günlər Əbili ―adamların sirrini‖,‖adamların ürəklərini‖ bir-birinə aparan, bəzən kəndə ―nağıl aləmindən... gələn‖ qatarlara heyranlıqla baxır. Özünü dərk edəndən, həmyaĢıdlarının əxlaqi -mənəvi aləminə enəndən sonra isə onun nəzərində Ģəhərdən gələn ―rəngbərəng uĢaqlar‖ adiləĢir, onların fikirlərində, hiss və duyğularında ucalıq, ülvilik və gözəllik tapa bilmir. ―Ürəyini özü ilə aparan‖ qatarlara zamanın surəti, dövrün fasiləsiz hərəkəti kimi baxır. DüĢünur ki, ―bu dünyada gedən təkcə qatarlar deyil. Ġllər də qatarlar kimidir, gəlir, gedir... görünməz olur‖. Əbilidə belə bir inam oyanır ki, bu dünyada ―çəhrayı qızlar‖ və ―çəhrayı oğlanlar‖ çoxdur. Qatarın –
Yüklə 475,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|