Uşaq Kitabxanası
Yüklə 475,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Vaqif Bəhmənli Əməkdar Mədəniyyət İşçisi
- Kitabxanaçı
- I Oxucu
21
Bu böyük yazıçının bədii təsvir vasitələri elədir ki, onun əsərlərini oxuduqda, elə bil, mahir bir rəssamın fırçası ilə canlandırılmıĢ tablolara tamaĢa edirsən. Tahir Salahov Xalq rəssamı Elçində dil ürək kimi çırpınır, beyin kimi düĢünür, su kimi axır, gün kimi iĢıq saçır, axĢam kimi düĢür, dərd kimi ağrıdır, ruh kimi susur... Elçin Ģöhrət üçün yox, ürəyinin hökmü ilə yaradan sənətkardır.
Elçin Əfəndiyevin kitabxanada bir neçə kitabının icmalını keçirmək, onun yaradıcılığından bəhs edən diskussiyalar da təĢkil etmək olar. Diskussiyalar keçirilərkən yazıçının hekayələrindən, romanlarından, dramlarından söhbət açılır və bu haqda oxucuların fikirləri öyrənilir, onlarla yazıçının yaradıcılığı haqqında diskussiya aparılır. YaxĢı olar ki, diskussiya kitabxana ətrafında yerləĢən məktəblərdə təĢkil olunsun. Kitabxanaçı məktəblilərlə Elçin Əfəndiyevin əsərləri əsasında aĢağıdakı formada diskussiya apara bilər: ―Hörmətli oxucularımız. Hamımıza görkəmli yazıçımız Elçin Əfəndiyevin əsərləri tanıĢdır. Məlumdur ki, Elçin Əfəndiyevin əsərlərində yeni olan iki bədii məziyyət ədəbi-bədii fakt olaraq çözülə bilər. Ġstər ―Mahmud və Məryəm‖ də, istər ―Ağ dəvə‖ də, istərsə də ―Ölüm hökmü‖ ndə zaman və məkan Elçinin o vaxta qədərki yaradıcılığına xas olmayan bir miqyasda sonsuzluq, hüdudsuzluq, geniĢlik qazanıb. Adətən yazıçı hekayə və povestlərində bir-iki ilin, bir neçə ayın, beĢ-on günün, bir səhərin, bir gecənin, üç-dörd saatın, hətta an qədər qısa zaman aralığının bədii mətləbini qələmə alırdı...
22
Halbuki, ―Mahmud və Məryəm‖ romanında eĢqin, ali və ülvi məhəbbətin iĢığı böyük tanrının insanı yaratdığı ilk gündən baĢ alıb gəlir. ―Ağ dəvə‖ romanında bir günün, yazı mizi baĢında keçən bir neçə saatın içində ən azı əlli ilin hadisələri qeyri-adi dərəcədə mükəmməl bir təfərrüatla göz önündə durmaqda, canlı bir görsəniĢdədir. Yazıçının hər bir romanı ayrı-ayrılıqda lakonik epopeyadır. Bəli, təbiətin ayrılmaz bir parçası olan insanın, insan taleyinin epopeyası... UĢaqlar, sizin bu haqda fikriniz nədir? Nə üçün yazıçı ―Mahmud və Məryəm‖ əsərini dastan adlandırır? Bu dastanla ―Əsli və Kərəm‖ dastanı arasında oxĢar və fərqli cəhətlər nədir?‖ Oxucuların fikirləri:
kövrəyidir. ―Mahmud və Məryəm‖ eĢq haqqındadır. Ən azı ona görə ki, romanın əsasında bütün ġərqdə ‖Əsli və Kərəm‖ adı ilə dillərdə gəzib dolaĢan, dastan gecələrini bəzəyən kədərli bir əhvalat dayanır.‖Əsli və Kərəm‖in motivlərinə söykənib baĢı bəlalı eĢqdən, öndə aĢiqlərə bal dadızdıran, ortada zəhərə, sonda külə dönən eĢqdən yan keçmək mümkün deyil. ―Əsli və Kərəm‖in motivləri əsasında Elçin Əfəndiyevin qələmə aldığı ―Mahmud və Məryəm‖ isə realist yazıçının yaratdığı dastandır. Romanın bütün sturkturuna hopmuĢ aydınlıq, sadiqlik, xəlqilik, humanizm, bəĢərilik, kamillik ―Mahmud və Məryəm‖i dastan adlandırmağa imkan yaradır. ―Əsli və Kərəm‖ dastanın sujeti ―Mahmud və Məryəm‖ romanında olduğu kimi saxlanılıb, fantaziyaya yol verilməyib; ayrı – ayrı dinlərə məxsus iki gənc bir-birini sevir, lakin Ģəriətin müəyyən etdiyi qaydalar bu izdivaca yol vermir. Fəqət ―Əsli və Kərəm‖dən fərqli olaraq ―Mahmud və Məryəm‖də eĢq, sevgi bədii mətnin yeganə predmeti deyil. Romanda iki gəncin qara gələn bəxti, yaranıĢdan uğursuzluğa məhkum taleyi 23
fondur, hərçənd ki, bu fonun özü çoxçalarlıdır, ümumi məzmunda həlledici atributddur. II Oxucu: Mahmud, eləcə də onun əhatəsində olan bütün insanlar sonu zəhərə, külə dönən eĢqdən daha dəhĢətli bir fəlakət qarĢısındadır. Bu fəlakət dünyanın faniliyi ilə bağlıdır. Fani olan dünyada eĢqin əbədiliyindən söz açmaq olarmı? Mahmud və Məryəm həqiqətini yaradan, ona qoynunda yer ayıran dünya qan qoxuyur. Bu böyük məhəbbətin gözləri qarĢısında ordular baĢ-baĢa gəlir, qılıncının zərbindən qayalar parçalanan cəngavərlərin gözlərini qarğalar dimdikləyir. Humanist yazıçı insanları ayılmağa, yaxĢılıqları dəyərləndirməyə çağırır. Yazıçı həyatın faniliyinə qarĢı əzəli bal, ortası əzab, sonu kül olan sevgini, müharibələrə qarĢı sülhü, var- dövlətə, dünya sərvətlərinə qarĢı həqiqi təmizliyi, paklığı qoyur. Kitabxanaçı: Azərbaycan ədəbiyyatının nadir nümunələrindən olan ―Ağ Dəvə‖ Elçin qələminin sirli qüvvəsi ilə min illərin yaxĢılıq və pisliklərini, mərdlik və namərdliklərini bir anın içinə sığıĢdıran epopeyadır. Bu haqda mülahizələrinizi söyləyin. I Oxucu: Qəbirstanlıqda adi bir təsadüf nəticəsində əsərin qəhrəmanı, həm də hadisələrin qəhrəmanı Ələkbərin gördüyü uĢaqlıq illərinin tanıĢları, məhəllə adamlarının çöhrəsi saysız- hesabsız tale hekayələrini göz önünə gətirir. ―Ağ Dəvə‖ sənətkarlıq baxımından Elçin Əfəndiyevin yaradıcılığında, eləcə də çağdaĢ nəsrin hərtərəfli tədqiq olunmağa layiq əsərlərdən biridir. Bu əsərlə tanıĢlıqdan sonra oxucuya elə gəlir ki, bir qədər əvvəl qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycan nəsrində hansı bir mərhələsə baĢa çatır və əlinə qələm alan hər hansı bir Azərbaycan yazıçısı yeni bir oxucu marağı qazanmaq istəyəcəksə o, mütləq Elçinin ―Ağ Dəvə‖ romanındakı etirafları təkrar etməli olacaq.
Yüklə 475,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|