Uslublar tasnifi

-chi,  -shunos,  -parast,  -xona,  -dosh,  -lik,  -

cha

  birliklarining  ahamiyatini  alohida  ta‟kidlaydi. 

                                                                 

9 .  Xalq  so‟zi,  2011 yil  20 sentyabr 

10.  I.Karimov.  O‟zbekiston  o‟qituvchilariga  va murabbiylariga  tabrik,  Xalq  so‟zi,  2001 yil  29 

sentyabr 

---

 

 

       

Badiiy  uslub 

 Voqelikni  badiiy  obrazlar  (timsollar)  vositasida  aks 

ettirib,  tinglovchi  yoki  o„quvchiga  estetik  jihatdan  ta‟sir  qiluvchi  uslub  badiiy 

uslub  deb  ataladi.  Badiiy  asarlar  (nazm,  nasr  va  dramatik  asarlar)  badiiy  uslubda 

bo„ladi.  Badiiy  asar  kishiga  ma‟lumot  berish  bilan  birga  timsollar  (obrazlar) 

vositasida  estetik  ta‟sir  ham  ko„rsatadi: 

O„lkamizda  fasllar  kelinchagi  bo„lmish 

bahor  o„z  sepini  yoymoqda.

  Badiiy  uslubda  qahramonlar  nutqida  oddiy  nutq 

so„zlari, sheva, vulgarizmlardan  ham foydalaniladi. 

Badiiy  uslub  aralash  uslub  hisoblanadi,  chunki  bu  uslubda  so„zlashuv  va 

kitobiy  uslublarga  xos  o„rinlar  ham  uchraydi. Badiiy  uslub

 

 o‟zbek  tili  vazifaviy 

uslublari  orasida  o‟ziga  xos  mavqega  ega  bo‟lib,  ayni  paytda  o‟zining  alohida 

me‟yorlariga  ham  ega.  Til  materialini  qamrab  olish  imkoniyatining  kengligi, 

umumxalq  tilida  mavjud  bo‟lgan  barcha  lingvistik  birliklarning,  shu  bilan  birga, 

boshqa  vazifaviy  uslublarga  xos  bo‟lgan  elementlarning  ham  ishlatilaverishi  va 

ularning  muhim  bir  vazifaga  –  badiiy-estetik  vazifani  bajarishga  xizmat  qilishi 

badiiy  uslubning  asosiy  xususiyati  hisoblanadi.  Tabiiyki,  bunday  imkoniyatlar 

boshqa vazifaviy  uslublarda chegaralangan. 

         Til  vositalarini  qo‟llashdagi  ana  shu  keng  qamrovlilik  bo‟lishi  bilan 

birga,  bu  uslub  doirasida  ularni  qo‟llashning  ma‟lum  me‟yorlari  ham  amal qiladiki, 

fonetik,  grammatik,  leksik  va  frazeologik  xususiyatlar  tarzida  ko‟zga  tashlanadigan 

ana shu me‟yorlar uni  boshqa vazifaviy  uslublardan  chegaralash imkonini  beradi. 

         Badiiy 

adabiyot  tilidagi  fonetik  o‟zgarishlar  asosan  matnda 

tovushlarning  qisqargan  va  orttirilgan: 

So’rma

  mendan,  kim  diloro  /  Do‟stmi  yo 

janona 

deb.

 (E.Vohidov); 

 Ne 

balolig‟ 

kun 

edikim.