V. Q. QƏDĠrov
Yüklə 218,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ərəbqubalı sahəsi
207 Qeyd edək ki, 50 saylı quyu yeni aĢkar edilmiĢ Çöytəpə struk- turunun qərb yamacına düĢür və qravimetrik yataq tipli anomaliya- ların 0,2 mQal-lıq hissəsini əhatə edir. Bu quyudan Ģərqə doğru, intensiv minimum zonasında isə qazıma iĢləri aparılmamıĢdır. Qarabağlı və Babazənən strukturları arasında qravimetrik mə- lumatlarla aĢkar edilmiĢ Göytəpə strukturunda yataq tipli qravitasiya anomaliyası zonasında bir axtarıĢ quyusunun qoyulması təklif olunur (bax: Ģəkil 7.9). Burada gözlənilən neft-qazlılıq MQ çöküntülərinin yuxarıları ilə əlaqələndirilir və çöküntülərin açılma dərinliyi ≈ 2000 m kimi qiymətləndirilir. Sahədə, eyni zamanda, kompleks geofiziki birbaĢa axtarıĢ üsulu ilə tədqiqatların aparılması təklif olunur. Ərəbqubalı sahəsi. Seysmik kəĢfiyyat məlumatları AĢağı Kür çökəkliyinin cənub-qərb yamacında, Paleogen-Neogen komplek- sində ayrı-ayrı stratiqrafik vahidlərin Mezozoyun səthinə pazlaĢa- raq kəsiliĢdən düĢdüyünü və stratiqrafik tələlər əmələ gətirdiyini göstərir. Muğan monoklinalında HəĢimxanlı, Muğanlı, Sarxan- bəylı, Ağçala, Xırmandalı tələlərinin məhz Məhsuldar Qatın aĢağı hissələrinin Mezozoy çöküntülərinin yuyulma səthinə pazlaĢmaları nəticəsində əmələ gəldiyi müəyyən edilmiĢdir [65]. 1978-ci ildə Geofizika ETĠ tərəfindən aparılmıĢ qravimetrik və maqnitometrik kəĢfiyyat iĢləri Kürdəmir-Sabirabad qalxım zonası- nın AĢağı Kür çökəkliyinin cənub-qərb yamacına açılan hissəsində -Ərəbqubalı sahəsində Mezozoy çöküntülərinin səthi üzrə lokal qalxımın varlığını göstərmiĢdir (bax: Ģəkil 6.16). Bu sahədə, eyni zamanda, 5 profil üzrə (12-16 saylı profillər) neft-qazlılıqla əlaqə- ləndirilən xarakterik lokal qravitasiya və maqnit minimumları aĢkar edilmiĢ və bunun əsasında sahə üzrə lokal qravi-maqnit minimum- larının paylanma sxemi qurulmuĢdur (Ģəkil 7.10). Lokal minimum- ların intensivlikləri uyğun olaraq, 0,4-0,5 mQal və 30-40 nTl təĢkil edir ki, bu da Muradxanlı və Cəfərli sahələrində neftli obyektlər üzərində müĢahidə olunan anomaliya qiymətləri qədərdir. Eni təx- minən 2 km-ə yaxın olan lokal minimumlar zonası asimmetrik qu- ruluĢlu Ərəbqubalı strukturunun tağ hissəsindən Ģimal və cənub- Ģərq istiqamətdə 8 km-dən artıq bir məsafədə uzanır. 208 Digər tərəfdən, aĢkar olunmuĢ lokal minimumların Ərəbqubalı strukturunun tağ hissəsinə deyil, kəskin enməyə məruz qalmıĢ Ģərq ġəkil 7.10. Ərəbqubalı sahəsində neft-qazlılıqla əlaqələndirilən lokal qravi-maqnit minimumlarının paylanması 1- üst TəbaĢir çöküntülərinin səthinin izohipsləri; 2- qravi-maqnit profillər; 3- qravimaqnit məlumatlara görə müəyyən edilmiĢ qırılma xətləri; 4- lokal qravi-maqnit minimumları zonası; 5- axtarıĢ-kəĢfiyyat quyusu; 6- təklif olunan dərin qazıma quyuları; 7- MQ-nin aĢağılarına uyğun gələn SH-II seysmik horizontunun pazlaĢma xətti (K.M.Filanoviç, 1981) 209 qanadında yerləĢdiyi aydınlaĢmıĢdır [15, 72]. Mezozoy çöküntü kompleksinin səthinin Ģərq istiqamətdə kəskin endiyini və üstdə yatan çöküntülərin Mezozoyun səthinə növbə ilə pazlaĢdığını nəzə- rə alsaq, burada ehtimal olunan yatağın Muğan monoklinalı sahə- sindəki kimi pazlaĢmalarla əlaqədar olduğunu söyləmək mümkün- dür. Qeyd etmək lazımdır ki, seysmik kəĢfiyyat məlumatları əsa- sında bu sahədə müəyyənləĢdirilmiĢ (K.M.Filanoviç, 1981) və MQ çöküntülərinin aĢağılarına uyğun gələn SH-II seysmik horizon- tunun pazlaĢma xəttinin bir hissəsinin yataq tipli qravi-maqnit anomaliya zonasının istiqamətinə uyğun gəlməsi alınmıĢ nəticələrə inamı bir qədər də artırmıĢ olur. ġəkil 4.11-də Ərəbqubalı strukturunun tağ hissəsindən keçən 14-78 saylı qravi-maqnitometrik profil üzrə qurulmuĢ kəsiliĢdə güman olunan yatağın tağyanı hissədə 3000 m dərinlikdə yat- dığı, Ģərqə doğru 4000 m-ə qədər endiyi görünür. Bu profilin uzan- ma istiqamətində yerləĢən 2 saylı Qərbi Qarasu quyusunun məlu- matına əsasən MQ çöküntüləri 3322-4473 m dərinlik intervalında açılmıĢ və 1151 m qalınlığa malikdir. 1980-1990-cı illərdə bu sahə- lərdə aparılmıĢ seysmik kəĢfiyyat iĢləri də Qərbi Qarasu sahəsindən Ərəbqubalı sahəsinə doğru MQ çöküntülərinin qalxmağa məruz qaldığını, qalınlığının 600-700 m-ə qədər azaldığını və bu çökün- tülərin aĢağılarının növbə ilə pazlaĢdığını göstərir. Güman etmək olar ki, karbohidrogenlər AĢağı Kür çökəkliyindən miqrasiya edərək MQ çöküntülərinin üst TəbaĢirin səthinə pazlaĢmasından yaranan tələ daxilində toplana bilər. Ümumiyyətlə, Ərəbqubalı sahəsində üst TəbaĢir horizontu üzrə qalxımın varlığı, neft-qazlılıqla əlaqələndirilən qravitasiya və maqnit minimumlarının aĢkar edilməsi bu sahəyə yeni geofiziki kəĢfiyyat iĢlərinin cəlb olunmasını tələb edir. Ona görə də, bu sahədə geoloji quruluĢun dəqiqləĢdirilməsi və neft-qazlılığın proqnozlaĢdırılması məqsədilə kompleks geofiziki (seysmo-qravi-maqnit) kəĢfiyyat iĢlə- rinin aparılması təklif olunur ki, bu da yeni neft yatağının kəĢfi üçün zəmin yaratmıĢ olar. AxtarıĢ qazımasının aparılması zərurəti mey- dana çıxdıqda isə, quyuların Ģəkil 7.10 və 7.11-də göstərildiyi kimi, yataq tipli lokal anomaliyalar zonasına qoyulması vacibdir. 210 ġəkil 7.11. 14-78 saylı qravi-maqnit profili üzrə geoloji kəsiliĢ 1 və 2- müĢahidə olunmuĢ Δg və Δz əyriləri; 3- regional fon; 4- lokal qravitasiya və maqnit maksimumları; 5- bərpa olunmuĢ maksimum; 6- neft-qazlılıqla əlaqələndirilən lokal qravitasiya və maqnit minimumları; 7- axtarıĢ-kəĢfiyyat quyusu; 8- təklif olunan qazıma quyuları; 9- güman olunan neft-qaz yatağı; 10- seysmik məlumatlara görə MQ-nin dabanı və tavanı; 11, 12 və 13- qravi-maqnit məlumatlarla müəyyənləĢdirilmiĢ: üst TəbaĢir çöküntülərinin səthi, qırılma və effuziv süxurların yayılma arealı Yüklə 218,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|