1-mavzu. EKSTREMIZM, MUTAASSIBLIK VA TERRORIZMNING MAZMUN-MOhIYATI 1. Ekstremizm, aqidaparastlik va mutaassiblikning maz
munmohiyati.
2. Terrorizm tushunchasi va uning asosiy belgilari.
3. Islom niqobidagi ekstremizmning g‘oyaviy ildizlari.
4. Soxta salafiylik harakatining yuzaga kelishi va g‘oyaviy
asos lari.
Tayanch so‘z va iboralar: ekstremizm, diniy ekstremizm, fundamenta lizm, mutaassiblik, aqidaparastlik, terrorizm, xalqaro terro rizm, xorijiylar, soxta salafiylar. Ekstremizm va terrorizm kabi hodisalarning ildizlari uzoq
tarixga borib taqalsada, ular hech qachon ijtimoiy barqarorlik
va taraqqiyot uchun bugungidek tahdid solmagan. Zero, hozirda
ekstremizm va terrorizm global xarakterga ega bo‘ lib, dunyoning
barcha mamlakatlari hamda mintaqalariga birdek xavf solmoq
da. Shunday ekan, uning oldini olish va unga qarshi kurashish
insoniyatning istiqboliga daxldor masalaga aylangandi.
Ekstremizm (lotin: «aql bovar qilmas darajada», «haddan
oshish») jamiyatda qabul qilingan qonunqoidalarga zid radikal
qarashlar va harakatlarni anglatadi. Ularga diniy tus berish esa,
ekstremizmga olib keladi.
Diniy ekstremizm – jamiyat uchun an’anaviy bo‘lgan diniy
qad riyatlar va aqidalarni rad etish, ularga zid g‘oyalarni aldov
va zo‘rlik bilan targ‘ib qilishga asoslangan nazariya va amaliyot
ni anglatadi.
Ekstremistik qarashlarni barcha dinlarda, buddizm, xristian
lik, islomdagi turli oqimlarda uchratish mumkin. Masalan, mu
taxassislar katolik cherkovining erkin fikr yurituvchi, hukmron
feodalkatolik cherkovi aqidalarini rad etuvchi kishilar – papa
hokimiyati dushmanlarini ta’qib qilish uchun XIII asrda tuzilgan
va minglab odamlarning qurbon bo‘lishiga olib kelgan inkvizit
8
siya faoliyatini ham ekstremizmning o‘ziga xos ko‘rinishi sifatida
baholaydilar. Ammo hozirda islom dini niqobi ostidagi diniysi
yosiy harakatlar a’zolari tomonidan turli jinoyatlar sodir etilayot
gani jamiyat xavfsizligiga jiddiy tahdid solmoqda.
