Vii. Uluslararasi
Yüklə 3,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ
- (THE MASS CULTURE AND THE TRANSFORMATION OF THE ARTISTIC IMAGE) Ayşe SÖNMEZ ABSTRACT
- 1. Kitle Kültürü ve Sanat Yapıtı
VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 356
dünya musiqi mədəniyyətinin tendensiyalarını əks etdirir, digər tərəfdən, Azərbaycanda son illərdə baş vermiş faciəli əsərlərin əks-sədası olaraq meydana gəlmişdir. Xristian mədəniyyəti zəminində yaranmış musiqi janrlarının - oratoriya, passion və s. janrların Azərbaycan musiqisində istifadə olunması yaradıcı insanların Allaha, bəşəriyyətə, saf əxlaqi dəyərlərə, kədər və sevinc kimi insani hisslərə inamının ifadəsidir. Bunun sayəsində Azərbaycan musiqisində oratoriya janrında özünəməxsus üslub xüsusiyyətləri formalaşmışdır. Müxtəlif xalqların mədəni dəyərlərinin qarşılıqlı əlaqəsindən Azərbaycan bəstəkarlarının oratoriya yaradıcılığında multikulturalizm ənənələrinin təzahürləri özünü qabarıq üzə çıxır. Bu əsərlərin hamısını birləşdirən cəhət – azərbaycanlı bəstəkarların təfəkkürünün məhsulu olan əsərlərdə bəєər mədəniyyətinə xas olan humanizm ideyalarının tərənnüm edilməsidir.
1. Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı məlumat kitabçası. Bakı, 2012. 2. Kərimova R.Y. Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərində dini mövzunun təzahürü. Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün dissertasiyanın Avtoreferarı. Bakı, 2015. 3. Zöhrabov R.F. Bəstəkarlarımızın portreti. Bakı, 1996. 4. http://composers.musigi-dunya.az
VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ POSTER BİLDİRİLER VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 359
KİTLE KÜLTÜRÜ VE SANATSAL İMGENİN DÖNÜŞÜMÜ (THE MASS CULTURE AND THE TRANSFORMATION OF THE ARTISTIC IMAGE) Ayşe SÖNMEZ ABSTRACT World War II gives rise to the changes not only economically but also in social way. In this regard, the society’s life style has changed rapidly, and thereby it leads to the radical alteration. The mass culture is seen to come out in this period. By virtue of this, the new sociological orders, perspectives of religion and culture have emerged, which caused the arise of ‘pop art movement’. It is inevitable that the artists who are the parts of the mass culture have used the items of this culture. It is understood that the the seperation of sub-culture and superior culture has been eliminated due to the pop art movement. Thus, the advertisement items, prepared images, commerical goods have exchanged in the pop art works. The image is the concept which includes many different thoughts, subjects and public opinions. The image that has more extensive understandings of its representation, is advocated by visual and intellectual elements. They also have the cultural and social values to possess the identification and description skilss. Therefore, the image issue is taken into consideration thanks to its guidance effect. In this paper, I will analyse the mass culture and the transformation of the artistic image by associating with the elements such as pop art, individuity, image and artistic subject. Key words: mass culture, modernism, pop art, artistic image, image, art subject GİRİŞ 1960’ların başında Roy Linchestein, Andy Warhol ve Tom Wasselman gibi sanatçılar tüketim endüstrisi gereçlerinden, reklamlardan ve kitle iletişim araçlarından esinlenerek ‘Amerikan yaşam tarzı’ konusunu keşfetmişlerdir. Yaşadıkları dönemin günlük yaşamına, boş zamanları değerlendirme şekillerine, radyo, tv ve basından duyulanlara, otomobillere, konservelere, ünlülere, para, cinsellik ve çizgi romanlara yapıtlarında yer vermişlerdir. Bunun sonucunda pop sanatta özgürce kullanılan imgeler, eşyalar ve nesneler reklam endüstrisini etkilemeye başlamıştır. Yani önce pop sanatçılar reklam endüstrisinden etkilenmişlerdir, daha sonra pop sanatçıların kendi yaptıkları özgür çalışmalardan grafik tasarımcıları ve reklamcılar etkilenmeye başlamıştır. 1. Kitle Kültürü ve Sanat Yapıtı II. Dünya Savaşı Sonrasında teknolojik ve ekonomik alanda yaşadığı kalkınma ile birlikte batı toplumunda zengin bir kültürel değişim yaşanmıştır. Bu değişimle birlikte üretim tüketim ilişkileri, satın alma dürtüsü, toplumların siyasi tutumlarıyla beraber sanat da yeniden yapılanmıştır. Bu yapılanmada rol alan en etkili faktörlerden biri fotoğraf makinesi ve diğer görüntüleme araçlarının icadıdır. Bu gelişmeyle birlikte sanatın teknik boyutuyla beraber algılanmasına ve sergilenmesine kadar geniş kapsamlı değişikler yaşanmıştır. Her türlü sanat yapıtının tekniğin verdiği imkanla yeniden üretimi gündeme gelmiştir. Öğr. Gör., Hacettepe Üniversitesi, Ankara. VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ 360
Özgün bir sanat yapıtının gerçeklik kavramını oluşturan temel unsur yapıtın bulunduğu yerde biriciklik niteliğini taşıyan varlığıdır. Hakiki yapıt, elle ortaya konulan ve ‘taklit’ olarak nitelendirilen tekrar üretimleri karşısında değerini korurken teknik yöntemlerle gerçekleştirilen ‘yeniden üretim’ karşısında konumu farklılaşır. Çünkü teknik yöntemlerle yeniden ortaya konulan yapıt, hakiki yapıt karşısında daha bağımsızdır ve özgün yapıtın kopyasını özgün yapıtın asla ulaşamayacağı konumlara getirebilir. Bu şekilde izleyiciye ulaşan teknik yöntemlerle oluşturulmuş olan ürün, gerçek yapıtı ‘şimdi, burada ve biricik’ niteliğinden yoksun bırakarak sanat yapıtının hakikiliğini zedeler. Benjamin, yeniden üretimin sanat yapıtının varlığına ve nesnesine zarar verdiğini söyler, bu olguyu şöyle açıklar: ‘Yeniden-üretim tekniği, yeniden üretilmiş olanı geleneğin alanından koparıp almaktadır. Bu yeniden-üretilmişi çoğaltarak, onun bir defaya özgü varlığının yerine yine onun bu kez kitlesel varlığını geçirmektedir. Ve yeniden üretilmiş olanın alımlayıcıya bulunduğu konuda seslenmesine izin vermekle, üretilmiş olanı güncelleştirmektedir. Bu iki süreç, gelenek yoluyla aktarılmış olanın dev bir sarsıntı geçirmesine yok açmaktadır – bu gelenek sarsıntısı şu andaki bunalımın öteki yüzünü ve insanlığın yenilenişini dile getirmektedir. Sözü edilen süreçler, günümüzdeki kitle devinimleriyle çok yakından bağıntılıdır.’ (Benjamin, 2004:55) 2. Kitsch Olgusu Sanat olgusu ve sanat eserleri burjuva kesimine aittir. Buna göre sanat eserinin elitist bir tavrı ve duruşu olmalıdır. Bu durum 20. yüzyıla kadar tüm dünyada böyle olmuştur. 20 yüzyılla beraber kitle iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla bu araçların sosyal ve siyasal yaşantı üzerindeki etkilerinin artması sonucu sanat ürünlerinin kitleler tarafından tüketimi de artmıştır. Bunun sonucunda ‘Kitsch’ kavramı ortaya çıkmıştır.
Kitsch kavram olarak sanatsal açıdan belli bir düzeyin altında olmayı belirtmektedir. Kitschin bünyesinde yaşamdan alınan zevki estetik doyumla arttırma durumu barınmaktadır. Bu yönüyle kitsch kavramı hem üretim hem de tüketim olgularını kapsamaktadır. Kitsch var olan bir tarzın aşağı bir kopyasını sınıflandırmak için kullanılmasının yanı sıra bayağı etkisi olan şeylere ve ticari kaygılarla üretilmiş olan banal ve sıkıcı ürünlere gönderme yaparken de kullanılmaktadır. Bu bağlamda kitschin karşısına her zaman yüksek sanat yapıtı çıkmaktadır.(Limon, 2012:112-113-114) Tabloların röprodüksiyonları ve tasarımların taklidi kitschleşmenin göstergerlerinden olmuştur. Her yandan ödünç alınmış (geçmiş, yeni, egzotik, folklorik vb.)
ayırt edici
unsurların nesne
düzeyinde endüstriyel çoğalmasından, bayağılaştırılmasından ve kullanıma hazır göstergelerin düzensiz artışından kaynaklanan kitschin bu çoğalımı kitle kültürü olarak temellerini tüketim toplumunun sosyolojik gerçekliğinde bulmuştur. Kitsch, kitlelerin beğenilerinin olmadığını anlatmaz; sadece kitlelerin beğenilerini küçümser. Pop sanatının günlük hayatın içinde yer almasından ve onu anlamak için özel bir donanıma ihtiyaç duyulmamasından ötürü kitsch popüler sanatla birlikte düşünülmesi gereken bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.
Pop sanat, 20. yüzyılın ortalarında İngiltere ve Abd’de birbirinden bağımsız olarak ortaya çıkmış sanat hareketidir. Bu dönemde yaşanılan olaylar ve ekonomik krizlerden sonra endüstrinin ve sanayinin değişmesi, II. Dünya Savaşı sonrasında yaşanan gelişmelerle tam anlamıyla bir patlama yaşayan Abd ekonomisi tamamen tüketici bir toplum yaratmıştır. Bu yeni toplumun yaşam biçimi, doğal olarak sanata da yansımıştır. Sanat alanında kökleşmiş değer yargılarına baş kaldıran yeni bir kuşak oluşmuştur.
Yüklə 3,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|