Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik institutu

Şjk?>r ORUCOVA.Qıpçaq qrupu türk dillərində etnonimlər
28.  К.С.Кадыраджиев. Проблемы сравнительно-историче­
ского изучения кумыкского и тюркского языков. Махач­
кала, ДГПУ,  1998.
29.  Кузеев Р.Г.Происхождение башкирского народа.М., 
1974.
30.  Ковалевский А.П. Книга Фхмеда ибн-Фаддана о его 
путешествии на Волгу в 921-922гг., Харьков,  1954.
31.  Екеев Н.В.  Этнодемографическая характеристика на­
селения Алтая XIX - начало XX вв.,//Актуальные вопро­
сы истории и культуры Саяно-Алтая. Горно-Алтайск, 
1998, вып.2.
32.  Каратаев О.К. Кыргыз етнонимиясы/тарыхый-лингвис- 
тикалык изилдоо. АКД, Бишкек,  1994.
33.  Кайдаров Ф.Т.К историко-лингвистической характерис­
тике этнонима канглы//Тюркская ономастика,Алма-Ата, 
1984.
34.  Крым.  Географические названия. Краткий словарь. Сим­
ферополь,  1998.
35.  Кузеев Р.Г.Очерки исторической этнографии башкир. 
4.1, Уфа,  1957.
36.  Лезина И.Н.,Суперанская А.В.Словарь-справочник 
тюркских родоплеменных названий. M.,  1994.
37.  М К ,  1960
38.  К.М.Мусаев. Караимский язык.Фонетика и морфология. 
М.,1964.
39.  Мусаев К.М. Караимский язык//Языки мира. Т.2, 
Тюркские языки, Бишкек,  1997.
40.  Муканов M.С.Этнический состав и расселение казахов 
Среднего Жуза.  Алма-Ата,  1971.
41.  А.И.Попов. Названия народов СССР. Л.,1973.
42.  Радлов В.В. ОСТН.,2  часть,  IV том, СП(б),1893.
43.  Радлов В.В.  Этнографический обзор турецких племен 
Сибири и Монголии. Иркутск,  1929.
Qıpçaq qrupu türk dillərinin leksikası, səhifə 170
AMEA Nəsimi adma Dilçilik İnstitutunun türk dilləri şöbəsi
Türk dillərinin tarixi-müqayisəli leksikologiyast məsələləri, III cild, Bakı, 2012
44.  Радлов В.В.Образцы народной литературы северных 
тюркских племен'(Собраны В.В.Радловым). Ч. VII. 
Наречия Крымского полуострова. -  СПб, 1896.
45.  Радлов В.В. ОСТН.,1  часть,  1 том, СП (б),1893.
46.  Рашид-ад-Дин. Сборник летописей. Т.1,Книга первая., 
М.-Л.,  1952.
47.  Сагидуллин М.А.Семантико-этимологический словарь 
сибирско-татарских этнотопонимов. Казань,  1987.
48.  Саттар Мулилле Г. Татар исемнерэ ни сойли? Казан, 
1998.
49.  Севортян Э.В. Этимологический словарь тюркских язы­
ков. Общетюркские и межтюркские основы на буквы 
«Б»,М.,  1978.
50.  Сумбатзаде А.С.  Азербайджанцы -  этногенез и форми­
рование народа. Баку,  1990.
51.  ССГРПН,  1994.
52.  Тадыкин В.П.Этимология этнонима мундус/АЯзыки, ду­
ховная культура и история тюрков.традиции и совре­
менность. В 3-х томах, Казань,  1992.
53.  Татарская грамматика в трех томах, Казань,  1993.
54.  Тумашева Д.Г.Языковые и этнические связи сибирских 
татар//Советская тюркология,  1987.
55.  Турдалиева Ш. Родоплеменное деление кыргызов по ма­
териалам Ч.Валиханова. Бишкек,  1994.
56.  Фролов Н.К. Тюркские этнонимы междуречья Тобола и 
Ишима//Этническая история Сибири и сопредельных 
территорий. Омск,  1992.
57.  Фролов Н.К.Типы антропонимов на карте Тюменской 
области//Лингвистические исследования, Тюмень,  1976.
58.  Хабичев М.Карачаево-балкарское именное словообра­
зование. Черкесск,  1971.
59.  Чвырь Л.А.Заметки об этническом самосознании уйгу­
ров //Этнографическое обозрение. М.,  1994.
Qıpçaq qrupu türk dillərinin leksikası, səhifə 171

---

ğ a k ə r jm jÇ Q  
VA. Q ıpçaq qrupu türk dillərində etn on im lər
60.  Шаниязов К. К вопросу расселения и родовых делений 
канглы.  Этнографическое изучение быта и культуры у з ­
беков.  Ташкент,  1972.
61.  Швецов С.Горный Алтай и его население.Барнаул, 1900, 
Т.  1,  вып. 1.
62.  Ямаева Е.Е.К проблеме расшифровки фольклорного 
текста (Темем-кыс -  прародительница теленгитов) //Со­
циально-экономические проблемы развития города Гор­
но-Алтайска до 2000 года. Горно-Алтайск,  1998.
ç)  internet saytlarında
63.  w w .ram bleiTTi.http//turkoloq.narod.ru/indexdown.htm.
Каракетов М.Дж.  Хазарско-иудейское наследие в тради­
ционной культуре карачаевцев 
64 •  ^^ЙУ^91щтшшЙти.Н.Х.Олмесов.Кумыкский язык и 
этнос. Вопросы их формирования.
65•  ^ ^ A u i M o q.narod.ru. Кумыкский мир.
66 •  ^^1 ш М щ л 1 аго 4 ш .К у м ы к ск и й  мир.Из рукописи Го- 
ловинского//Тверские ведомости,  1873, №5.
67•  wwwT_urkoloq.narod.nr  Кумыки.
68-  www.kum.narod.ru
^ .ww.türkoloq.narod.ru. Кумыкские тайны.
^yw .ram bler.ru.Племена кумыков. Тайны кумыкской эт­
нонимии.
71 •  ww w .http//turk.nam d .ru 
72.  w w w .turkoloq.narod  m
7^-  ^ v w KjQQgle.refine.kam  ru.
74 •  Ш Ш А ап ^щ л ш .  Nukus  o f the Net.
7~*'  ^^У/ТигкдЕэдлтагоскги.Кумыкский мир.Из рукописи
Головинского/ЛГверские ведомости,!
875,№ 5.
Qıpçaq qrupu türk dillərinin leksikası, səhifə 172
Baba MƏHƏRRƏMLİ
filologiya ш гэ folsəfə doktoru, dosent
QIPÇAQ QRUPU TÜRK DİLLƏRİNİN 
KÖK MORFEMLƏRİNDƏ 
FONOMORFOLOJİ VƏ FONOSEMANTİK 
DƏYİŞMƏLƏR
A
  ltay  dil  ailəsinə  daxil  olan  türk  dillərinin  müxtəlif 
qrupları  arasında  yaranan  səciyyəvi  fonetik,  leksik, 
morfoloji  xüsusiyyətlərin  yaranması  tarixi  hadisə­
dir.  Qıpçaq qrupu türk dilləri də özünəməxsus cəhətləri ilə di­
gər türk dil qruplarından fərqlənir.
Qıpçaq  qrupu  türk  dillərinin  kök  morfemləri  ümumtür- 
koloji  tədqiqatlarda  müqayisəyə  cəlb  olunmuşdur.  Bu  tədqi­
qatlarda qıpçaq dillərinin materialları  həm  müqayisəli  forma­
da araşdırılmış, həm də bu qrupa daxil olan ayrı-ayrı  türk dil­
lərinin  materialları  şərh  olunmuşdur.  Ancaq kök  mörfemləriri 
ilkin  heca  strukturu  haqqında  türkoloqların  Vahid  rəyi  yox­
dur. 
i'
Türk dilləri  ailəsinin şimal-qərb qrupuna aid edilən qıp­
çaq  dillərinin  dialektlərini  izlədikdə  də  diferensial  fərqlər 
özünü göstərir.  Yəni,  qıpçaq qrupu türk dillərfndəki  kök mör- 
femlərin  fonomorfoloji  divergensiyası  nəinki  ədəbi  dillər, 
eləcə  də  dialekt  və  şivələr  səviyyəsində  getmişdir.'  Qıpçaq 
qrupu  türk  dilləri  arasında  kök  morfemlərin  tədqiqata ən çox 
cəlb edildiyi dillər qazax və qırğız dilləridir^ 1  '  1
“Etimoloji  tədqiqatların  nəzəriyyəsi  və  praktikası”  top­
lusunda A.T.Kaydarov və E.Z.Kajibəyovun müəllifi olduqları
AMEA  İ.Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu tilrk dilləri şöbəsi
Türk dilərinin tarixi-müqayisəli leksikologiyası məsələləri,  III cild, Bakt,2012
Qıpçaq qrupu türk dillərinin leksikası, səhifə 173

---