Azərbayçan xalq cumhuriYYƏTİNİN 80 İLLİYİNİN
Yüklə 6,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sədr
59
adilanə bir surətdə qanunən təmin edilməlidir. Füqərayi-kasibə sinfini bir çox hərracdan azad etmək üçün vergilərin küllüsü gəlirə gorə vergi ilə əvəz edilməlidir. Tədris ibtidai, ümumi, məccani və məcburi olmalıdır. Azərbaycan cumhuriyyətinin maarifə olan ehtiyacını və başqa ehtiyacatın fövqindədir. Ümum fəlakətlərin birinci səbəbi maarif yoxluğudur. Buna görə müəllimlərin məişətini təmin etməklə, onları dilənçilik halından xilas etməlidir. Müəllimlər məktəblərdən başqa darülmüəllimlər, rüşdi, edadi [135 - 136] və hərbi məktəblər, sənaye və ticarət, ziraət məktəbləri açmalıdır. Şimdiki məktəblər mümkün olduqca tez bir zamanda milliləşdirilməlidir. Cəmaət anlayacaq şivədə də siyasi, elmi və fənni-risalələr, jurnallar üsuli-təlim və tərbiyəyə dair əsərlər tədbir edib əhvan qiyməti ilə və geniş bir miqyasda intişar etdirilməlidir. Bunlardan əlavə cümhuriyyət daxilində bu sənədən etibarən darülfünün təsis edilməlidir. Hökumət idarələrini keçindirmək üçün xüsusi kurslar açıb bütün hökumət idarələrində və şəbələrində işləməyə xidmətçilər hazırlanmalıdır və həmin idarələri tez bir zamanda milliləşdirməlidir və bütün risaaltı türk dilində aparmalıdır. Məhkəmə ədliyyələr demokratik bir üsul üzrə təsis edilib hər bir fərd bilafərq din və millət ancaq cümhuriyyət qanunu müqabilində məsul tutmalıdır. Təcili surətdə məhəllərə təftiş komisyaları göndərib rüşvətxor və xain xidmətçiləri məqamlarından kənar etdirməli və divani-ədalətə verilməlidir. Ərzaq məsələsi: möhtəkirlər və müstəbidlər əlindən xilas edilməlidir. Taxıl, çit, yağ, qənd, çay, sabın və başqa ləvazimatı həyatiyyənin imdidən tədbirinə düşməlidir. Əski şosa yolları lazımınca təmir edilməli, hər yerdə yeni yollar açılmağa sərfihümmət etməlidir. "Orta Qafqazda dəmir yolu namində hazırlanmış əski projeni qövlədən felə götürməlidir. Ucuz fiyətlə dəva-dərman gotürüb məhəllərə göndərməlidir. Məhəldə parasız müalicəxanalar açmalı və hər yerə həkimlər göndərilməlidir. Bu yollar ilə külliyyətli el qırğınının onünü almalıdır. İstiqlaliyyeyi-milliyənin birinci sütunu ədd olunan sağlam və müdhiş bir orduya malik olmalıdır. Cümləmizə məlumdur ki, yeni doğulmuş əsgəri təşkilatımız adilavə bir surətdə icra edilməklə bərabər bir çox təbii fəlakətlərə uğrayıblar. Buna görə cəmaətimiz bu işdən tənfir olubdur. Əsgərlik vəzifəsi vətənin ən müqəddəs vəzifələrindən olduğunu nəzərdə tutub, yeni təşkilati-əsgəriyyəyi mükəmməl bir əsgəri qanuna müvafiq düzüb qoşmalıdır. Əsgərlərin yeyəcəyinə, yatacağına, libasına və həkim dərmanına boyük diqqət etməlidir. Dovlətliyə, fəqirə, böyükə, kiçiyə təvafüt qoymamalıdır. Bu qədər bilməlidir ki, bizləri Azərbaycana sahib edəcək, qüvvə, bizə ordumuz olacaqdır. Ordu sağlam və mohkəm bir qüvvə təşkil edirsə hökumət də ona istinadən [136 - 137] iş görə bilir, millət də onun sayəsində tərəqtiyə üz qoyub millətlər sırasına keçir. Nəhayət, yeni hökumətin bu günkü bəyanatının qarşısında fraksiyamızın cavabı budur ki, millətin vətənin mənafeinə işləmək quru sözlərdən və boş vədlərdən ibarət olub qalmamalıdır. Əgər hökumət ciddi fəaliyyət və fədakarlıq etməyə doğrudan-doğruya hazır isə, arxasında əhrar fraksiyasını görəcək və onun müavinətini qazanacaqdır. Ancaq bu şərti ittixaz edərək vaxtın əhəmiyyətini, siyasətin nazikliyini nəzərdə tutub yeni hökumətə fraksiyamız izhari etimad etsin. Sədr - Söz "İttihad" fraksiyasından Qara bəy Qarabəyliyə verilir. Qara bəy - Bu gün minbərə çıxıb söyləmək istəyirdik. Zira da görürüz ki, daima söylüyürlər. Acı-acı sozlər də soylənilir. Gələcəyi yaxşı görən də var, pis görən də var. Natiqlər həpsi halımızdan soyləyirlər. Halımızın nə qədər ciddi olduğunu təsvir edirlər. Hətta Əhməd bəy əfəndi bizi taxtaparaya mindirib mərkəzə tullayır. Doğrudur, halımız fənadır. Hər kəs çalışır ki, aradakı qara divardan bir işıq nöqtə bulsun. Bizi xilas edəcək bir kimsəyi arayır. O da hökumətdir. O hökumətin borcudur ki, beyləlik ilə bulunmuş yol ilə getsin, millət də onu təqibən nicata doğru yürüsün. Bakalım bu asanmı? Siz hökumətin söylədiklərini eşitdiniz. Fəqət, biz bunu keçmişdə də eşitdik. Əhval fəna imiş, ölkəmizdə heç bir şey yox imiş, övza" namüsaid imiş və qeyrə. Biz hökumətdən böyük məsələlərin həllini istəmirdik. Fəqət az şeylər var ki, hökumətdən tələb etməyə ixtiyar var idi. Elə bir kiçik binalar var idi ki, küçük yəni ən ufa, ən balaca, o binaları qoymuşlarmı, əcəba? Bunu həkumət etməmişdir. Bunu yapmaq boyük məsələlərə nəzərən ən əfv edilməyəcək günahi-kəbirlərdəndir. Andranik bəlasından macərapərəstlikdən milləti azad etmək, Ermənistan ilə əlaqeyi-siyasiyyə peyda etmək və başqaları köhnə hökumətin işi idi. Fəqət, düşünüləmədi. Şimdi inanılım ki, düşünüləcək, fəaliyyət də bulunacaqdır. Zira ki, altı ayın zərfində düşünmüşlər, öyrənmişlər. Şimdi o qəqəd çalışa biləcəklər. Bu millətə xidmət etmək lazımdır, bu millət sahibsiz bir millətdir. Bu millət ingilis deyil, fransız deyil. Hökumət başında olanlar sidqidil ilə vaxtlarını buna sərf edərək çalışacaqlar. Ağır vəzifəni döröhdə [137 - 138] edərək, gecə-gündüz səy və qeyrət edəcəklər. Biz onlara mütəşəkkir olmalıyız. Biz ümid ediriz ki, böylə olacaq, bu barədə də biz bəkləriz. Hökuməti feildə görürüz. Hökumət feil ilə müftəər olmalıdır. Vaxt lazım gəlmiyor ki, biz də bəkləyə bilək. Zira şəhərimizdə tətil dəvam ediyor. Tətil şəhərimizi oldürmüş, həyatı adi çərçivədən çıxarıb başqa bir hala salmışdır. Bakalım, hökumət başqa bir şey yapa biləcəkmi? Bir iş görərəcəkdirmi? Bineən ileyh bizim firqə hökumətə o vaxt etimad verəcəkdir. Hökumət bir iş gorsün, ozünü gostərsin, biz fəqət şimdi bəkliyoruz. hökumətdə sabiq əza qalmışdır. Biz onların keçmişindən bir şey görmədik. Bəlkə gələcəkdə bir şey yapacaqlar. Bakalım, şimdi biz etimadnaməmizi cibimizdə qoyub saxlayırız. Nə vaxt hökumət ozünün layiqli olduğunu göstərər isə, biz etimadnaməmizi hazır etməyə hazırız.
Yüklə 6,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|