Azԥrbaycan VII-IX ԥsrlԥRDԤ

417

vԥ dövlԥtim var. Sԥnin o÷lun mԥnԥ laz md r, onu mԥnԥ versԥn vԥ

mԥn onu apara bilsԥm, bütün mülk vԥ ԥmlak n n idarԥsini ona

tapú raram. Bunun müqabilindԥ sԥnԥ hԥr ay 50 dirhԥm göndԥrԥrԥm".

Qad n belԥ cavab verdi: "Sԥnin fikrin tԥrifԥlayiqdir, qԥlbimdԥ sԥnԥ

etimad da var. østԥdiyin vaxt onu özünlԥ apar".

Sonralar Ԥbu ømran da÷dan enib, Cavidan n üstünԥ getdi vԥ

onunla vuruúdu. Lakin Cavidan onu mԥ÷lub edib öldürdü. Cavidan

özü yaralan b da÷a qay td , yaras  da a÷r y rd . Üç gün öz evindԥ

qald , sonra öldü.

Onun arvad  Babԥkԥ vurulmuúdu. Babԥk dԥ onun xahiúini

rԥdd etmԥdi, Cavidan ölԥndԥn sonra, qad n ona belԥ dedi: "Sԥn çox

cԥld vԥ zirԥk o÷lansan. Cavidan ölmüúdür, mԥn {244} onun

tԥrԥfdarlar  aras nda onu ԥvԥz edԥ bilԥcԥk bir adam görmürԥm.

Sabahk  günԥ haz rlaú, mԥn onlar  sԥnin yan na y ÷ar vԥ deyԥrԥm ki,

Cavidan belԥ demiúdir: "Mԥn bu gecԥ ölmԥk istԥyirԥm, mԥnim

ruhum bԥdԥnimdԥn ç x b Babԥkin bԥdԥninԥ daxil olacaq vԥ onun

ruhu ilԥ birlԥúԥcԥkdir. Babԥk sizin üçün elԥ iúlԥr görsün ki, ondan

ԥvvԥl heç kԥs onu görmԥmiú vԥ ondan sonra görmԥyԥcԥkdir. O,

torpaqlar ԥlԥ keçirԥcԥk, zal mlar  mԥhv edԥcԥk vԥ mԥzdԥkiliyi

dirçԥldԥcԥkdir. Onun kömԥyi ilԥ, sizlԥrdԥn ԥn zԥifi qüdrԥtli olacaq,

ԥn alça÷  yüksԥlԥcԥkdir". Babԥk qad n n dediklԥrindԥn tamahland ,

sevinib haz rlaúd . Sԥhԥr olanda, Cavidan n qoúunu qad n n yan na

y ÷ ú b belԥ dedilԥr: "Necԥ oldu ki, o bizԥ öz vԥsiyyԥtini qoymay b

getdi?"   Qad n   belԥ  cavab   verdi:   "Heç   bir   úey   vԥsiyyԥt   etmԥkdԥ  ona

mane olmad , bircԥ bu var idi ki, siz ham n z kԥndlԥrԥ da÷ l b öz

evinizԥ getmiúdiniz, o, adam göndԥrib sizi toplasayd , [bu] xԥbԥr hԥr

tԥrԥfԥ yay lard  vԥ sizi ԥrԥblԥrin bԥlas ndan xilas etmԥk olmazd . O,

bir sirri sizԥ açma÷  mԥnԥ tapú rm úd r, ԥgԥr siz ona inan rs n zsa,

buna ԥmԥl edin". Onlar qad na dedilԥr: "Söylԥ, o sԥnԥ nԥ vԥsiyyԥt

etmiúdir, çünki sa÷ ikԥn onun iúlԥrinԥ mane olmurduq, ölԥndԥn sonra

da mane olmayaca÷ q". Qad n dedi: "O mԥnԥ belԥ demiúdir: Mԥn bu

gecԥ ölԥcԥyԥm. Ruhum bԥdԥnimdԥn ç x b, nökԥrim olan bu cavan n

bԥdԥninԥ daxil olacaq vԥ mԥn onu öz tԥrԥfdarlar m n baúç s  etmԥk

fikrindԥyԥm, mԥn ölԥndԥn sonra bunu onlara xԥbԥr verin, kim bu

---

418

iúdԥ mԥnԥ xԥyanԥt etsԥ, onun etiqad  yoxdur vԥ kim iradԥmin

ԥleyhinԥ ç xarsa, özünԥ xԥyanԥt etmiú olar".

Onlar dedilԥr: "Biz bu gԥnc haqq nda onun sԥnԥ etdiyi

vԥsiyyԥti qԥbul edirik".

Sonra qad n buyurdu bir inԥk gԥtirdilԥr, ԥmr etdi bu inԥyi

kԥssinlԥr vԥ dԥrisini soyub yerԥ sԥrsinlԥr. Qad n úԥrabla dolu bir tas

dԥrinin üstünԥ qoydu vԥ çörԥk do÷rayaraq, tas n kԥnar na düzdü.

Sonra o, adamlar  bir-bir ça÷ r b, onlara dedi ki, ayaqlar  ilԥ dԥrinin

üstünԥ ç x b, bir tikԥ çörԥk götürsünlԥr, onu úԥraba bat r b yesinlԥr vԥ

belԥ tԥkrar etsinlԥr: "Ey Babԥkin ruhu, Cavidan n ruhuna inand ÷ m

kimi sԥnԥ inan ram". Sonra onlar Babԥkin ԥlindԥn tutub ona baú ԥyir

vԥ ԥlini öpürdülԥr. Onlar qad n n haz rlad ÷  úԥrab vԥ çörԥk

qurtar ncayadԥk bu iúi davam etdirdilԥr. Sonra qad n onlara yemԥk

vԥ úԥrab gԥtirdi.

Qad n onu [Babԥki] öz yerindԥ oturtdu, özü dԥ ham n n gözü

qarú s nda onun yan nda oturdu. Onlar üç dԥfԥ içԥndԥn sonra, qad n

bir reyhan buda÷  götürüb Babԥkԥ uzatd , o da reyhan  onun ԥlindԥn

ald , onlar n toyu idi, sonra [onun tԥrԥfdarlar ] irԥli gedib hԥr ikisinԥ

baú ԥydilԥr, bununla onlar n evlԥnmԥsini tԥsdiq etdilԥr".

                               ԤLAVԤ III

                ԤBU MԤNSUR ԤL-BAöDADøNøN

 “KøTAB ԤL-FԤRQ BEYN ԤL-FøRAQ” ԤSԤRøNDԤN

{251} XI hissԥ - xürrԥmilԥrdԥn hԥr úeyi halal

hesab etmԥk tԥrԥfdarlar  (Ԥshab ԥl-øbah)

---

419

haqq nda vԥ islam n bütün tԥriqԥtlԥrinԥ qarú

onlar n ç x ú  barԥsindԥ deyilԥnlԥr

Onlar [xürrԥmilԥr] iki növdür: onlardan biri islamdan ԥvvԥl

dԥ mövcud idi. Bunlar - mԥzdԥkilԥrdir. Onlar haram  halal hesab edir

vԥ iddia edirdilԥr ki, insanlar ԥmlak vԥ qad n cԥhԥtdԥn úԥrikdirlԥr.

Onlar n bu qar ú ql ÷  o vaxtadԥk davam etdi ki, nԥhayԥt Ԥnuúirԥvan

öz [padúahl ÷ nda] onlar  q rd .

økinci növ - xürrԥmdiniyyԥdir. Onlar islam dövlԥtindԥ ԥmԥlԥ

gԥlib vԥ iki qrupa bölünür: babԥkiyyԥ vԥ mԥzyԥriyyԥ; hԥr ikisi

mühԥmmirԥ ad  ilԥ mԥúhurdur.

Babԥkiyyԥ - Azԥrbaycan vilayԥtinin Bԥzzeyn da÷ nda

meydana gԥln iú Babԥk ԥl-Xürrԥminin ard c llar d r. Orada onun

tԥrԥfdarlar  artd , onlar haram  özlԥrinԥ halal bilirdilԥr vԥ çoxlu

müsԥlman öldürdülԥr. Abbasi xԥlifԥlԥri onlara qarú  Hԥcib Afúinin,

Mԥhԥmmԥd ibn Yusif ԥs-Sԥ÷ri, Ԥbu Dulaf ԥl-øcli vԥ digԥrlԥrinin

baúç l ÷  ilԥ çoxlu qoúun göndԥrmiúlԥr. Qoúun onlara qarú  iyirmi il

vuruúdu. Nԥhayԥt øshaq ibn øbrahim Babԥki vԥ onun qardaú n  tutdu.

Onlar n hԥr ikisi Mötԥsimin [hökmranl ÷ ] günlԥrindԥ Samarrada

çarm xa çԥkildi.

Hԥcib Afúin Babԥk ilԥ müharibԥ zaman  onunla ԥlbir qԥsd

düzԥltdikdԥ tԥqsirlԥndirilԥrԥk edam edildi.

Mԥzyԥriyyԥyԥ gԥlincԥ, onlar Corcanda mühԥmmirԥ dinini

elan edԥn [yayan] Mԥzyԥrin {252} ard c llar d r.

Babԥkilԥr da÷da bayram gecԥsi keçirirlԥr, y ÷ ú b içir vԥ tütԥk

çal rlar. Hԥmin gecԥ onlar n kiúi vԥ arvadlar  bir-birinԥ qar ú r, ç raq

vԥ tonqallar söndürülԥndԥn sonra kiúilԥr arvadlarla bir yerdԥ yat rlar.

Babԥkilԥr öz dinlԥrinin meydana gԥlmԥsini ùirvin adl  ԥmirԥ

[hökmdara] istinad verirlԥr ki, o da islamdan ԥvvԥl olmuúdur. Onlar

iddia edirlԥr ki, onun atas  zԥnci, anas  isԥ øran úahlar ndan birinin

q z  idi. Onlar n iddias na görԥ, Mԥhԥmmԥd vԥ digԥr pey÷ԥmbԥrlԥrԥ

nisbԥtԥn ùirvin daha lԥyaqԥtli idi. Onlar da÷da müsԥlmanlar üçün

onlar  namaza ça÷ ran mԥscid tikmiúlԥr. Onlar öz uúaqlar na Quran

[oxuma÷ ] öyrԥdirlԥr, lakin gizlicԥ namaz q lm r, ramazan ay nda

oruc tutmur vԥ kafirlԥrԥ qarú  cihad  mԥcburi hesab etmirlԥr.

---