Dərslik kimi tövsiyyə edilir. B a k I 1 6
Yüklə 2,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 160 ____________________________ ITIL LAYİHƏSİ
- MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI
MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 160 ____________________________ ITIL LAYİHƏSİ ITIL/ITSM modeli informasiya texnologiyaları infrastrukturu üzrə kitabxana (ITIL) layihəsi əsasında meydana çıxmışdır. İnformasiya texnologiyaları infrastrukturu üzrə kitabxana layihəsi 1980-ci illərin əvvəlində Böyük Britaniya hökuməti tərəfindən irəli sürülmüş və informasiya sistemləri xidmətinin idarə edilməsi sahəsindəki qabaqcıl təcrübə barədə məlumatların toplanması və ümumiləşdirilməsi məqsədi güdmüşdür. Əvvəlcə bu layihədə dövlət müəssisələri iştirak etdilər, 1980-ci illərin sonlarından məsləhtçi şirkətlər, 1990-cı illərin əvvəllərindən isə qeyri-hökumət təşkilatları bu layihənin istehlakçısına çevrildilər. Bu zaman informasiya texnologiyaları infrastrukturu üzrə kitabxanasının ilk nəşri işıq üzü gördü və informasiya texnologiyaları infrastrukturu üzrə kitabxanası layihəsi beynəlxalq xarakter aldı. Hal-hazırda bu layihənin sahibi hökumət təşkilatlarında kommersiya əməliyyatlarının cəmləşdirildiyi OGC (Office of Government Commerce) adlı hökumət strukturudur. Kitabın nəşri ilə TSO (The Stationery Office) məşğul olur. Bu da Böyük Britaniyada hökumət idarəsidir. Layihənin xüsusiyyəti onun nəticələrindən istifadə azadlığıdır: • İstifadə üçün məhdudiyyət yoxdur; • Modelin materialları tam və qismən istifadə edilə bilər; • Model informasiya texnologiyaları infrastrukturu üzrə kitabxana kitabının mətninə tam uyğun da istifadə edilə bilər, istifadəçi tərəfindən adaptasiya edilmiş (uyğunlaşdırılmış) şəkildə də istifadə edilə bilər. Buna görə bu model informasiya texnologiyaları servislərinin idarə edilməsində geniş tətbiq edilir. İnformasiya MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 161 ____________________________ texnologiyaları infrastrukturu üzrə kitabxana modeli üçün müəssisənin ölçüsü və sahəvi aidiyyəti rol oynamır. Bu model lisenziya və sertifikat tələb etməyən ümumxalq sərvətidir. BÜTÖVLÜKDƏ ITIL/ITSM MODELİ ITIL/ITSM proseslər modeli aşağıdakı prinsiplər üzərində qurulmuşdur: 1. İnformasiya sistemləri xidməti – biznes partnyoru kimi. ITIL/ITSM modeli informasiya sistemləri xidməti ilə onun sifarişçiləri arasında bərabərhüququlu partnyorluğun təşkili üçün yaradılmışdır. Bu, informasiya sistemləri xidməti ilə biznes arasındakı münasibətlərin bazar və ya kvazibazar münasibətlərinə keçirilməsi yolu ilə əldə edilir. Burada bazar münasibətləri dedikdə, informasiya sistemləri xidməti funksiyalarının tam və ya qismən autsorsinqi (Müəssisənin daxili şöbələrinin hər hansı xidmətinin ləğv edilib həmin xidmətin kənardan alınması) nəzərdə tutulur. Kvazibazar münasibətləri isə həm informasiya sistemləri xidməti üçün, həm də kənar podratçılar üçün son məhsulun və onun göndərilməsi və haqqının ödənməsi şərtlərinin müəyyən edilməsini ifadə edir. Bu münasibətlər informasiya sistemləri xidmətinin idarə edilməsi sisteminin dəyişdirilməsi üzrə bir-neçə praktiki addımın atılmasını tələb edir. Əvvəla, informasiya sistemləri xidməti təşkilatda podratçı, qalan bölmələr isə sifarişçi olurlar. Sifarişçi podratçıya son məhsulun spesifikasiyasını (Layihəyə texniki tapşırıq, informasiya texnologiyalari servisinə spesifikasiya və s.) təqdim etməyə, onun icrasına lazım olan vəsait və resurslar ayırmağa borcludur. Həmçinin, layihə üçün reallaşdırılma müddəti də təyin edilir. İkincisi, informasiya sistemləri xidmətinin büdcəsi MÜASİR İNFORMASİYA SİSTEMLƏRİNİN İDARƏ OLUNMASI ___________________________ 162 ____________________________ sifarişçi bölmələrin büdcələrindən formalaşır. Yəni sifarişçi öz büdcəsindən podratçıya vəsait verir. Üçüncüsü, informasiya sistemləri xidməti ilə sifarişçi bölmələr arasındakı münasibətlər formal müqavilələrlə tənzimlənir. 2. İnformasiya sistemləri xidmətinin son məhsulu informasiya texnologiyalari servisidir. İnformasiya sistemləri xidməti ilə digər bölmələr arasındakı həm bazar, həm də kvazibazar münasibətləri informasiya sistemləri xidmətinin son məhsulu üçün spesifikasiya tələb edir. ITIL/ITSM modelində son məhsul dedikdə, informasiya texnologiyalari servisi nəzərdə tutulur. İnformasiya texnologiyalari, mahiyyətcə, verilənlərin, informasiyanın və biliklərin emalı vasitəsidir. Bu emalın nəticəsi isə yalnız informasiya servisi, yəni informasiya texnologiyalari servisi ola bilər. İnformasiya texnologiyalarinın bütün digər komponentləri: informasiya sistemlərinin özü, informasiya texnologiyalari infrastrukturu, verilənlərin ötürülməsi kanalları və s. isə yalnız bu son məhsulu (servisi) almaq üçün lazım olan resurslardır. 3. ITIL/ ITSM informasiya sistemləri xidməti proseslərini təsvir edir. İnformasiya sistemləri xidmətinin funksiyaları və təşkili olduqca fərqlidir. Bu fərq həm müxtəlif sahələr üzrə, həm də müxtəlif ölçülü müəssisələr üzrə nəzərə çarpacaq dərəcədə böyükdür. Buna görə də informasiya sistemləri xidmətinin təşkilati strukturu üçün vahid model qurmaq mümkün deyildir. Halbuki, sahəvi aidiyyətdən və müəssisənin ölçüsündən asılı olmayaraq informasiya sistemləri xidmətlərindəki məqsədlər toplusu olduqca oxşardır. Buna görə də proses modeli daha universaldır. Rollu yanaşma bir işçinin bir-neçə rolda çıxış etməsinə imkan verdiyindən, proses modeli informasiya sistemləri xidmətlərinin sayından asılı deyildir. Yüklə 2,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|